Energie-omsetting
In fisika en ingenieurswese, is energie-omsetting enige proses waar energie van een vorm na 'n ander omgeskakel word. Energie wat in fossielbrandstowwe, sonstraling of kernbrandstowwe gevind word moet na ander vorme van energie omgeskakel word om vir die mens van nut te kan wees soos in elektrisiteit, aandrywing, verhitting of verkoeling. Masjiene word gebruik om energie van een vorm na 'n ander om te sit. Die doeltreffendheid van 'n masjien is 'n maatstaf van hoe goed dit die een vorm na die ander kan omskakel.
Energie word omgesit sodat deur ander masjiene gebruik kan word of om 'n energiediens aan die samelewing kan verskaf. 'n Binnebrandmotor sit chemiese energie in die petrol om na meganiese aandrywingsenergie wat die kar laat beweeg. 'n Sonsel sit die son se straling om na elektriese energie wat gebruik kan word om 'n gloeilamp of 'n rekenaar te maak werk.
Die stoomenjin is 'n tipiese voorbeeld van die energie-omsettingsproses. In 'n stoomenjin word brandende steenkool gebruik om die water (die vloeier) te verhit, wat dan as stoom uitsit en 'n suier laat beweeg. Die water word dan verkoel en weereens teruggeneem na waar die warm kole dit kan verhit om sodoende 'n siklus aan die gang te sit wat die stoomenjin aan die gang hou. Die stoomenjin maak gebruik van die energie wat vervat is in die temperatuurverskil tussen die warm en koue water om die suier te maak beweeg. Die omsetting is nooit perfek nie en van die energie in die brandende steenkool gaan verlore as hitte. Die bedryf van die stoomenjin kan omskryf word vanaf 'n energie oogpunt deur die masjiensiklusse in termodinamika of vanuit 'n vloeieroogpunt deur stromingsleer en vanuit 'n warmtevloei oogpunt deur die wetenskap van warmte-oordrag.
Energie-omsettingsmasjiene
[wysig | wysig bron]Daar bestaan 'n groot verskeidenheid masjiene wat energie van een vorm na 'n ander omsit:
- Brandstofselle,
- Geotermiese kragsentrales,
- Warmte-enjins soos die binnebrandmotor wat in karre gebruik word of die stoomenjin,
- Hidro-elektriese damme,
- Staalenjins,
- Kernreaktore,
- Kernfusie reaktore,
- Oseaniese termiese energie omsetting,
- Sonselle,
- Sonskoorsteen,
- Golfkrag omsetters,
- Windmeulens
