Epidauro

Estatua de Asclepio, encontrada no santuario de Epidauro (Museo nacional de Atenas).

Epidauro (en grego Ἐπίδαυρος, Epídauros, en latín Epidaurus) era unha pequena cidade grega da Argólida, península ao nordeste do Peloponeso. É principalmente coñecida polo seu santuario de Asclepio, a uns 8 km ao oeste da cidade, e polo seu teatro, que acolle representacións aínda nos nosos días. A cidade grega actual chámase Epídhavro.

Foi unha cidade-estado independente, incorporada ao distrito de Argólida por Roma. O seu territorio, bastante reducido, recibía o nome de Epidauria, e limitaba ao oeste con Argólida, ao norte con Corinto, ao sur con Trecén, e ao leste co golfo Sarónico. Estaba situada nunha pequena península que formaba unha chaira con viñas e montañas. O porto estaba na parte norte da península, ben protexido. A cidade orixinal estaba limitada a parte da península, pero se estendeu ao norte e ao sur.

Estaba só a seis horas en barco de Atenas, e cerca de Exina e Argos (a esta última estaba unida por unha boa vía), e todo isto contribuíu á súa importancia.

Mitoloxía

Segundo Aristóteles foi unha colonia caria que se chamou Epícaro. Estrabón di que o seu antigo nome foi Epitauros. Pero despois, segundo Aristóteles, foi colonizada por xonios (despois do retorno dos Heráclidas), procedentes da Tetrápolis ática. En xeral crese que foi colonizada por xonios que foron expulsados polos dorios. Pausanias di que en tempos da invasión dos dorios estaba gobernada por Pitireo, descendente de Ion, e fillo de Xuto, que entregou o país a Deifontes e aos arxivos, e retirouse a Atenas coa súa xente.

Deifontes preséntase como muller de Témeno (casado coa súa filla Hirneto), ao que correspondeu Argos no repartimento das conquistas dorias; as desgrazas de Deifontes foron obxecto das historias dos poetas tráxicos. A cidade foi gobernada por reis, pero máis tarde a oligarquía substituíu a monarquía. Máis tarde foi gobernada por tiranos.

Cítase no Catálogo de naves como "Epidauro dos bos viñedos".

Historia

Nos séculos VII e VI a.C. pertencía á anfictionía chamada "dos Minias", cux localización estaba situada na illa de Calauria. A finais do século VI estaba gobernada polo tirano Procles, que deu a súa filla Melisa en matrimonio a Periandro, tirano de Corinto. Periandro atacou Epidauro e fixo prisioneiro a Procles conquistando a cidade. Despois da tiranía volveu a oligarquía.

En época histórica, oligarcas dóricos continuaban sendo os dirixentes da cidade, que era unha das principais cidades comerciais do Peloponeso, e colonizou Exina que, durante moito tempo foi unha dependencia súa. Tamén colonizou Cos, Calimnos (Calidnos) e Nisiros, pero cando o comercio creceu, Exina aumentou a súa importancia e suplantou á metrópole no século VI a.C.

Estadio de Epidauro.

Epidauro foi sempre fiel aliada de Esparta mentres que coa súa metrópole, [[Argos (Grecia|Argos), rompeu relacións despois da instauración nesta cidade da democracia. A cidade de Epidauro estaba gobernada por artinos (artynae) que presidían un Consello de 180 membros; os habitantes orixinais non dorios eran os konípodes, que traballaban a terra para os seus amos dorios, pero non eran escravos.

Nas Guerras Médicas a cidade enviou oito naves á Batalla de Artemisio, 800 homes á Platea e 10 barcos á Salamina. Ao acabar a guerra, Salamina aliouse con Esparta e entrou na Liga do Peloponeso, contra Atenas e a confederación de Delos. Tomou parte no "asunto de Corcira" e proporcionou trirremes a Corinto. Epidauro constituíu un punto neurálxico do enfrontamento entre Atenas e Esparta.

No 419 a.C., durante a Guerra do Peloponeso, os arxivos intentaron conquistar a cidade, pero foron rexeitados.

Na época clásica, Epidauro gozou dun gran renome grazas ao seu santuario consagrado a Asclepio, onde se practicaba a medicina pola interpretación dos soños. Comprendía varios edificios públicos, entre os cales había un gran templo construído no século IV a.C. En honor de Asclepio organizábanse as Asklepieia, Xogos Panhelénicos pentétericos que comprendían carreiras de cabalos e, a partir do século IV, concursos de poesía. O culto de Asclepio tivo o seu apoxeo na época helenística.

En 243 a.C. Epidauro reuniu á Liga Aquea. No verán do 225 a.C. foi tomada por Cleómenes III, rei de Esparta. E converteuse en aliada de Roma.

Baixo dominio romano perdera toda importancia e era practicamente o porto do templo de Asclepio. Pausanias dá unha lista dos seus edificios principais: o templo de Atenea Cisea na acrópole, o templo de Dioniso, o de Artemisa, o de Afrodita e, por suposto, o de Asclepio, nas aforas; e o de Hera no porto, probabelmente no actual Cabo Nicolau.

Na cidade había tamén ximnasio, palestra, teatro, construído aproveitando a vertente dunha montaña, cun diámetro de 112 metros e 32 filas de asentos na parte baixa, 20 na parte central e 24 na superior, con capacidade para 12.000 espectadores, e o proscenio.

Escipión Emiliano visitouna en 168 - 167 a.C., na mesma época que outros grandes lugares do helenismo, como Atenas, Delfos e Olimpia. En 87 a.C., foi arrasada por Sila, que saqueou o tesouro do templo.

A última mención de Epidauro remóntase ao século VI, no Synekdemos de Hierocles, unha obra que describe as divisións administrativas do Imperio bizantino.

Arqueoloxía

Teatro de Epidauro.

As ruínas de Epidauro foron escavadas a partir do século XIX, e permitiron descubrir as ruínas do santuario de Asclepio, dun templo de Artemisa, dun tholos, dun templo de Afrodita e, sobre todo, do teatro.

Di Pausanias que no recinto do tholos había unhas estelas cos nomes dos que foran curados por Asclepio, e que estaban escritos en lingua doria. Nas escavacións acháronse moitas inscricións en dialecto arxivo, que pertence ao grupo dorio, propio de Epidauro, que o confirman.

O teatro de Epidauro figura entre os mellore conservados de Grecia. Na antigüidade era xa célebre pola harmonía das súas proporcións. Foi concibido polo arquitecto e escultor Policleto o Mozo a metade do século IV, igualmente responsábel da tholos, destacábel polas súas columnas corintias adornadas con belos capitelis.

Aas murallas están medianamente ben conservadas, en parte.

Véxase tamén

• Santuario de Asclepios en Epidauro

Bibliografía

• J. M. Casillas & C. Fornis, "Epidauro y el culto a Asclepio", Revista de Arqueología 173, setembro de 1995, 28-39.
• A. von Gerkan & W. Müller-Wiener (1961): Das Theater von Epidaurus. Stuttgart.
• R. Stillwell, W. L. MacDonald & M.H. McAllister (edd.) (1073): The Princeton Encyclopedia of Classical Sites. Princeton University Press.
• R. A. Tomlinson (1983): Epidauros. Londres.