Jump to content

Festivali i Sanremos

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

 Festivali i Sanremos ( italisht: Festival di Sanremo  [ˈfɛstival di sanˈrɛːmo, festiˈval - ] ), zyrtarisht Festivali i Këngës Italiane ( italisht: Festival della canzone italiana), është konkursi dhe ceremonia e çmimeve më e njohur e këngës italiane , që mbahet çdo vit në qytetin e Sanremos, Liguria. [1] [2] [3] [4] Është kompeticioni vjetor i muzikës televizive më jetëgjatë në botë në nivel kombëtar (duke e bërë atë një nga programet televizive më të gjata në botë) [5] dhe është gjithashtu baza dhe frymëzimi për konkursin e Eurovizionit . [6] [7]

Ndryshe nga çmimet e tjera në Itali, Festivali Muzikor i Sanremos është një konkurs për këngë të reja, jo një çmim për sukseset e mëparshme (si Premio regia televisiva [it] për televizionin, Premio Ubu [it] për shfaqje skenike dhe Premio David di Donatello për filma).

Edicioni i parë i Festivalit të Muzikës Sanremo, i mbajtur midis 29 dhe 31 janar 1951, u transmetua nga stacioni radiofonik i RAI-t Rete Rossa, dhe kishte vetëm tre pjesëmarrës : Nilla Pizzi, Achille Togliani dhe Duo Fasano . [8] Duke filluar nga viti 1955, të gjitha edicionet e festivalit transmetohen drejtpërdrejt nga televizioni italian Rai 1 . [9] [10]

Nga viti 1951 deri në vitin 1976, festivali u zhvillua në kazinonë e Sanremos, por duke filluar nga viti 1977, të gjitha edicionet e mëpasshme u mbajtën në Teatro Ariston, [11] me përjashtim të vitit 1990, i cili u mbajt në Nuovo Mercato dei Fiori.

Festivali i Muzikës në Sanremo është përdorur shpesh si një metodë për zgjedhjen e hyrjes italiane në Eurovizion. [12] [13] Festivali ka lançuar karrierën e disa prej artistëve muzikorë më të suksesshëm të Italisë, duke përfshirë Gigliola Cinquetti, [14] Laura Pausini, [15] Eros Ramazzotti, [16] Andrea Bocelli, [17] Giorgia, [18] Il Volo, [19] dhe Måneskin . [20]

Midis 1953 dhe 1971 (përveç 1956), në 1990, [21] [22] dhe 1991, [23] secila këngë u këndua dy herë nga dy artistë të ndryshëm, secili duke përdorur një aranzhim individual orkestral, për të ilustruar kuptimin e festivalit si konkurs kompozitorësh, jo si konkurs këngëtarësh. Gjatë kësaj epoke të festivalit, ishte zakon që një version i këngës të interpretohej nga një artist vendas italian, ndërsa versioni tjetër nga një artist i ftuar ndërkombëtar. [24] Kjo u bë një mënyrë e mirë për shumë artistë ndërkombëtarë që të hynin me këngët e tyre në tregun italian, duke përfshirë Louis Armstrong, Ray Charles, Stevie Wonder, Cher, Gloria Gaynor, Dionne Warwick, Jose Feliciano, Roberto Carlos, Paul Anka, Miriam Makeba, Bonnie Tyler, Shirley Bassey, Mungo Jerry, Kiss, Laura Branigan dhe shumë të tjerë.

Origjina dhe zhvillimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kazino Sanremo priti Festivalin e Muzikës Sanremo midis 1951 dhe 1976.

Pas Luftës së Dytë Botërore, një nga propozimet për të rigjallëruar ekonominë dhe reputacionin e Sanremos ishte krijimi i një festivali vjetor muzikor që do të mbahej në qytet. [25]

Gjatë verës së vitit 1950, administratori i kazinosë së Sanremos, Piero Bussetti, dhe dirigjenti i orkestrës RAI, Giulio Razzi, ridiskutuan idenë për Sanremon e cila ishte braktisur një vit më parë për shkak të problemeve financiare, duke vendosur të hapnin një konkurs midis këngëve të papublikuara më parë. [26] I titulluar zyrtarisht Festival della Canzone Italiana (fjalë për fjalë "Festival i këngës italiane"), edicioni i parë i shfaqjes u mbajt në kazino Sanremo më 29, 30 dhe 31 janar 1951. [25] Raundi final i konkursit u transmetua nga Rete Rossa, radiostacioni i dytë më i rëndësishëm RAI . [27] Në konkurs morën pjesë 20 këngë, të realizuara vetëm nga tre artistë – Nilla Pizzi, Duo Fasano dhe Achille Togliani . [24]

