Eurocopter Tiger

Eurocopter Tiger
	; Eurocopter Tiger w siłach powietrznych Hiszpanii
	Dane podstawowe
Państwo	Niemcy; Francja; Hiszpania
Producent	Airbus Helicopters
Konstruktor	Eurocopter
Typ	helikopter szturmowy
Konstrukcja	W 83% kompozytowa (polimer wzmocniony włóknem węglowym i kevlar, 11% aluminium, 6% tytan
Załoga	2 osoby
	Historia
Data oblotu	27 kwietnia 1991
Lata produkcji	2002 do dzisiaj
Liczba egz.	180 (2019)
	Dane techniczne
Napęd	2x Rolls-Royce/MTU 390
Moc	2x 870 kW
	Wymiary
Rozpiętość	4,53 m
Średnica wirnika	13 m
Długość kadłuba	13,85 m
Wysokość	3,84 m
	Masa
Własna	3000 kg
Startowa	6000 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	W zależności od wersji 290 km/h dla wersji UHT oraz 315 km/h dla wszystkich innych
Prędkość przelotowa	271 km/h
Pułap praktyczny	4500 m
Zasięg	740 km
Długotrwałość lotu	5h (zbiorniki wewnętrzne); 7h (zbiorniki dodatkowe)
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Australia, Francja,; Hiszpania, Niemcy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eurocopter Tiger – dwusilnikowy, dwumiejscowy, wąskokadłubowy śmigłowiec szturmowy opracowany przez europejskie konsorcjum Eurocopter. W Niemczech znany jako Tiger, we Francji i Hiszpanii jako Tigre. Występuje także pod oznaczeniami EC665 i PAH-2.

Historia

W 1984 rządy Francji i Niemiec określiły wymagania na nowy wielozadaniowy śmigłowiec bojowy. Do opracowania nowej konstrukcji powołano joint venture składające się z firm Aerospatiale i MBB. Z powodu wysokich kosztów program anulowano w 1986 aby w następnym roku go reaktywować. W listopadzie 1989 Eurocopter otrzymał kontrakt na budowę pięciu prototypów. Trzy egzemplarze były nieuzbrojone i przeznaczone do testów w locie, jeden opracowano w wersji przeciwpancernej dla Niemiec a jeden w wersji eskortowej dla Francji.

14 stycznia 2013 francuska DGA wydała certyfikat dla wersji Tiger HAD^[1]. 19 kwietnia 2013 Francja odebrała pierwszą maszynę w wersji HAD^[2]. 4 marca 2013 w Bawarii rozbił się niemiecki Tiger UHT wykonujący lot szkoleniowy nad górami^[3] obaj piloci przeżyli.

26 lipca 2017 rozbił się jeden z dwóch niemieckich Tigerów biorących udział w misji ONZ w Mali^[4], przyczyną była nieprawidłowo przeprowadzona konserwacja.

Budowa

Smukły kadłub wykonany jest w 80% z materiałów kompozytowych m.in. z kevlarem i włóknem węglowym co zapewnia mniejszą wykrywalność przez radar. Łopaty wirnika wykonano także z materiałów kompozytowych. Aby zmniejszyć wykrycie śmigłowca przez czujniki termiczne pokryto go farbą odbijającą ciepło. Zminimalizowano też powierzchnie odbijające fale radarowe. Kadłub może wytrzymać trafienie pocisków z działka kal 23 mm. Śmigłowiec jest zdolny do walki w dzień i w nocy. Jest odporny na skażenie chemicznie, biologicznie, promieniotwórcze oraz na EMP. Przednia część kadłuba z kokpitami oraz łopatami wirnika i piastą produkowana jest w Donauwörth, środkowa część z pylonami uzbrojenia i silnikami oraz podwoziem i śmigłem ogonowym produkowana jest w Marignane we Francji. Belka ogonowa wraz z jednostkami ogonowymi jest montowana w Albacete w Hiszpanii. Końcowy montaż maszyn odbywa się w Donauwörth, Marignane, Albacete lub Australii^[5].

Napęd: Śmigłowiec napędzają dwa silniki turbinowe MTU / Turbomeca / Rolls-Royce MTR390 o mocy 860 kW (1170 KM). Między silnikami znajduje się płyta pancerna, która zapobiega jednoczesnemu uszkodzeniu przez pocisk dwóch silników. Silniki są również wyposażone w system chłodzenia gazów wylotowych.

