Przejdź do zawartości

Eduardo Mendoza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eduardo Mendoza
Ilustracja
Eduardo Mendoza na targach książki w Madrycie
(6 czerwca 2008)
Data i miejsce urodzenia

11 stycznia 1943
Barcelona, Hiszpania

Narodowość

hiszpańska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • Oliwkowy labirynt
  • Walka kotów
podpis
Strona internetowa

Eduardo Mendoza (ur. 11 stycznia 1943) – hiszpański pisarz związany z Barceloną. Autor m.in. książek o damskim fryzjerze – detektywie amatorze: Sekret hiszpańskiej pensjonarki (1979), Oliwkowy labirynt (1982), Przygoda fryzjera damskiego (2002), Awantura o pieniądze albo życie (2012) i Tajemnica zaginionej ślicznotki (2016).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn urzędnika podatkowego i gospodyni domowej. Wychował się w ekskluzywnej i centralnie usytuowanej dzielnicy Eixample. W latach 1950–1960 uczęszczał do szkoły religijnej marystów[1]. W latach 1960–1965 studiował prawo. Spędził rok (1966/67) na stypendium w Londynie[1]. Po studiach pracował jako adwokat i radca prawny. W latach 1973–1982 mieszkał w Nowym Jorku, gdzie pracował jako tłumacz dla ONZ. Był również w tym czasie tłumaczem Ronalda Reagana[2].

W latach 90. wykładał na Wydziale Tłumaczeń na Uniwersytecie Pompeu Fabry w Barcelonie[1].

Ma dwóch nastoletnich synów: Ferrana i Aleksandra[3].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Zadebiutował w 1975 powieścią Prawda o sprawie Savolty, za którą rok później otrzymał nagrodę Premio de la Critica (nagroda krytyki). „Akcja powieści toczy się w Katalonii początku XX wieku, a historyczny obraz regionu, społeczne obserwacje i kryminalna intryga splatają się w spójną całość. Książka doskonale trafiła w historyczny moment. Kilka miesięcy po jej wydaniu zmarł Franco i Hiszpania rozpoczęła proces demokratycznej przemiany – nietypowa dla hiszpańskiej sceny proza Mendozy stała się symbolem politycznych i kulturowych zmian”[4].

W 1979 ukazała się jego druga powieść pt. Sekret hiszpańskiej pensjonarki, która zapoczątkowała serię o obłąkanym detektywie.

W 2010 otrzymał nagrodę Premio Planeta za powieść Walka kotów[5].

W 2016 został laureatem Nagrody Cervantesa

Cechami charakterystycznymi jego pisarstwa jest wyrazisty, ironiczny humor, postmodernistyczne podejście do materii literackiej i częste gry słowne. Publikuje głównie w języku hiszpańskim, choć napisał też sztukę Restauracio (1990) w języku katalońskim.

