Saltar ao contido

Exosoma (complexo)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Non confundir con exosoma (vesícula).
Estrutura de fitas do complexo do exosoma humano. Véxase a lenda máis abaixo.

O complexo do exosoma, complexo PM/Scl ou, simplemente, exosoma, é un complexo proteico que pode degradar diversos tipos de ARN. Os complexos de exosoma poden encontrarse en células eucariotas e de arqueas. Nas bacterias o equivalente é un complexo máis simple chamado degradosoma, que realiza unha función similar.

O núcleo do complexo ten unha estrutura anular formada por seis membros, ao que se unen outras proteínas. Nas células eucariotas aparece tanto no citoplasma coma no núcleo celular, especialmente no nucléolo, aínda que as proteínas que interaccionan co complexo en cada un destes compartimentos son diferentes, coa fin de poder regular a súa actividade de degradación do ARN segundo a diferente natureza dos substratos presentes en cada lugar.

Estes substratos comprenden ARN mensaxeiro, ARN ribosómico e moitas especies de ARN de pequeno tamaño. O exosoma ten unha función exorribonucleolítica, o que significa que degrada o ARN comezando por un dos extremos (o chamado extremo 3') en lugar de escindir o ARN en lugares específicos (como faría unha endonuclease).

Aínda que non existe relación causal entre o complexo e ningunha das enfermidades coñecidas, algunhas das súas proteínas son o antíxeno de autoanticorpos responsables dalgunhas enfermidades autoinmunes (especialmente da síndrome de solapamento PM/Scl) e dalgunhas quimioterapias antimetabolíticas que bloquean a actividade do complexo.

Descuberta

[editar | editar a fonte]

O exosoma foi descuberto como unha ribonuclease en 1997 no lévedo Saccharomyces cerevisiae.[1] Non moito tempo despois, en 1999, comprobouse que o exosoma era de feito o equivalente do complexo xa descrito en células humanas, coñecido como complexo PM/Scl, que fora identificado como un autoantíxeno en pacientes con certas doenzas autoinmunes en anos anteriores.[2] A purificación do complexo humano permitiu a identificación de máis proteínas do exosoma e finalmente a caracterización de todos os seus compoñentes.[3][4] En 2001 a crecente cantidade de datos procedentes dos distintos proxectos xenoma que comezaron a estar dispoñibles, permitiron a predición de proteínas do exosoma de arqueas, aínda que tiveron que transcorrer outros dous anos antes de que se purificase o primeiro exosoma dun destes organismos.[5][6]

Estrutura

[editar | editar a fonte]

Proteínas centrais

[editar | editar a fonte]
Vista desde arriba (imaxe superior) e desde o lateral (imaxe inferior) da estrutura cristalina do complejo de exosoma humano. Ver lenda máis abaixo.

O núcleo do complexo ten unha estrutura anular que consta de seis proteínas, todas elas pertencentes ao mesmo tipo de ribonuclease, as proteínas semellantes ás RNases PH.[7] Nas arqueas hai dúas proteínas distintas deste tipo (chamadas Rrp41 e Rrp42), cada unha delas presente tres veces en orde alterna. Os complexos de exosoma eucariota teñen seis proteínas diferentes que forman a estrutura anular.[8][9] Desas seis proteínas eucariotas, tres son semellantes á proteína arqueota Rrp41 e as outras tres gardan maior similitude con Rrp42.[10]

Situadas na parte superior do anel dispóñense tres proteínas que teñen un dominio de unión a ARN de tipo S1 (RBD). Dúas proteínas, ademais, teñen un domino de homoloxía K (dominio KH).[7] En eucariotas únense tres proteínas S1 diferentes ao anel, entanto que en arqueas poden formar parte do exosoma un ou dous tipos destas (pero sempre hai tres subunidades S1 unidas ao complexo).[11]

Subunidades e organización dun complexo de exosoma de arquea (esquerda) e eucariota (dereita). Numéranse as distintas proteínas, mostrando que o exosoma arqueota contén catro proteínas distintas, que no caso eucariota son nove. Ver a lenda máis abaixo.