Duke filluar nga edicioni i tretë i festivalit, i mbajtur në vitin 1953, çdo këngë interpretohej nga dy artistë të ndryshëm me orkestra dhe aranzhime të ndryshme. [28] Dy vjet më vonë, në vitin 1955, festivali u shfaq për herë të parë në televizion, pasi një pjesë e natës finale u transmetua edhe nga kanali Programma Nazionale i RAI-t. [29] Nata e fundit e emisionit u transmetua edhe në Belgjikë, Francë, Gjermani, Holandë dhe Zvicër. [27]

Në vitin 1964, Gianni Ravera, i cili organizoi Festivalin e 14-të të Muzikës në Sanremo, i ndryshoi paksa rregullat e konkursit, duke vendosur që çdo këngë duhej të interpretohej një herë nga një artist italian dhe një herë nga një këngëtar ndërkombëtar, [30] i cili u lejua të performonte këngën në çfarëdo gjuhe. [24] I njëjti rregull u zbatua në garën e vitit të ardhshëm. [31] Ndërmjet viteve 1967 dhe 1971, hyrjet nuk u detyruan të interpretoheshin nga artistë të huaj, por u mbajtën shfaqje të dyfishta. Duke filluar nga viti 1972, çdo kompozim këndohej vetëm nga një artist. [32]

Teatro Ariston ka pritur Festivalin e Muzikës Sanremo që nga viti 1977. Përjashtimi i vetëm ishte konkursi i viteve 1990, i organizuar në Palafiori të Sanremos.

Artistët konkurrues u ndanë për herë të parë në "Artistë të mëdhenj" dhe "Artistë të rinj" gjatë Festivalit të Muzikës Sanremo 1974. Konkursi kishte vetëm një fitues, por hyrjet në kategorinë "Artistë të rinj" kaluan nëpër një raund eliminator, ndërsa "Artistët e mëdhenj" u pranuan menjëherë në raundin final. [24]

Në vitin 1977, kazino Sanremo, e cila priti të gjitha edicionet e mëparshme të konkursit, u mbyll për rinovime, prandaj shfaqja u zhvendos në Teatro Ariston . [33] Teatri më vonë u bë vendndodhja e zakonshme për konkursin vjetor, [34] duke e pritur atë çdo vit, përveç në 1990, kur shfaqja u mbajt në ambientet e Nuovo Mercato dei Fiori, i njohur gjithashtu si Palafiori. [35]

Në vitin 1980, këngët mbështetëse të regjistruara paraprakisht zëvendësuan orkestrën, ndërsa performancat playback u lejuan në vitin 1983 gjatë raundit final. [36] Në 1984 dhe 1985, të gjithë artistët u detyruan të performonin playback, ndërsa performancat live me orkestrën u rifutën në vitin 1990. [36] Gjatë të njëjtave vite, disa ndryshime të tjera u prezantuan në konkurs. Në vitin 1982, gazetarët e akredituar të muzikës vendosën të krijonin një çmim për të nderuar këngën më të mirë që konkurronte në festival. Duke filluar nga viti 1983, çmimi ndahej zyrtarisht gjatë aktivitetit. Çmimi i kritikës u emërtua më vonë sipas Mia Martinit, e cila ishte artistja e parë që e mori atë në 1982 për hyrjen e saj "E non finisce mica il cielo". [37]

Madje, duke filluar nga viti 1984, u shënua ndarja e plotë mes artistëve të sapoardhur nga atyre me emër, duke kaluar në formatin me dy konkurse të ndryshme me fitues të veçantë. [24] Në vitin 1989, u prezantua një kategori e tretë, Seksioni i Artistëve të Ardhshëm, por u hoq vitin pasues. [38] Vetëm në vitin 1998, tre artistët më të mirë në kategorinë e të sapoardhurve u lejuan të konkurrojnë në konkursin e Artistëve të Mëdhenj. Kjo çoi në fitoren e debutueses Annalisa Minetti, e cila krijoi disa polemika dhe çoi në rikthimin e garave krejtësisht të veçanta duke filluar nga viti 1999. [39]