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • La verdad sobre el caso Savolta (1975, polskie wydania: Prawda o sprawie Savolty, tłum. Zofia Chądzyńska, PIW 1980; Znak 2009).
  • El misterio de la cripta embrujada (1979, polskie wydania: Sekret hiszpańskiej pensjonarki, cz.1 cyklu: Anonimowy detektyw (w wydaniu hiszpańskim, w wydaniu polskim: Damski fryzjer), tłum. Marzena Chrobak, Znak 2004; 2006; 2009; Znak Literanova 2013).
  • El laberinto de las aceitunas (1982, polskie wydania: Oliwkowy labirynt, cz.2 cyklu: Anonimowy detektyw (w wydaniu hiszpańskim, w wydaniu polskim: Damski fryzjer), tłum. Marzena Chrobak, Znak 2004; 2006; 2009; Znak Literanova 2013).
  • La ciudad de los prodigios (1986, polskie wydanie: Miasto cudów, tłum. Anna Sawicka, Znak 2010).
  • Nueva York (1986, esej).
  • La isla inaudita (1989, polskie wydanie: Wyspa niesłychana, tłum. Tomasz Pindel, Znak Literanova 2011).
  • Barcelona modernista (1989, esej).
  • Restauración (1990, sztuka teatralna).
  • Sin noticias de Gurb (1991, polskie wydania: Brak wiadomości od Gurba, tłum. Magdalena Tadel, Znak 2010; Znak Literanova 2012).
  • El año del diluvio (1992, polskie wydania: Rok potopu, tłum. Zofia Wasitowa, Muza 1997; Niewinność zagubiona w deszczu, tłum. Zofia Wasitowa, Znak Literanova 2011).
  • Una comedia ligera (1996, polskie wydania: Lekka komedia, tłum. Zofia Wasitowa, Muza 2000; Znak Literanova 2010).
  • La aventura del tocador de señoras (2001, polskie wydania: Przygoda fryzjera damskiego, cz.3 cyklu: Anonimowy detektyw (w wydaniu hiszpańskim, w wydaniu polskim: Damski fryzjer), tłum. Marzena Chrobak, Znak 2003; 2004; 2009; Znak Literanova 2013).
  • Baroja, la contradicción (2001, esej).
  • El último trayecto de Horacio Dos (2002, polskie wydanie: Prześwietny raport kapitana Dosa, tłum. Magdalena Tadel, Znak Literanova 2012).
  • Mauricio o las elecciones primarias (2006, polskie wydanie: Mauricio, czyli wybory, tłum. Marzena Chrobak, Znak 2008).
  • ¿Quién se acuerda de Armando Palacio Valdés? (2007, esej).
  • El asombroso viaje de Pomponio Flato (2008, polskie wydanie: Niezwykła podróż Pomponiusza Flatusa, tłum. Marzena Chrobak, Znak 2009).
  • Gloria (2008, sztuka teatralna).
  • Tres vidas de santos (2009, polskie wydanie: Trzy żywoty świętych, tłum. Marzena Chrobok, Znak Literanova 2011).
  • Riña de gatos. Madrid 1936 (2010, polskie wydanie: Walka kotów, tłum. Marzena Chrobak, Znak Literanova 2012).
  • El camino del cole (2011, ilustrowana książeczka dla dzieci).
  • El enredo de la bolsa y la vida (2012, polskie wydanie: Awantura o pieniądze albo życie, cz.4 cyklu: Anonimowy detektyw (w wydaniu hiszpańskim, w wydaniu polskim: Damski fryzjer), tłum. Tomasz Pindel, Znak Literanova 2013).
  • El secreto de la modelo extraviada (2015, polskie wydanie: Tajemnica zaginionej ślicznotki, cz.5 cyklu: Anonimowy detektyw (w wydaniu hiszpańskim, w wydaniu polskim: Damski fryzjer), tłum. Marzena Chrobak, Znak Literanova 2016).
  • ¿Qué está pasando en Cataluña? (2017, esej, polskie wydanie: Co z tą Katalonią?, tłum. Karolina Jaszecka, Sonia Draga 2017)
  • Teatro reunido (2017, zebrane sztuki teatralne)
  • El rey recibe (2018, cz.1 trylogii: Las tres leyes del movimiento)
  • El negociado del yin y el yang (2019, cz. 2 trylogii: Las tres leyes del movimiento)
  • Transbordo en Moscú (2021, cz. 3 trylogii: Las tres leyes del movimiento)
  • Por qué nos quisimos tanto (2019, esej autobiograficzny)
  • Las barbas del profeta (2020, esej)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c El autor cronologia. [dostęp 2013-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-05)].(hiszp.) [dostęp: 10 maja 2013]
  2. Eduardo Mendoza. (pl.) [dostęp: 10 maja 2013]
  3. Mendoza i jego powieściowe chuligaństwo. (pl.) [dostęp: 10 maja 2013]
  4. Mendoza i jego powieściowe chuligaństwo. (pl.) [dostęp: 8 maja 2013]
  5. Eduardo Mendoza aterriza en el Planeta. (hiszp.) [dostęp: 8 maja 2013]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]