A estrutura en anel é moi similar á das RNases PH e á das polinucleótido fosforilases (PNPase). Nas bacterias, a RNase PH que está implicada no procesamento do ARNt forma un anel hexamérico consistente en seis RNases PH idénticas.[12] No caso da PNPase, que é unha proteína fosforolítica que degrada ARN e que se encontra tanto en bacterias coma en cloroplastos e mitocondrias dalgúns organismos eucariotas, formarían parte da mesma proteína dous dominios RNase PH e tamén un dominio S1 e outro de tipo KH de unión a ARN. Esta proteína forma un complexo trimérico que adopta unha estrutura case idéntica á do exosoma.[13] Debido á gran similitude entre ambos os dominios de proteína e tamén da súa estrutura, pénsase que estes complexos están relacionados evolutivamente e teñen un devanceiro común.[14] Nas bacterias existe unha RNase PH diferente implicada no procesamento do ARN de transferencia, do que se sabe que adopta unha estrutura anular similar de seis unidades, pero neste caso as unidades son idénticas.[15] As proteínas similares á RNase PH, as propias RNases PH e as PNPases pertencen todas elas á familia das RNases e as exorribonucleases fosforolíticas, o cal significa que utilizan fosfato inorgánico para eliminaren nucleótidos do extremo 3' das moléculas de ARN.[7]

Proteínas asociadas

[editar | editar a fonte]

Ademais das nove proteínas nucleares, outras dúas proteínas están frecuentemente asociadas co complexo de exosoma nos organismos eucariotas. Unha delas é Rrp44, unha RNase hidrolítica, que pertence á familia RNase R de exorribonucleases hidrolíticas (nucleases que utilizan a auga para escindir nucleótidos). En lévedos, a Rrp44 está asociada con todos os complexos de exosoma e ten un papel esencial na actividade destes complexos.[16] Cómpre salientar que, aínda que existe unha proteína homóloga humana, non se atopou ningunha evidencia de que esta estea asociada ao complexo de exosoma humano.[7]

Representación de fitas da estrutura parcial da subunidade Rrp6 do exosoma de lévedos coas α-hélices en vermello e as láminas β en amarelo.

A segunda proteína común asociada chámase Rrp6 (en lévedos) ou PM/Scl-100 (en humanos). Igual que a Rrp44, esta proteína tamén é unha exorribonuclease hidrolítica, pero neste caso pertence á familia de proteínas RNase D.[17] A proteína PM/Scl-100 compón a subunidade máis común dos complexos de exosoma no núcleo das células, pero tamén forma parte do complexo de exosoma citoplasmático.[18]

Proteínas reguladoras

[editar | editar a fonte]

Ademais destas dúas subunidades estreitamente unidas, moitas proteínas interaccionan co complexo exosómico tanto no citoplasma coma no núcleo. Estas proteínas que se unen de forma laxa poderían regular a actividade e a especificidade do complexo de exosoma. No citoplasma, o exosoma interacciona con proteínas que se unen a elementos ricos en AU (ARE, por exemplo KRSP e TTP), que poden promover ou impedir a degradación dos ARNm. O exosoma nuclear asóciase coas proteínas que unen ARN (por exemplo MPP6 en humanos e Rrp47/C1D en humanos e lévedos) que controlan o procesamento do ARN ribosómico.[7]

Ademais de proteínas individuais, tamén interaccionan co exosoma outros complexos proteicos. Un deles o complexo Ski, que inclúe unha ARN helicase (Ski2) e está implicado na degradación do ARNm.[19] No núcleo, o procesamento do ARN ribosómico e o ARN nucleolar pequeno polo exosoma está mediado polo complexo TRAMP, que posúe tanto a helicase de ARN Mtr4 coma actividade de poliadenilación (Trf4).[20]

Función

[editar | editar a fonte]

Función encimática

[editar | editar a fonte]
Diagramas de reacción da degradación hidrolítica (esquerda) e fosforolítica (dereita) do extremo 3' do ARN.