Dallimi midis kategorive të ndryshme u hoq përsëri në vitin 2004. [40] Një vit më pas, konkursi përfshiu pesë kategori të ndryshme—Të sapoardhurit, burrat, gratë, grupet dhe klasikët. Fituesi i secilës kategori garonte për fitoren përfundimtare të garës. [41] Kategoria Classic u shfuqizua në vitin 2006, [42] ndërsa duke filluar nga viti 2007, festivali u kthye në rregullat e përdorura në vitet 1990, me dy konkurse krejtësisht të ndara për artistë të njohur dhe të sapoardhur. [43]

Në vitin 2009, një konkurs i ri, i zhvilluar tërësisht online, u prezantua nga drejtori artistik i edicionit të 59-të të konkursit, Paolo Bonolis . I titulluar Sanremofestival.59, [44] konkursi nuk u mbajt në vitet në vijim.

Seksioni i Artistëve të Mëdhenj

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nilla Pizzi ishte fituesja e Festivalit të parë të Sanremos, në vitin 1951.
Domenico Modugno pasi fitoi edicionin e vitit 1959 . Modugno fitoi Festivalin në 1958, 1959, 1962 dhe 1966.
List of winners of the Big Artists section, with the title of the performed song and its composers
Year Song Artist(s)
1951 "Grazie dei fiori"[45]
(Saverio Seracini, Gian Carlo Testoni, Mario Panzeri)
Nilla Pizzi
1952 "Vola colomba"[45]
(Carlo Concina, Bixio Cherubini)
Nilla Pizzi
1953 "Viale d'autunno"[46]
(Giovanni D'Anzi)
Carla Boni & Flo Sandon's
1954 "Tutte le mamme"[47][48]
(Eduardo Falcocchio, Umberto Bertini)
Giorgio Consolini & Gino Latilla
1955 "Buongiorno tristezza"
(Mario Ruccione, Giuseppe Fiorelli)
Claudio Villa & Tullio Pane
1956 "Aprite le finestre"[47]
(Virgilio Panzuti, Giuseppe Perotti)
Franca Raimondi
1957 "Corde della mia chitarra"[46]
(Mario Ruccione, Giuseppe Fiorelli)
Claudio Villa & Nunzio Gallo
1958 "Nel blu dipinto di blu"[49][50]
(Domenico Modugno, Franco Migliacci)
Domenico Modugno & Johnny Dorelli
1959 "Piove (Ciao, ciao bambina)"[47]
(Domenico Modugno, Dino Verde)
Domenico Modugno & Johnny Dorelli
Sergio Endrigo (majtas) me këngëtarin brazilian Roberto Carlos pas fitores së tyre në vitin 1968
Gigliola Cinquetti dhe belgo-italianja Patricia Carli festojnë fitoren e tyre me këngën "Non ho l'età" në Festivalin e 14-të të Muzikës në Sanremo, 1 shkurt 1964.
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Kënga Artist(ët)
1960 " Romantica " [51]
(Renato Rascel, Dino Verde)
Tony Dallara dhe Renato Rascel
1961 " Al di là " [52]
( Carlo Donida, Mogol )
Betty Curtis dhe Luciano Tajoli
1962 " Addio, addio " [53]
( Domenico Modugno, Franco Migliacci )
Domenico Modugno & Claudio Villa
1963 " Uno per tutte " [54]
(Tony Renis, Alberto Testa, Mogol)
Tony Renis dhe Emilio Pericoli
1964 " Non ho l'età " [55]
( Nicola Salerno, Mario Panzeri, Giancarlo Colonnello)
Gigliola Cinquetti & Patricia Carli
1965 " Se piangi, se ridi " [56]
(Gianny Marchetti, Bobby Solo, Mogol)
Bobby Solo & The New Christy Minstrels
1966 " Dio, come ti amo " [57]
(Domenico Modugno)
Domenico Modugno dhe Gigliola Cinquetti
