Edmund Kwasek

Edmund Kwasek
	podułkownik
Data i miejsce urodzenia	14 lipca 1923 ; Ostrowiec Świętokrzyski
Data i miejsce śmierci	24 czerwca 2002 ; Warszawa
Formacja	Służba Bezpieczeństwa
	Odznaczenia

Edmund Kwasek (ur. 14 lipca 1923 w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 24 czerwca 2002 w Warszawie) – podpułkownik służb bezpieczeństwa PRL, oficer śledczy, zbrodniarz stalinowski^{[potrzebny przypis]}.

Życiorys

Syn Stanisława i Antoniny. Był uczniem gimnazjum im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim, a w czasie wojny partyzantem Armii Ludowej. Pod koniec stycznia 1945 r., w wieku 22 lat, trafił do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach. Karierę zaczął jako pracownik tamtejszego Wydziału Śledczego. Przesłuchiwał m.in. Stanisława Kosickiego, pierwowzór literackiej postaci Maćka Chełmickiego, bohatera powieści "Popiół i diament".

Na początku 1946 r. został mianowany naczelnikiem tego Wydziału. Funkcję tę pełnił przez następne trzy lata.

Kwasek nie tylko katował osadzonych, bywało, że występował też w roli ich "sędziego". Tak było 11 lipca 1945 r., kiedy Okręgowy Sąd Wojskowy w Łodzi na sesji w Kielcach skazał żołnierza niepodległościowego podziemia Konrada Zygmunta Suwalskiego na karę śmierci. Na tym procesie Edmund Kwasek był ławnikiem^{[potrzebny przypis]}. Edmund Kwasek prowadził śledztwo w sprawie pogromu kieleckiego.

W 1948 r., został przeniesiony z Kielc do Gdańska i mianowany Naczelnikiem tamtejszego Wydziału Śledczego WUBP. Od 1949 r. pracował w Departamencie X Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Jego szefem był Józef Różański, który w opinii służbowej o nim napisał: “Mjr Kwasek. Zdolny oficer śledczy. Może trochę zarozumiały, z tendencją efekciarstwa”^{[potrzebny przypis]}.

Będąc w Departamencie X, przez prawie rok, od 30 października 1948 do 8 września 1949, w tajnym więzieniu MBP w podwarszawskim Miedzeszynie, kryptonim "Spacer", przesłuchiwał i torturował m.in. Bolesława Kontryma, oficera Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, majora Wojska Polskiego, cichociemnego, żołnierza Armii Krajowej^[1]. Podpis Edmunda Kwaska widnieje pod 23 protokołowanymi przesłuchaniami "Żmudzina"^{[potrzebny przypis]}. W tymże więzieniu Kwasek przesłuchiwał też m.in. oskarżonych o "odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne", w jednej z najgłośniejszych spraw stalinizmu. Jednym z nich był Włodzimierz Lechowicz^{[potrzebny przypis]}.

Głównie jednak Kwasek urzędował w Areszcie Śledczym na Mokotowie, stojąc m.in. na czele Wydziału II, który zajmował się penetracją obcych wywiadów w partii. Przez więźniów zaliczany był do najgorszych i najbrutalniejszych oprawców^{[potrzebny przypis]}.

W latach 50. Kwasek przeszedł do pracy w cywilu.

W 1996 r., w tzw. procesie Humera, Edmund Kwasek razem z 12 innymi śledczymi MBP został skazany na karę kilkuletniego więzienia. Został osadzony w więzieniu na Rakowieckiej, w którym pół wieku wcześniej katował polskich patriotów. Ze względu na zły stan zdrowia, wkrótce je opuścił. Zmarł 6 lat później, w 2002 r.^{[potrzebny przypis]} Pochowany na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie.

Odznaczenia

Krzyż Walecznych (1946)^[2]
Złoty Krzyż Zasługi
Srebrny Krzyż Zasługi
Brązowy Krzyż Zasługi
Krzyż Partyzancki (1946)
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

Bibliografia

Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945-1990, Instytut Pamięci Narodowej, Gdańsk 2010.
Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-03-30]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Wyszukiwarka cmentarna - warszawskie cmentarze

Przypisy

↑ Tadeusz Płużański: „Żmudzin" zgładzony przez komunistów. niezalezna.pl, 12 sierpnia 2013.
↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 219

[TP_20130812-1] Tadeusz Płużański: „Żmudzin" zgładzony przez komunistów. niezalezna.pl, 12 sierpnia 2013.

[2] M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 219

[1]

[2]