O complexo exosómico contén moitas proteínas con dominios ribonuclease. Estes teñen unha actividade exorribonuclease 3'→ 5',[7] o que significa que os encimas degradan as moléculas de ARN a partir do seu extremo 3'. A natureza exacta destes dominios de ribonuclease foi cambiando no decurso da evolución desde as bacterias ás arqueas e aos eucariotas a medida que certas actividades se foron gañando ou perdendo. As exorribonucleases contidas no exosoma poden ser fosforolíticas (proteínas de tipo RNAse PH) ou, en eucariotas, hidrolíticas (proteínas con dominios RNase D e R). Os encimas fosforolíticos usan fosfato inorgánico para romper os enlaces fosfodiéster, liberando nucleósidos difosfato,[21] e os hidrolíticos usan auga para liberar nucleótidos (monofosfato).[22]

En arqueas, a subunidade Rrp41 do complexo é a exorribonuclease fosforolítica. O anel deste encima presenta tres copias desta proteína, que son as responsables da actividade do complexo.[9] En eucariotas, ningunha das subunidades RNase PH mantivo esta actividade catalítica, o cal supón que a estrutura anular central do exosoma humano non ten ningunha proteína encimaticamente activa.[23] En lévedos isto compénsase por un dos encimas hidrolíticos asociados, a Rrp44, que é a responsable da maior parte da actividade ribonuclease dol exososoma,[24] pero esta subunidade hidrolítica en particular pode estar restrinxida aos lévedos, xa que non se encontrou ningunha proteína homóloga a Rrp44 no exosoma humano (e tampouco en arqueas).[25][26]

Pódese asociar aínda outro encima hidrolítico máis en humanos e lévedos co complexo (Rrp6), que contribúe á actividade do exosoma de lévedos e é a única responsable da actividade do complexo humano. Aínda que orixinalmente se pensaba que as proteínas con dominio S1 tiñan tamén actividade hidrolítica 3'→5', traballos posteriores puxérono en dúbida, ao afirmaren que estas proteínas poderían desempeñar tan só un papel na unión de substratos antes da súa degradación polo complexo.[24]

Vista esquemática do exosoma de arqueas (esquerda), do lévedo Saccharomyces cerevisiae (centro) e de Homo sapiens (dereita) coas proteínas asociadas máis comúns. Sinálase en cor e cunha estrela as subunidades de cada complexo que teñen actividade catalítica. Ver máis abaixo a lenda completa.

Substratos

[editar | editar a fonte]

O exosoma está implicado na degradación e procesamento dunha gran variedade de especies de ARN. No citoplasma celular está implicado na renovación (turn-over) das moléculas de ARN mensaxeiro. O complexo pode degradar moléculas de ARNm que foron marcadas para a súa degradación porque conteñen erros, por medio de interaccións con proteínas da vía mediada por mutación terminadora ou pola vía mediada por mutación "non-stop". Por outra parte, os ARNm degrádanse como parte do seu ciclo normal. Existen varias proteínas que estabilizan ou desestabilizan moléculas de ARNm uníndose aos elementos ricos en AU dos extremos 3' non traducidos (3'UTR) e que interaccionan co complexo do exosoma.[27][28][29]

No núcleo celular, o exosoma requírese para o correcto procesamento de varios ARN nucleares pequenos.[30] Finalmente, o nucléolo é o compartimento onde se encontran a maior parte dos complexos de exosoma, onde desenvolven un papel no procesamento do ARN ribosómico 5,8 S (a primeira función do exosoma identificada) e de varios ARN nucleolares pequenos.[1][30][31]

Aínda que a maior parte das células teñen outros encimas con capacidade de degradar ARN tanto polo seu extremo 3' coma polo seu extremo 5', o exosoma é esencial para a supervivencia celular. Cando se detén ou reduce a expresión xénica das proteínas do exosoma por medios artificiais, por exemplo, por medio de ARN interferente, o crecemento deténse e as células finalmente morren. Tanto as proteínas centrais do complexo coma as dúas proteínas principais asociadas son esenciais.[32]

As bacterias non teñen exosoma, pero as súas funcións asúmeas un complexo similar, chamado degradosoma do que forma parte a proteína polinucleótido fosforilase.[33]

Dúas subunidades da parte central do exosoma de arqueas (Rrp41 e Rrp42), unidas a unha molécula pequena de ARN (en vermello).