1967 "Non pensare a me" [58]
(Eros Sciorilli, Alberto Testa)
Claudio Villa dhe Iva Zanicchi
1968 " Canzone per te " [59]
(Sergio Endrigo, Luis Enriquez, Sergio Bardotti )
Sergio Endrigo dhe Roberto Carlos
1969 " Zingara " [60]
(Enrico Riccardi, Luigi Albertelli )
Bobby Solo dhe Iva Zanicchi
Adriano Celentano dhe Claudia Mori fituan edicionin e vitit 1970 të festivalit .
Iva Zanicchi gjatë edicionit të festivalit të vitit 1974
Matia Bazar fitoi edicionin e vitit 1978 të festivalit .
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
1970 "Chi non lavora non fa l'amore" [61]
( Adriano Celentano, Ferdinando De Luca, Luciano Beretta, Miki Del Prete )
Adriano Celentano & Claudia Mori
1971 " Il cuore è uno zingaro " [62]
( Claudio Mattone, Franco Migliacci)
Nada dhe Nicola Di Bari
1972 " I giorni dell'arcobaleno " [63]
(Nicola Di Bari, Piero Pintucci, Dalmazio Masini)
Nicola Di Bari
1973 "Un grande amore e niente più" [64]
(Peppino Di Capri, Claudio Mattone, Gianni Wright, Giuseppe Faiella, Franco Califano )
Peppino Di Capri
1974 "Ciao cara, come stai?" [65]
(Cristiano Malgioglio, Italo Ianne, Claudio Fontana, Antonio Ansoldi)
Iva Zanicchi
1975 "Ragazza del sud" [66]
(Rosangela Scalabrino)
Gilda
1976 "Non lo faccio più" [67]
(Salvatore De Pasquale, Fabrizio Berlincioni, Salvatore De Pasquale, Sergio Iodice)
Peppino Di Capri
1977 "Bella da morire" [68]
(Renato Pareti, Alberto Salerno )
Homo Sapiens
1978 ". . . E dirsi ciao!" [69]
(Piero Cassano, Carlo Marrale, Antonella Ruggiero, Salvatore Stellitta, Giancarlo Golzi)
Matia Bazar
1979 "Amare" [70]
(Sergio Ortone, Piero Soffici, Pietro Finà)
Mino Vergnaghi
Riccardo Fogli (në mes), fitues i edicionit të festivalit të vitit 1982, me Drupin (majtas), Al Bano dhe Romina Power (djathtas)
Ricchi e Poveri fituan festivalin në 1985 .
Anna Oxa dhe Fausto Leali fituan Festivalin në 1989 .
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
1980 "Solo noi" [71]
(Toto Cutugno)
Toto Cutugno
1981 " Per Elisa " [72]
( Franko Battiato, Giusto Pio, Alice Visconti)
Alice
1982 " Storie di tutti i giorni " [73]
(Riccardo Fogli, Maurizio Fabrizio, Guido Morra)
Riccardo Fogli
1983 "Sarà quel che sarà" [74]
(Maurizio Fabrizio, Roberto Ferri)
Tiziana Rivale
1984 " Ci sarà " [75]
(Dario Farina, Cristiano Minellono )
Al Bano & Romina Power
1985 " Se m'innamoro " [76]
(Dario Farina, Cristiano Minellono)
Ricchi e Poveri
1986 " Adesso tu " [77]
(Eros Ramazzotti, Piero Cassano, Adelio Cogliati )
Eros Ramazzotti
1987 "Si può dare di più" [78]
(Umberto Tozzi, Giancarlo Bigazzi, Raffaele Riefoli )
Gianni Morandi, Enrico Ruggeri dhe Umberto Tozzi
1988 " Perdere l'amore " [79]
(Marcello Marrocchi, Giampiero Artegiani )
Massimo Ranieri
1989 " Ti lascerò " [80]
( Franko Fasano, Fausto Leali, Franco Ciani, Fabrizio Berlincioni, Sergio Bardotti)
Anna Oxa & Fausto Leali
Giorgia fitoi Sanremon në 1995.
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
1990 " Uomini soli " [81]
