Eusébio

Eusébio
	; Eusébio (1963)
Pełne imię i nazwisko	Eusébio da Silva Ferreira
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1942 ; Lorenço Marques
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 2014 ; Lizbona
Wzrost	175 cm
Pozycja	napastnik
Kariera seniorska
Kariera reprezentacyjna
	↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe. ;
Dorobek medalowy
	MŚ
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Eusébio, właśc. Eusébio da Silva Ferreira (ur. 25 stycznia 1942 w Lourenço Marques, zm. 5 stycznia 2014 w Lizbonie^[1]) – portugalski piłkarz, który występował na pozycji środkowego napastnika, nazywany „Czarną Panterą” lub „Czarną Perłą z Mozambiku”. Przez wielu uważany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii piłki nożnej^[2]^[3]^[4].

Legenda Benfiki i portugalskiej piłki. Przed stadionem Estádio da Luz stoi jego pomnik, a on sam należał do sztabu szkoleniowego lizbońskiego klubu. W czasie kariery w meczach oficjalnych strzelił 692 udokumentowane bramki.

W latach 1961–1973 reprezentant Portugalii. Brązowy medalista i król strzelców z 9 golami Mistrzostw Świata 1966. Zdobywca Złotej Piłki w plebiscycie „France Football” w 1965, a także laureat 2. miejsca w 1962 i 1966.

Kariera klubowa

Karierę rozpoczynał w mozambijskim klubie SC de Lourenço Marques, z którym w sezonie 1960 zdobył mistrzostwo Mozambiku. Do Europy przybył w 1961, zasilając szeregi lizbońskiej Benfiki. Z klubem tym zdobył 10 tytułów mistrza kraju oraz 5 pucharów Portugalii. W latach 1964–1968, 1970 i 1973 zdobywał tytuł króla strzelców portugalskiej ligi, a w 1968 i 1973 także Złoty But dla najlepszego ligowego strzelca Europy. Pod jego wodzą Benfica pięciokrotnie dochodziła do finału Pucharu Europy, dwukrotnie, w 1961 i 1962, go zdobywając. Grał także w klubach amerykańskich. Karierę klubową zakończył w 1978.

Kariera reprezentacyjna

W reprezentacji Portugalii w latach 1961–1973 rozegrał 64 spotkania i strzelił 41 bramek. Jego rekord zdobytych goli w reprezentacji pobił dopiero Pedro Pauleta w 2005. Mistrzostwa świata w Anglii były jego jedyną wielką imprezą.

Sukcesy

SC de Lourenço Marques

Mistrzostwo Mozambiku: 1960

SL Benfica

Mistrzostwo Portugalii: 1960/1961, 1962/1963, 1963/1964, 1964/1965, 1966/1967, 1967/1968, 1968/1969, 1970/1971, 1971/1972, 1972/1973, 1974/1975
Puchar Portugalii: 1961/1962, 1963/1964, 1968/1969, 1969/1970, 1971/1972
Puchar Europy Mistrzów Klubowych: 1961/1962

Toronto Metros-Croatia

Mistrzostwo Stanów Zjednoczonych: 1976

Reprezentacyjne

Mistrzostwa świata

3. miejsce: 1966

Indywidualne

Król strzelców Primeira Liga: 1963/1964 (28 goli), 1964/1965 (28 goli), 1965/1966 (25 goli), 1966/1967 (31 goli), 1967/1968 (42 gole), 1969/1970 (21 goli), 1972/1973 (40 goli)
Król strzelców Pucharu Portugalii: 1961/1962 (11 goli), 1963/1964 (14 goli), 1964/1965 (11 goli), 1968/1969 (18 goli), 1971/1972 (8 goli)
Król strzelców Pucharu Europy Mistrzów Klubowych: 1964/1965 (9 goli), 1965/1966 (7 goli), 1967/1968 (6 goli)
Król strzelców Mistrzostw świata: 1966 (9 goli)

Wyróżnienia

Złota Piłka: 1965
Europejski Złoty But: 1967/1968, 1972/1973^[5]
Golden Foot: 2003^[6]
Piłkarz roku w Portugalii: 1970, 1973^[7]
Najlepszy portugalski piłkarz 50-lecia UEFA: 2003^[8]
Brązowa piłka Mistrzostw świata: 1966
Drużyna marzeń Mistrzostw świata: 1966^[9]
Order zasługi FIFA: 1994^[10]
Nagroda Prezydenta UEFA: 2009^[11]
FIFA 100: 2004^[12]

