Kontent qismiga oʻtish

Fennoskandiya

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Fennoskandiya - Yevropa shimolidagi tabiiy oʻlka. Skandinaviya va Kola yarim orollari va Fin qoʻltigʻi, Ladoga va Onega koʻllari xamda Oq dengizmi birlashtirib turuvchi shartli chiziqdan shimoliy-gʻarbdagi hududlarni oʻz ichiga oladi. Boltiq, Shimoliy Norvegiya, Barens va Ok, dengizlar oʻrab turadi. Maydoni 1,5 mln. km². Hududining katta qismi Boltiq qalqoni va Skandinaviya togʻlarining kaledon burmalaridan iborat. Relyefida peneplenlashgan oʻrtacha balandlikdagi togʻliklar va yassitogʻlar asosiy oʻrinni egallaydi, eng baland joyi 2469 m (Galxyopiggen togi). Boltiq dengizi sohillari keng tekislik. Skandinaviya togʻlarida muzliklar bor. Relyefida morenali qator tepalar va qadimiy muzlik shakllari saqlanib qolgan, ford koʻp. Iqlimi moʻʼtadil, yozi salqin. Skandinaviya togʻlarining gʻarbiy yon bagʻirlarida yillik yogʻin 2000–3000 mm, sharqida 400–500 mm. Daryolari sersuv, serostona. Botqoqlik va koʻl koʻp. Hududining 1/2 qismi oʻrmon, asosan, tayga, janubida aralash keng bargli oʻrmonlar. Tuprogʻi shimolida podzol, janubida chimli podzol tuproq. Oʻlkada, asosan, oʻrmon qayvonlari yashaydi. Temir, mis, nikel rudalari, apatit konlari bor. Fennoskandiyada Shvetsiya, Norvegiya, Finlandiya va Rossiya hududining bir qismi joylashgan.