(Valerio Negrini, Roby Facchinetti)
Pooh & Dee Dee Bridgewater
1991 "Se stiamo insieme" [82]
(Riccardo Cocciante, Mogol)
Riccardo Cocciante
1992 "Portami a ballare" [83]
(Luca Barbarossa)
Luca Barbarossa
1993 "Mistero" [84]
(Enrico Ruggeri)
Enrico Ruggeri
1994 "Passerà" [85]
(Aleandro Baldi)
Aleandro Baldi
1995 "Come saprei" [86]
(Eros Ramazzotti, Vladimiro Tosetto, Adelio Cogliati, Giorgia Todrani)
Giorgia
1996 "Vorrei incontrarti fra cent'anni" [87]
(Rosalino Cellamare)
Roni me Toskën
1997 " Fiumi di paraole " [88]
(Fabio Ricci, Alessandra Drusian, Carmela Di Domenico)
Jalisse
1998 "Senza te o con te" [89]
(Massimo Luca, Paola Palma)
Annalisa Minetti
1999 "Senza pietà" [90]
(Alberto Salerno, Claudio Guidetti)
Anna Oxa
Elisa ishte fituese e Festivalit të Sanremos në 2001, me këngën " Luce (Tramonti a nord est) ".
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2000 "Sentimento" [91]
(Fausto Mesolella, Giuseppe D'Argenzio, Ferruccio Spinetti, Domenico Ciaramella, Giuseppe Servillo)
Piccola Orchestra Avion Travel
2001 " Luce (Tramonti a Nord est) " [92]
(Elisa Toffoli, Adelmo Fornaciari )
Elisa
2002 "Messaggio d'amore" [93]
(Giancarlo Golzi, Piero Cassano)
Matia Bazar
2003 " Prr dire di no " [94]
(Alberto Salerno, Alessia Aquilani)
Alexia
2004 "L'uomo volante" [95]
(Marco Masini)
Marco Masini
2005 "Angelo" [96]
(Francesco Renga, Maurizio Zapatini)
Francesco Renga
2006 "Vorrei avere il becco" [97]
(Giuseppe Povia)
Povia
2007 "Ti regalerò una rosa" [98]
(Simone Cristicchi)
Simone Cristichi
2008 "Colpo di fulmine" [99]
( Gianna Nannini )
Giò Di Tonno dhe Lola Ponce
2009 "La forza mia" [100]
(Paolo Carta)
Marco Carta
Francesco Gabbani fitoi edicionin e vitit 2017 të festivalit, duke fituar të drejtën për të përfaqësuar Italinë në Eurovizionin e atij viti .
Mahmood fitoi edicionin 2019 të festivalit, duke fituar të drejtën për të përfaqësuar Italinë në Eurovizionin e atij viti .
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2010 “Per tutte le volte che. . ." [101]
( Pierdavide Carone )
Valerio Scanu
2011 " Chiaami ancora amore " [102]
(Roberto Vecchioni, Claudio Guidetti)
Roberto Vecchioni
2012 " Non è l'inferno " [103]
(Francesco Silvestre, Enrico Palmosi, Luca Sala)
Ema
2013 " L'essenziale " [104]
(Marco Mengoni, Roberto Casalino, Francesco De Benedittis)
Marco Mengoni
2014 " Controvento " [105]
( Xhuzepe Anastasi )
Arisa
2015 " Grande amore " [106]
(Francesco Boccia, Ciro Esposito)
Il Volo
2016 " Un giorno mi dirai "
(Saverio Grandi, Gaetano Curreri, Luca Chiaravalli)
Stadium
2017 " Occidentali's Karma "
(Francesco Gabbani, Filippo Gabbani, Fabio Ilacqua, Luca Chiaravalli)
Francesco Gabbani
2018 " Non mi avete fatto niente "
(Ermal Meta, Fabrizio Moro, Andrea Febo)
Ermal Meta & Fabrizio Moro
2019 " Soldi "
( Mahmood, Dardust, Charlie Charles )
Mahmood
Lista e fituesve të rubrikës Big Artists, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2020 " Fai rumore "