Odznaczenia

Medal Srebrny Infanta Henryka (1966, Portugalia)^[13]
Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (1992, Portugalia)^[13]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2004, Portugalia)^[13]

Przypisy

↑ Nie żyje Eusébio. eurofutbol.pl, 2014-01-05. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
↑ Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Eusebio – wielka legenda jednego mundialu [online], sport.tvp.pl, 25 stycznia 2015 [dostęp 2023-10-28] (pol.).
↑ 80 lat temu urodził się Eusebio [online], trojka.polskieradio.pl [dostęp 2023-10-28] (pol.).
↑ Zmarł Eusebio, Złoto Czarnego Lądu [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-10-28] (pol.).
↑ European Sports Magazines [online], www.eusm.eu [dostęp 2023-05-01] .
↑ Legends [online], Golden Foot [dostęp 2024-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] .
↑ Portugal – Footballer of the Year [online], www.rsssf.org [dostęp 2023-05-01] .
↑ UEFA Awards [online], www.rsssf.org [dostęp 2023-05-01] .
↑ FIFA World Cup All-Star Team – Football world Cup All Star Team [online], web.archive.org, 30 czerwca 2016 [dostęp 2023-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-30] .
↑ FIFA Order of Merit holders [online], FIFA [dostęp 2024-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-02] .
↑ Eusébio recebeu ‘UEFA Presidents Award’ [online], www.dn.pt [dostęp 2023-05-01] (port.).
↑ Pele’s list of the greatest [online], 4 marca 2004 [dostęp 2023-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas (port.) [dostęp 2012-10-09].

Bibliografia

GavinG. McOwan GavinG., Eusébio obituary [online], theguardian.com, 5 stycznia 2014 [dostęp 2014-01-05] (ang.).
JoãoJ. Malheiro JoãoJ., Eusébio, a biografia, Verso da História, 2014, ISBN 978-989-8657-53-4 .

Linki zewnętrzne

Eusébio w bazie National Football Teams (ang.)
Eusébio w bazie Soccerbase (ang.)
Eusébio, [w:] baza Soccerway (zawodnicy) [dostęp 2023-05-01] .
Eusébio, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2023-05-01] .

[1] Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

[2] Nie żyje Eusébio. eurofutbol.pl, 2014-01-05. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).

[3] Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Eusebio – wielka legenda jednego mundialu [online], sport.tvp.pl, 25 stycznia 2015 [dostęp 2023-10-28] (pol.).

[4] 80 lat temu urodził się Eusebio [online], trojka.polskieradio.pl [dostęp 2023-10-28] (pol.).

[5] Zmarł Eusebio, Złoto Czarnego Lądu [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-10-28] (pol.).

[6] European Sports Magazines [online], www.eusm.eu [dostęp 2023-05-01] .

[7] Legends [online], Golden Foot [dostęp 2024-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] .

[8] Portugal – Footballer of the Year [online], www.rsssf.org [dostęp 2023-05-01] .

[9] UEFA Awards [online], www.rsssf.org [dostęp 2023-05-01] .

[10] FIFA World Cup All-Star Team – Football world Cup All Star Team [online], web.archive.org, 30 czerwca 2016 [dostęp 2023-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-30] .

[11] FIFA Order of Merit holders [online], FIFA [dostęp 2024-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-02] .

[12] Eusébio recebeu ‘UEFA Presidents Award’ [online], www.dn.pt [dostęp 2023-05-01] (port.).

[13] Pele’s list of the greatest [online], 4 marca 2004 [dostęp 2023-05-01] (ang.).

[OP-14] Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas (port.) [dostęp 2012-10-09].