Wyposażenie: W wersji HAC helikopter posiada masztowy zestaw celowników Osiris. Ma cyfrową kamerę z czujnikiem podczerwieni, dalmierz laserowy. Kokpit wyposażony jest w cztery wielofunkcyjne wyświetlacze – po dwa dla każdego pilota, system generujący trójwymiarową mapę terenu, automatyczny system kontroli lotu. W wersji HAP Tiger posiada system celowniczy Strix, zamontowany na dachu, na żyrostabilizowanej platformie, jest on wyposażony w kamerę podczerwieni, cyfrową kamerę telewizyjną, dalmierz laserowy oraz bezpośredni celownik optyczny.

Uzbrojenie: Śmigłowiec w wersji UHT może być wyposażony w 4 pociski powietrze-powietrze MISTRAL lub Raytheon Stinger. Namierzanie celu odbywa się albo za pomocą dżojstika albo automatycznie. Tiger jest uzbrojony także w rakiety przeciwpancerne HOT 3 i pociski typu ‘fire and forget’ PARS 3 LR. W przeciwieństwie do wersji HAP w wersji UHT nie zainstalowano działka automatycznego firmy Giat ze względu na jego duży odrzut. Wersje HAP można uzbroić w 44 pociski niekierowane SNEB 68 mm oraz 4 pociski Stinger lub MISTRAL lub zamiast nich dodatkowe 24 niekierowane pociski SNEB. Posiada również działko automatyczne 30 mm AM-30781 firmy Giat na obrotowej wieżyczce.

Wersje

Produkowany w wersjach:

UHT (Unterstützungshubschrauber) śmigłowiec wsparcia ogniowego (Niemcy), kierowane pociski przeciwpancerne PARS 3 LR lub HOT3, niekierowane Hydra 70 mm, przeciwlotnicze AIM-92 Stinger, jedyna wersja bez działka, głowica obserwacyjna w podczerwieni i CCD umieszczona nad wirnikiem zamiast nad kabiną, ok. 38–43 mln $
HAP (Hélicoptère d'Appui Protection) śmigłowiec bliskiego wsparcia i eskorty (Francja i Hiszpania), działko GIAT 30 mm i 68 mm niekierowane pociski SNEB, opcjonalnie podwieszane działka 20 mm lub pociski przeciwlotnicze Mistral^[2], ok. 35–39 mln $.
HAD (Hélicoptère d'Appui Destruction) śmigłowiec wsparcia i uderzeniowy (Francja i Hiszpania), mocniejszy silnik MTR390 1000 kW (1341 KM) pociski przeciwpancerne Spike ER i AGM-114K Hellfire II^[2], opcjonalnie PARS 3 lub HOT3, ok. 44–48 mln $
HAC anulowana wersja przeciwpancerna (Francja)
ARH (Armed Reconnaissance Helicopter) śmigłowiec rozpoznawczy (Australia), silnik 1000 kW, kierowane pociski AGM-114K/M Hellfire II^[2], niekierowane 70 mm FZ, ok. 36 mln $

Wykorzystanie bojowe

26 lipca 2009 trzy francuskie Tigry typu HAP trafiły do Afganistanu. Jest to pierwsza misja Tigerów. Wysłanie tych śmigłowców przyspieszyły wydarzenia z 18 sierpnia, kiedy grupa francuskich żołnierzy trafiła w zasadzkę. Francuzom pomagały wtedy amerykańskie AC-130, F-16 i rozpoznawcze MQ-1 Predator^[6]. Francuzi wycofali swoje siły z Afganistanu przed końcem 2012 roku.
14 grudnia 2012 w bazie Mazar-i Szarif na pokładzie An-124 wylądowały dwa z czterech skierowanych do Afganistanu przez Bundeswehre Tiger UHT^[7]. Śmigłowce służyły w Afganistanie od 30 stycznia 2013 do 30 czerwca 2014^[8].
27 marca 2013 Hiszpania wysłała do Afganistanu trzy Tigre HAP (lokalne oznaczenie HA.28) z BHELA I, przetransportowano je do Heratu na pokładzie An-124^[9].