Patoloxía

[editar | editar a fonte]

Autoinmunidade

[editar | editar a fonte]

O complexo exosómico é o antíxeno dos autoanticorpos responsables de diversas enfermidades autoinmunes. Estes autoanticorpos encóntranse principalmente en persoas que sofren a síndrome de solapamento PM-Scl, unha doenza autoinmune na que os pacientes sofren unha esclerodermia de base acompañada ou ben de polimiosite ou ben de dermatomiosite.[34] Os autoanticorpos pódense detectar no soro sanguíneo dos pacientes por medio de diversos ensaios. No pasado, o método máis común foi o de inmunodifusión dobre de Ouchterlony utilizando extractos de timo de tenreira, inmunofluorescencia en células HEp-2 ou inmunoprecipitación a partir de extractos celulares humanos. Nos ensaios de inmunoprecipitación con soros anti-exosoma precipita un conxunto de proteínas característico. Nos anos anteriores á caracterización do exosoma, a este precipitado se lle denominaba complexo PM-Scl.[35] Os soros destes pacientes adoitan mostrar unha característica tinguidura do nucléolo celular, o que alimentou a hipótese de que o antíxeno recoñecido polos autoanticorpos era importante na síntese ribosomal.[36] Máis recentemente puidose dispoñer de proteínas exosómicas que se utilizaron para desenvolver inmunoanálises en liña (LIA) e ensaios de ELISA para detectar estes anticorpos.[7]

Nestas doenzas, os anticorpos diríxense principalmente contra dúas das proteínas do complexo, denominadas PM/Scl-100 (a proteína similar a unha RNase D) e PM/Scl-75 (unha das proteínas similares ás RNases PH do anel), encontrándose anticuerpos contra estas proteínas en aproximadamente un 30% dos pacientes que sofren da síndrome.[37] Aínda que estas dúas proteínas son o ligando principal dos autoanticorpos, tamén poden selo outras subunidades ou proteínas asociadas, como C1D.[38][39] Actualmente, o método con maior sensibilidade para detectar estes autoanticorpos consiste no uso dun péptido derivado da proteína PM/Scl-100 como antíxeno nun ensaio ELISA, en lugar de utilizar proteínas completas. Por medio deste método, os autoanticorpos encóntranse en máis do 55% dos pacientes coa síndrome de solapamento, aínda que tamén poden ser detectados en pacientes que sofren tanto de esclerodermia, coma de polimiosite ou de dermatomiosite por separado.[40]

Dado que os autoanticorpos se encontran principalmente en pacientes que teñen características de varias enfermidades autoinmunes distintas, os síntomas clínicos que presentan poden variar moito. Os síntomas que se ven con máis frecuencia son os típicos destas enfermidades, entre eles o signo de Raynaud, artrite, miosite e esclerodermia.[41] O tratamento destes pacientes é sintomático e similar ao tratamento de cada enfermidade autoinmune por separado, o que supón a administración de fármacos inmunosupresores ou inmunomoduladores.[42]

Cáncer

[editar | editar a fonte]

Demostrouse que o exosoma é inhibido polo antimetabolito 5-fluorouracilo, utilizado tamén no tratamento quimioterapéutico do cáncer. Este é un dos tratamentos máis eficaces contra os tumores sólidos. Cando este fármaco é administrado a lévedos, pódense observar defectos no procesamento do ARN ribosómico idénticos aos que se aprecian cando se bloquea dito procesamento por medio de diversas estratexias utilizadas en bioloxía molecular. A ausencia dun correcto procesado dos ribosomas é letal para estas células, o que explica o seu efecto antimetabólico.[43]

