Elsmir (ostrvo)
Elsmir
| |
|---|---|
 | |
| Podaci | |
| Koordinate | |
| Država | Kanada |
| Glavno naselje | Griz Fjord |
| Površina | 196235 km² |
| Najviši vrh | Barbo Pik (2616 m) |
| Broj stanovnika | 163 |
 | |
Elsmir (engl. Ellesmere Island) je najsevernije od kanadskih arktičkih ostrva, ima površinu od 196 235 km² što ga čini trećim kanadskim ostrvom po veličini i desetim na svetu. Deo je Kanadskog arktičkog arhipelaga.
Po teritorijalnoj podeli Kanade Elsmir čini deo savezne teritorije Nunavut. Elsmir je zbog svoje izuzetno hladne i za život izuzetno nepovoljne arktičke klime gotovo nenaseljen tako da je prema popisu stanovništva iz 2001. imao samo 168 stalnih stanovnika.
Prvi Evropljanin koji je ugledao ostrvo bio je britanski istraživač Vilijam Bafin 1616, a 1852. ekspedicija Edvarda Ingelfilda ostrvo je nazvala po Fransisu Egertonu, prvom grofu od Elsmira.
Elsmir spada među najsevernije kopnene krajeve sveta, a više od jedne petine njegove teritorije je zaštićeno kao nacionalni park Kutinirpak, u kome se između ostalog nalazi sedam fjordova i mnoštvo lednjaka. Najviši vrh ostrva je 2.616 metara visok Barbo Pik (Barbeau Peak). Ledom i lednicima je pokriveno oko 80.000 km², a uz severozapadnu obalu se susreću i ledeni šelfovi, uključujući i ledeni šelf Vard Hunt koji je raspao tokom leta 2002. Severno od Elsmira se nalazi Severni okean i Linkolnovo more, na istoku ga Naresov prolaz odvaja od Grenlanda, na jugu ga DŽounsov prolaz odvaja od ostrva Devon, a na zapadu se nalazi ostrvo Aksel Hajberg.
Najveće i zapravo jedino naselje na ostrvu je Griz Fjord koji je prema popisu stanovništva iz 2001. imao 163 stanovnika. Severno od Griz Fjorda nalaze se još dva trajno naseljena mesta. Na zapadnoj obali se nalazi Jureka, mala istraživačka baza koja se sastoji od avionske piste duge 1.474 metra, vojnog osoblja koje održava komunikacijsku opremu i meteorološke stanice. Ova baza trenutno nema stalnih stanovnika već u njoj boravi osoblje od najmanje osam članova. Još jedna baza je Alert, smeštena na severoistočnom kraju ostrva na obali Linkolnovog mora, samo 817 km od Severnog pola i najsevernije je stalno naselje na svetu. Alert je prema popisu iz 2001. imao pet stalnih stanovnika, ali u njemu privremeno boravi i po pedesetak članova osoblja. Baza se sastoji od stanice kanadskih oružanih snaga, meteorološke stanice i laboratorije za osmatranje Zemljine atmosfere i poseduje avionsku pistu dužine 1.676 metara.
Okolina baze Jureka poznata je po bogatoj flori i fauni koja se u takvom izobilju ne susreće nigde na krajnjem severu Arktika. Životinjski svet se sastoji od mošusnih goveda, leminga, arktičkih lisica, vukova i zečeva, a leti se na tom području gnezde ptice poput galebova, gavrana, gusaka, pataka, snežnih sova i mnogih manjih ptica koje ovde podižu svoje mlade pre nego što se u avgustu vrate u južne krajeve.
Budući da se nalazi nedaleko od severnog polarnika, u Elsmiru se smenjuju polarni dan i noć. U bazi Jureka sunce ne zalazi više od četiri i po meseca u periodu od 10. aprila do 29. avgusta, dok polarna noć traje otprilike isto toliko od 14. oktobra do 1. marta.
- Dick, Lyle. Muskox Land Ellesmere Island in the Age of Contact. Calgary: University of Calgary Press, 2001. ISBN 1-55238-050-5
- Eberle, Jaelyn, and Malcolm McKenna. 2002. "Early Eocene Leptictida, Pantolesta, Creodonta, Carnivora, and Mesonychidae (Mammalia) from the Eureka Sound Group, Ellesmere Island, Nunavut". Canadian Journal of Earth Sciences. 39: 899–910.
- Kobalenko, Jerry[mrtav link]. The Horizontal Everest Extreme Journeys on Ellesmere Island[mrtav link]. New York, NY: Soho, 2002. ISBN 1-56947-266-1
- Manseau, Micheline, Lyle Dick, and Natasha Lyons. People, caribou, and muskoxen on northern Ellesmere Island historical interactions and population ecology, ca. 4300 BP to present = Humains, caribous et boeuf musqués dans le nord de l'Île d'Ellesmere : interactions historiques et écologie des populations, v. 4 300 AA jusqu'à aujourd'hui = Inuit, tuttuit, ammalu umimmait aisuittup qikiqsuluata uannaqpasinggani : uatsiarisnisait qanuiliusninggit ammalu amiruninnginnit nasainiq uumajurnit, ca 4300 BP maannamut. [Ottawa]: Parks Canada = Parcs Canada, 2005. ISBN 0-662-68835-X
- Schledermann, Peter, and Karen Margrethe McCullough. Late Thule Culture Developments on the Central East Coast of Ellesmere Island. Copenhagen: (Dansk) Danish Polar Center, 2003. ISBN 87-90369-64-5
- Mech L. David, Brandenburg Jim,"Life in the High Arctic " National Geography June 1988, vol.1973,no. 6, pp. 750–767 (19 pictures on Ellesmere Island).
- Planine na ostrvu
- Detaljne mape Arhivirano 2021-04-15 na Wayback Machine-u
- Putopisne fotografije ostrva iz 2003 Arhivirano 2009-01-05 na Wayback Machine-u
- Ellesmere Island in the Atlas of Canada - Toporama; Natural Resources Canada Arhivirano 2015-05-02 na Wayback Machine-u
- Mountains on Ellesmere Island
- Detailed map, northern Ellesmere Island, including named capes, points, bays, and offshore islands Arhivirano 2021-04-15 na Wayback Machine-u by Geoffrey Hattersley-Smith
Koordinate: 79° 15′ 18" SG Š, 79° 36′ 16" ZGD