Ferdinand Verbiest
| Ferdinand Verbiest | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 9-an de oktobro 1623 en Pittem, Graflando Flandrio,  Hispana Nederlando
|
| Morto | 28-an de januaro 1688 (64-jaraĝa) en Pekino,  Dinastio Qing
|
| Tombo | tombejo Ĵalan en Pekino 39° 55′ 49″ Nordo 116° 20′ 24″ Oriento / 39.930161 °N, 116.3399 °O (mapo) 
|
| Lingvoj | latina • ĉina • nederlanda |
| Ŝtataneco | Dinastio Ming Graflando Flandrio
|
| Alma mater | Colegio de San Hermenegildo (es)  (1653–1655)Roma Kolegio (1652–1653) Malnova universitato de Loveno (1643–1645) Grand Seminary Mechelen (en) (1641–1643)Malnova universitato de Loveno (1640–1641) Sint-Amandscollege (en) (1636–1640)Jesuit College (en) (1635–1636)
|
| Okupo | |
| Okupo | astronomo instrumentofaristo matematikisto katolika sacerdoto
|
| Verkoj | Kunyu Quantu |
Ferdinand VERBIEST, en Ĉinio li estas konata kiel Nan Huairen (南懷仁(naskiĝis la 9-an de oktobro 1623 en Pittem; mortis la 28-an de januaro 1688 en Pekino) estis flandradevena belga jezuito, misiisto kaj astronomo. Ekde 1666 li estis fakte estro de la jezuita misio en Ĉinio. Li kaj liaj amikoj estos la unuaj eŭropanoj, kiuj enkondukos la principojn de la ĉinaj medicino, kulturo kaj filozofio en Eŭropon[1].
Biografio
[redakti | redakti fonton]Li studis en Loveno kaj en Meĥleno; teologion en Romo kaj Sevilla. Li akceptiĝis en la ordenon de la jezuitoj en 1641. Kiel misiisto li estis sendita al Ĉinio (1659). Alia jezuito vokis lin al la imperiestra palaco por esti asistanto.
Verbiest estis tre estimata ĉe la imperiestra kortego en Ĉinio. Li konstruis instrumentaron por la observatorio en Pekino kaj kunrespondecis pri la reformo de la Ĉina kalendaro, bazita je propraj observoj. Li projektis etajn pafilegojn por la armeo de la imperiestro K'ang-si. Aliaj inventoj estis vapor-aŭtomobilo kaj termometro. Li ankaŭ desegnis alian mondomapon. Pro siaj meritoj li estis nomumita mandareno.
Li mortis pro falo de sia ĉevalo. La flandro ricevis ŝtatan entombigon en maŭzoleo pagita de la imperiestro.
Diplomato kaj tradukisto
[redakti | redakti fonton]Li ankaŭ laboris kiel diplomato kaj tradukisto danke al siaj ampleksaj lingvokapabloj. Ekzemple, li estis disponebla al la imperiestro kiel interpretisto dum intertraktado kun portugalaj kaj rusaj senditoj[2].
Verbiest skribis pli ol tridek librojn kaj majstris la latinan, la hebrean, la germanan, la hispanan, la nederlandan kaj la italan. Li ankaŭ studis la manĉuran lingvon, tradukante la unuajn ses librojn de Eŭklido de Aleksandrio.
Honoro
[redakti | redakti fonton]En 2005 li finis ĉe n-ro 79 en la "La plej granda belgo". En Pittem ekzistas muzeo dediĉita al Verbiest.
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- (nl) Veerle DE VOS, Alles onder de hemel. Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China, 2023. ISBN 9789464015676
- (nl) Noël GOLVERS, The "Astronomia Europea" of Ferdinand Verbiest, Nettetal, Steyler Verlag, 1993.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ (nl) Alles onder de hemel. Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China, Passaporta, la 26-an de marto 2023.
- ↑ (nm) Kristien Bonneure, 400 jarojn de Ferdinand Verbiest, aŭ kiel okcidentflandra jezuito iĝis ĉefa astronomo de la Imperiestro de Ĉinio. VRT NWS , la 3-an de oktobro 2023. Alirita la 3-an de oktobro 2023