Lista de subunidades

[editar | editar a fonte]
Lenda Nome xeral Dominios Homo sapiens S. cerevisiae Archaea Masa molecular (kDa) Xene humano Xene de lévedo
1 Csl4 S1 RBD hCsl4 Csl4p/Ski4p Csl4 21-32 EXOSC1 YNL232W
2 Rrp4 S1/KH RBD hRrp4 Rrp4p Rrp4 28-39 EXOSC2 YHR069C
3 Rrp40 S1/KH RBD hRrp40 Rrp40p (Rrp4)A 27-32 EXOSC3 YOL142W
4 Rrp41 RNase PH hRrp41 Rrp41p/Ski6p Rrp41 26-28 EXOSC4 YGR195W
5 Rrp46 RNase PH hRrp46 Rrp46p (Rrp41)A 25-28 EXOSC5 YGR095C
6 Mtr3 RNase PH PH hMtr3 Mtr3p (Rrp41)A 24-37 EXOSC6 YGR158C
7 Rrp42 RNase PH hRrp42 Rrp42p Rrp42 29-32 EXOSC7 YDL111C
8 Rrp43 RNase PH OIP2 Rrp43p (Rrp42)A 30-44 EXOSC8 YCR035C
9 Rrp45 RNase PH PM/Scl-75 Rrp45p (Rrp42)A 34-49 EXOSC9 YDR280W
10 Rrp6 RNase D PM/Scl-100 Rrp6p n/a 84-100 EXOSC10 YOR001W
11 Rrp44 RNase R (hDis3)B Rrp44p/Dis3p n/a 105-113 KIAA1008 YOL021C
  • A : En arqueas varias proteínas do exosoma están presentes en múltiples copias para formar o núcleo completo do complejo exosómico.
  • B : Aínda que a proteína Rrp44 é parte do complexo no lévedo, o seu homólogo humano, hDis3, non se encontrou nunca asociado co complexo humano.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Mitchell; et al. (1997). "The Exosome: A Conserved Eukaryotic RNA Processing Complex Containing Multiple 3′→5′ Exoribonucleases". Cell 91 (4): 457–466. PMID 9390555. doi:10.1016/S0092-8674(00)80432-8. 
  2. ↑ Allmang; et al. (1999). "The yeast exosome and human PM-Scl are related complexes of 3'→ 5' exonucleases". Genes and Development 13 (16): 2148–58. PMID 10465791. doi:10.1101/gad.13.16.2148. 
  3. ↑ Brouwer; et al. (2001). "Three novel components of the human exosome". Journal of Biological Chemistry 276: 6177–84. PMID 11110791. doi:10.1074/jbc.M007603200. 
  4. ↑ Chen; et al. (2001). "AU binding proteins recruit the exosome to degrade ARE-containing mRNAs". Cell 107: 451–64. PMID 11719186. doi:10.1016/S0092-8674(01)00578-5. 
  5. ↑ Koonin; et al. (2001). "Prediction of the archaeal exosome and its connections with the proteasome and the translation and transcription machineries by a comparative-genomic approach". Genome Research 11 (2): 240–52. PMID 11157787. doi:10.1101/gr.162001. 
  6. ↑ Evguenieva-Hackenberg; et al. (2003). "An exosome-like complex in Sulfolobus solfataricus". EMBO Reports 4 (9): 889–93. PMID 12947419. doi:10.1038/sj.embor.embor929. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Schilders; et al. (2006). "Cell and molecular biology of the exosome: how to make or break an RNA". International review of cytology 251: 159–208. PMID 16939780. doi:10.1016/S0074-7696(06)51005-8. 
  8. ↑ Lorentzen; et al. (2005). "The archaeal exosome core is a hexameric ring structure with three catalytic subunits". Nature Structural & Molecular Biology 12: 575–81. PMID 15951817. doi:10.1038/nsmb952. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Shen; et al. (2006). "A view to a kill: structure of the RNA exosome". Cell 127: 1093–5. PMID 17174886. doi:10.1016/j.cell.2006.11.035. 
  10. ↑ Raijmakers; et al. (2002). "Protein-protein interactions between human exosome components support the assembly of RNase PH-type subunits into a six-membered PNPase-like ring". Journal of Molecular Biology 323: 653–63. PMID 12419256. doi:10.1016/S0022-2836(02)00947-6. 