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

1935–1940	1935: Soeiro (14) 1936: Pinga (21) 1937: Soeiro (24) 1938: Peyroteo (34) 1939: Costuras (18) 1940: Peyroteo & Kodrnja (29)
1941–1950	1941: Peyroteo (29) 1942: Dias (36) 1943: Julinho (24) 1944: Rodrigues (28) 1945: Rodrigues (21) 1946: Peyroteo (39) 1947: Peyroteo (43) 1948: Araújo (36) 1949: Peyroteo (40) 1950: Julinho (28)
1951–1960	1951: Vasques (29) 1952: J. Águas (28) 1953: Matateu (29) 1954: Martins (31) 1955: Matateu (32) 1956: J. Águas (28) 1957: J. Águas (30) 1958: Duarte (23) 1959: J. Águas (26) 1960: Ribeiro (25)
1961–1970	1961: J. Águas (27) 1962: Veríssimo (23) 1963: Torres (26) 1964: Eusébio (28) 1965: Eusébio (28) 1966: Eusébio & Figueiredo (25) 1967: Eusébio (31) 1968: Eusébio (42) 1969: António (19) 1970: Eusébio (20)
1971–1980	1971: Artur Jorge (23) 1972: Artur Jorge (27) 1973: Eusébio (40) 1974: Yazalde (46) 1975: Yazalde (30) 1976: Jordão (30) 1977: Gomes (26) 1978: Gomes (25) 1979: Gomes (27) 1980: Jordão (31)
1981–1990	1981: Nené (20) 1982: Jacques (27) 1983: Gomes (36) 1984: Gomes & Nené (21) 1985: Gomes (39) 1986: Fernandes (30) 1987: Cascavel (22) 1988: Cascavel (23) 1989: Vata (16) 1990: Magnusson (33)
1991–2000	1991: R. Águas (25) 1992: Owubokiri (30) 1993: Cadete (18) 1994: Yekini (21) 1995: Nader (21) 1996: Domingos (25) 1997: Jardel (30) 1998: Jardel (26) 1999: Jardel (36) 2000: Jardel (37)
2001–2010	2001: Pena (22) 2002: Jardel (42) 2003: Faye & Simão (18) 2004: McCarthy (20) 2005: Liédson (25) 2006: Meyong Zé (17) 2007: Liédson (15) 2008: López (24) 2009: Nenê (20) 2010: Cardozo (26)
2011–2020	2011: Hulk (23) 2012: Cardozo & Lima (20) 2013: Martínez (26) 2014: Martínez (20) 2015: Martínez (21) 2016: Jonas (32) 2017: Dost (34) 2018: Jonas (34) 2019: Seferović (23) 2020: Vinícius & Pizzi & Taremi (18)
od 2021	2021: Gonçalves (23) 2022: Núñez (26) 2023: Taremi (22) 2024: Gyökeres (29)

1930–1998	1930: Stábile (8) 1934: Nejedlý (5) 1938: Leônidas (7) 1950: Ademir (9) 1954: Kocsis (11) 1958: Fontaine (13) 1962: Albert, Garrincha, Iwanow, Jerković, Sánchez, Vavá (4) 1966: Eusébio (9) 1970: G. Müller (10) 1974: Lato (7) 1978: Kempes (6) 1982: Rossi (6) 1986: Lineker (6) 1990: Schillaci (6) 1994: Salenko, Stoiczkow (6) 1998: Šuker (6)
od 2002	2002: Ronaldo (8) 2006: Klose (5) 2010: Forlán, T. Müller, Sneijder, Villa (5) 2014: Rodríguez (6) 2018: Kane (6) 2022: Mbappé (8)

UEFA	Baggio Ballack Banks Baresi Beckenbauer Beckham Bergkamp Bergomi Best Boniek Boniperti Breitner Buffon Butragueño Cantona Ceulemans Charlton Cruijff Dalglish Dasajew Davids Del Piero Desailly Deschamps Emre Eusébio Facchetti Figo Fontaine Gullit Hagi Henry Kahn Keane Keegan Klinsmann Kluivert Kopa B. Laudrup M. Laudrup Lineker Luis Enrique Maier Maldini Masopust Matthäus Müller Nedvěd Neeskens Nesta Owen Papin Pfaff Pirès Platini Puskás Raúl Rensenbrink Rijkaard Rivera Rossi Rui Costa Rummenigge Rüştü Schmeichel Seedorf Seeler Shearer Szewczenko Stoiczkow Šuker Thuram Totti Trésor Trezeguet van Basten R. van de Kerkhof W. van de Kerkhof Van der Elst van Nistelrooy Vieira Vieri Zidane Zoff
CONMEBOL	Carlos Alberto Batistuta Cafu Crespo Cubillas Di Stéfano Falcão Figueroa Francescoli Júnior Kempes Maradona Passarella Pelé Rivaldo Rivelino Roberto Carlos da Silva Romário Romerito Ronaldinho Ronaldo Djalma Santos Nílton Santos Saviola Sívori Sócrates Valderrama Verón Zamorano Zanetti Zico
CAF	Diouf Milla Okocha Abédi Pelé Weah
CONCACAF	Akers Hamm Sánchez
AFC	Hong Nakata