Użytkownicy

Australia – otrzymała 22 śmigłowce w wersji ARH
- 1st Aviation Regiment (161st, 162nd Squadron) - Darwin
Francja – zamówiono 80 śmigłowców, 40 HAP i 40 HAD; otrzymano 38
- 5e régiment d'hélicoptères de combat - Pau
Niemcy – zamówiono 57 śmigłowców w wersji UHT; otrzymano 21; 1 utracono^[10]
- Kampfhubschrauberregiment 36 - Fritzlar
Hiszpania – zamówiono 24 śmigłowce, 6 HAP i 18 HAD; otrzymano 6
- Batallón de Helicópteros de Ataque núm. I - Almagro (Ciudad Real (prowincja))

W kulturze popularnej

Jeden z pierwszych egzemplarzy śmigłowca Tiger został przedstawiony w GoldenEye (jednym z filmów o Bondzie) jako odpowiedź Europy na elektroniczne pole walki. Służył do ucieczki po wybuchu impulsu elektromagnetycznego, który zniszczył myśliwce rosyjskie^[11]^[12].

Przypisy

↑ French military gives green light to Tiger HAD version.
↑ ^a ^b ^c ^d Pierwszy Tigre HAD dla ALAT.
↑ Wypadek Tigera w Niemczech. Altair, 6 marca 2013.
↑ Reuters, German military helicopter crashes in Mali, „Reuters” [dostęp 2017-12-15] (ang.).
↑ Zu Besuch bei Eurocopter Deutschland.. www.airpower.at. [dostęp 2024-05-26]. (niem.).
↑ Tigre w Afganistanie. altair.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-02)]. Altair, 29 lipca 2009.
↑ niemieckie Tigery w Afganistanie. Altair, 17 grudnia 2012.
↑ Koniec służby niemieckich Tigerów w Afganistanie.
↑ hiszpańskie Tigery w Afganistanie. Altair, 27 marca 2013.
↑ Germany finalises cuts to NH90, Tiger helicopter orders. flightglobal, 18 marca 2013.
↑ Flight Global: Eurocopter Tiger.
↑ IMDb: Campbell Director's Commentary soundtrack Golden Eye Special Edition DVD 2002. [dostęp 2018-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-01)].

[1] French military gives green light to Tiger HAD version.

[altair-2] Pierwszy Tigre HAD dla ALAT.

[3] Wypadek Tigera w Niemczech. Altair, 6 marca 2013.

[4] Reuters, German military helicopter crashes in Mali, „Reuters” [dostęp 2017-12-15] (ang.).

[airpower-5] Zu Besuch bei Eurocopter Deutschland.. www.airpower.at. [dostęp 2024-05-26]. (niem.).

[6] Tigre w Afganistanie. altair.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-02)]. Altair, 29 lipca 2009.

[7] Tigery w Afganistanie. Altair, 17 grudnia 2012.

[8] Koniec służby niemieckich Tigerów w Afganistanie.

[9] szpańskie Tigery w Afganistanie. Altair, 27 marca 2013.

[10] Germany finalises cuts to NH90, Tiger helicopter orders. flightglobal, 18 marca 2013.

[11] Flight Global: Eurocopter Tiger.

[12] IMDb: Campbell Director's Commentary soundtrack Golden Eye Special Edition DVD 2002. [dostęp 2018-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-01)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Śmigłowce cywilne	BK 117 EC120 EC130 EC135 EC145 EC155 EC175 EC225 AS332 AS350 AS355 SA/AS365
Śmigłowce wojskowe	AS532 AS550/AS555 AS565 EC635 EC645 EC665 EC725 NH90 HH-65 UH-72
Śmigłowce eksperymentalne	X3

Samoloty myśliwskie	Ouragan Mystère Mystère IV Mirage 2000 Mirage III Mirage F1 Rafale Super Mystère Étendard Super Étendard Future Combat Air System
Samoloty bombowe	Vautour II Mirage IV
Samoloty szturmowe	Mirage 5 Jaguar
Samoloty patrolowe i zwalczania okrętów podwodnych	Alizé Atlantic
Samoloty szkolno-treningowe	Alpha Jet Magister
Samoloty transportowe	Breguet 941 Noratlas C-160 Falcon 50 Falcon 900
Śmigłowce i pionowzloty	Alouette III Alouette II Dauphin Puma Gazelle Super Puma Super Frelon Écureuil Tiger EC725
Bezzałogowe	MART Harfang Dassault nEUROn EADS Harfang SAGEM Patroller Eurodrone
Konstrukcje doświadczalne i prototypy	Balzac V Baroudeur NC.1071 Triton VG 70 VG 90 Mirage 4000 Mirage G Nord 1601 Nord 2200 NC.1080 SO.4000(inne języki)