  11. ↑ Walter; et al. (2006). "Characterization of native and reconstituted exosome complexes from the hyperthermophilic archaeon Sulfolobus solfataricus". Molecular Microbiology 62: 1076–89. PMID 17078816. doi:10.1111/j.1365-2958.2006.05393.x. 
  12. ↑ Ishii; et al. (2003). "Crystal structure of the tRNA processing enzyme RNase PH from Aquifex aeolicus". Journal of Biological Chemistry 278: 32397–404. PMID 12746447. doi:10.1074/jbc.M300639200. 
  13. ↑ Symmons; et al. (2000). "A duplicated fold is the structural basis for polynucleotide phosphorylase catalytic activity, processivity, and regulation". Structure 8: 1215–26. PMID 11080643. doi:10.1016/S0969-2126(00)00521-9. 
  14. ↑ Lin-Chao; et al. (2007). "The PNPase, exosome and RNA helicases as the building components of evolutionarily-conserved RNA degradation machines". Journal of Biomedical Science 14: 523–32. doi:10.1007/s11373-007-9178-y. 
  15. ↑ Harlow; et al. (2004). "Crystal structure of the phosphorolytic exoribonuclease RNase PH from Bacillus subtilis and implications for its quaternary structure and tRNA binding". Protein Science 13: 668–77. PMID 14767080. doi:10.1110/ps.03477004. 
  16. ↑ Schneider; et al. (2007). "The exosome subunit Rrp44 plays a direct role in RNA substrate recognition". Molecular Cell 27: 324–31. PMID 17643380. doi:10.1016/j.molcel.2007.06.006. 
  17. ↑ Mian; et al. (1997). "Comparative sequence analysis of ribonucleases HII, III, II PH and D". Nucleic Acids Research 25: 3187–3195. PMID 9241229. doi:10.1093/nar/25.16.3187. 
  18. ↑ Raijmakers; et al. (2004). "The exosome, a molecular machine for controlled RNA degradation in both nucleus and cytoplasm". European Journal of Cell Biology 83: 175–83. PMID 15346807. doi:10.1078/0171-9335-00385. 
  19. ↑ Wang; et al. (2005). "Domain interactions within the Ski2/3/8 complex and between the Ski complex and Ski7p". RNA 11: 1291–302. PMID 16043509. doi:10.1261/rna.2060405. 
  20. ↑ LaCava; et al. (2005). "RNA degradation by the exosome is promoted by a nuclear polyadenylation complex". Cell 121: 713–24. PMID 15935758. doi:10.1016/j.cell.2005.04.029. 
  21. ↑ "Exoribonuclease, phosphorolytic domain 2". InterPro Protein Domain record. Arquivado dende o orixinal o 10 de decembro de 2015. Consultado o 08 de decembro de 2015. 
  22. ↑ Torben Heick Jensen. RNA Exosome. Páxina 19. Google books
  23. ↑ Liu; et al. (2007). "Erratum: Reconstitution, activities, and structure of the eukaryotic RNA exosome". Cell 131: 188–189. PMID 17174896. doi:10.1016/j.cell.2007.09.019. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Dziembowski; et al. (2007). "A single subunit, Dis3, is essentially responsible for yeast exosome core activity". Nature Structural & Molecular Biology 14: 15–22. PMID 17173052. doi:10.1038/nsmb1184. 
  25. ↑ Liu; et al. (2006). "Reconstitution, activities, and structure of the eukaryotic RNA exosome". Cell 127: 1223–37. PMID 1717489. doi:10.1016/j.cell.2006.10.037. 
  26. ↑ Lorentzen; et al. (2005). "Structural basis of 3' end RNA recognition and exoribonucleolytic cleavage by an exosome RNase PH core". Molecular Cell 20: 473–81. PMID 16285928. doi:10.1016/j.molcel.2005.10.020. 
  27. ↑ LeJeune; et al. (2003). "Nonsense-mediated mRNA decay in mammalian cells involves decapping, deadenylating, and exonucleolytic activities". Molecular Cell 12: 675–87. PMID 14527413. doi:10.1016/S1097-2765(03)00349-6. 
  28. ↑ Wilson; et al. (2007). "A genomic screen in yeast reveals novel aspects of nonstop mRNA metabolism". Genetics 177: 773. PMID 17660569. doi:10.1534/genetics.107.073205. 
  29. ↑ Lin; et al. (2007). "Localization of AU-rich element-containing mRNA in cytoplasmic granules containing exosome subunits". Journal of Biological Chemistry 282: 19958–68. PMID 17470429. doi:10.1074/jbc.M702281200. 
  30. ↑ 30,0 30,1 Allmang; et al. (1999). "Functions of the exosome in rRNA, snoRNA and snRNA synthesis". EMBO Journal 18: 5399–410. PMID 10508172. doi:10.1093/emboj/18.19.5399. 
  31. ↑ Schilders; et al. (2005). "MPP6 is an exosome-associated RNA-binding protein involved in 5.8S rRNA maturation". Nucleic Acids Research 33: 6795–804. PMID 16396833. doi:10.1093/nar/gki982. 
  32. ↑ van Dijk; et al. (2007). "Human cell growth requires a functional cytoplasmic exosome, which is involved in various mRNA decay pathways". RNA 13: 1027–35. PMID 17545563. doi:10.1261/rna.575107. 
  33. ↑ Carpousis AJ (2002). "The Escherichia coli RNA degradosome: structure, function and relationship in other ribonucleolytic multienzyme complexes". Biochem. Soc. Trans. 30 (2): 150–5. PMID 12035760. doi:10.1042/BST0300150. 
  34. ↑ J.E. Pope (2002). "Scleroderma overlap syndromes". Current Opinion in Rheumatology 14: 704–10. PMID 12410095. doi:10.1097/00002281-200211000-00013. 
  35. ↑ Gelpi; et al. (1991). "Identification of protein components reactive with anti-PM/Scl autoantibodies". Clinical and Experimental Immunology 81: 59–64. PMID 2199097. 
  36. ↑ Targoff; et al. (1985). "Nucleolar localization of the PM-Scl antigen". Arthritis & Rheumatism 28: 226–30. PMID 3918546. doi:10.1002/art.1780280221. 
  37. ↑ Raijmakers; et al. (2004). "PM-Scl-75 is the main autoantigen in patients with the polymyositis/scleroderma overlap syndrome". Arthritis & Rheumatism 50: 565–9. PMID 14872500. doi:10.1002/art.20056. 
  38. ↑ Brouwer; et al. (2002). "Autoantibodies directed to novel components of the PM/Scl complex, the human exosome.". Arthritis Research 4: 134–8. PMID 11879549. doi:10.1186/ar389. 
  39. ↑ Schilders; et al. (2007). "C1D is a major autoantibody target in patients with the polymyositis-scleroderma overlap syndrome". Arthritis & Rheumatism 56: 2449–54. PMID 17599775. doi:10.1002/art.22710. 
  40. ↑ Mahler; et al. (2005). "Clinical evaluation of autoantibodies to a novel PM/Scl peptide antigen". Arthritis Research & Therapy 7: R704–13. PMID 15899056. doi:10.1186/ar1729. 
  41. ↑ Mahler; et al. (2007). "Novel aspects of autoantibodies to the PM/Scl complex: Clinical, genetic and diagnostic insights". Autoimmunity Reviews 6: 432–7. PMID 17643929. doi:10.1016/j.autrev.2007.01.013. 
  42. ↑ Jablonska; et al. (1998). "Scleromyositis: a scleroderma/polymyositis overlap syndrome". Clinical Rheumatology 17: 465–7. PMID 9890673. doi:10.1007/BF01451281. 
  43. ↑ Lum; et al. (2004). "Discovering modes of action for therapeutic compounds using a genome-wide screen of yeast heterozygotes". Cell 116: 121–37. PMID 14718172. doi:10.1016/S0092-8674(03)01035-3. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Exosoma_(complexo)&oldid=6723682»