(Diodato, Edwyn Roberts)
Diodato
2021 " Zitti e Buoni "
( Damiano David, Ethan Torchio, Thomas Raggi, Victoria De Angelis )
Måneskin
2022 " Brividi "
(Alessandro Mahmoud, Riccardo Fabbriconi, Michele Zocca )
Mahmood & Blanco
2023 " Due vite "
( Davide Petrella, Davide Simonetta, Marco Mengoni)
Marco Mengoni

Seksioni i të ardhurve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Eros Ramazzotti ishte fituesi i parë i sektorit Të sapoardhurit në 1984 . Më pas fitoi Festivalin në vitin 1986 duke konkurruar në seksionin Artistët e Mëdhenj .
Lista e fituesve të rubrikës Newcomers, me titullin e këngës së realizuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
1984 "Terra promessa" [75]



(Eros Ramazzotti, Alberto Salerno, Renato Brioschi )
Eros Ramazzotti
1985 "Niente di più" [76]



(Pietro Magnini, Cavaros)
Cinzia Corrado
1986 "Grande grande amore" [77]



(Stefano D'Orazio, Maurizio Fabrizio)
Lena Biolcati
1987 "La notte dei pensieri" [78]



(Luigi Albertelli, Luigi Lopez, Michele Zarrillo)
Michele Zarrillo
1988 "Canta con noi" [79]



(Marco Battistini, Franco Sacco, Mino Reitano, Riccardo Bolognesi)
Future
1989 "Canzoni" [80]



( Amedeo Minghi )
Mietta
Laura Pausini e filloi karrierën e saj në vitin 1993, kur fitoi seksionin e Artistëve të Rinj të Festivalit Muzikor të Sanremos me " La solitudine ".
Andrea Bocelli fitoi seksionin e Artistëve të Rinj të Festivalit të Muzikës në Sanremo në 1994 me " Il mare calmo della sera ".
Lista e fituesve të rubrikës Newcomers, me titullin e këngës së realizuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
1990 " Disperato " [107]



(Marco Masini, Giancarlo Bigazzi, Giuseppe Dati)
Marco Masini
1991 "Le persone inutili" [108]



(Giuseppe Dati, Paolo Vallesi)
Paolo Vallesi
1992 " Non amarmi " [109]



(Aleandro Baldi, Giancarlo Bigazzi, Marco Falagiani)
Aleandro Baldi dhe Francesca Alotta
1993 " La Solitudine " [110]



(Pietro Cremonesi, Angelo Valsiglio, Federico Cavalli)
Laura Pausini
1994 " Il mare calmo della sera " [111]



( Gian Pietro Felisatti, Gloria Nuti, Adelmo Fornaciari )
Andrea Bocelli
1995 "Le ragazze" [112]



(Claudio Mattone)
Neri per Caso
1996 "Non ci sto" [113]



(Claudio Mattone)
Siria
1997 "Amici come prima" [114]



(Paola Iezzi, Chiara Iezzi)
Paola e Chiara
1998 "Senza te o con te" [115]



(Massimo Luca, Paola Palma)
Annalisa Minetti
1999 "Oggi sono io" [116]



(Alex Britti)
Alex Britti
Jenny B fitoi Festivalin e Muzikës Sanremo në seksionin e Artistëve të Rinj në 2000.
Arisa, fituese e seksionit të Artistëve të Rinj, duke performuar në Sanremo në 2009.
Lista e fituesve të rubrikës Newcomers, me titullin e këngës së realizuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2000 "Semplice sai" [117]



(Frank Minoia, Giovanna Bersola)
Jenny B
2001 "Stai con me (Forever)" [118]



(Stefano Borzi, Enzo Caterini, Sandro Nasuti)
Gazosa
2002 "Doppiamente fragili" [119]



(Marco Del Freo, David Marchetti)
Anna Tatangelo
2003 "Siamo tutti là fuori" [120]



(Emanuela Trane)
Dolcenera
2005 "Non credo nei miracoli" [121]



(Laura Bonometti, Mario Natale)
Laura Bono
2006 "Sole negli occhi" [122]



(Riccardo Maffoni)
Riccardo Maffoni
2007 "Pensa" [123]



(Fabrizio Mobrici)
Fabrizio Moro
2008 " L'amore " [124]



(Luca Fainello, Roberto Tini, Diego Fainello)
Sonohra
2009 " Sincerita " [125]



(Giuseppe Anastasi, Maurizio Filardo, Giuseppe Mangiaracina)
Arisa
Ultimo në Sanremo në 2018
Lista e fituesve të rubrikës Newcomers, me titullin e këngës së realizuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2010 "Il linguaggio della resa" [126]



(Tony Maiello, Fio Zanotti, Fabrizio Ferraguzzo, Roberto Cardelli)
Tony Maiello
2011 " Follia d'amore " [127]



(Raphael Gualazzi)
Raphael Gualazzi
2012 "È vero (che ci sei)" [128]



(Matteo Bassi, Emiliano Bassi)
Alessandro Casillo
2013 "Mi servirebbe sapere" [129]



(Antonio Maggio)
Antonio Maggio
2014 "Nu juorno buono"



(Rocco Pagliarulo, Alessandro Merli, Fabio Clemente)
Rocco Hunt
2015 "Ritornerò da te" [130]



(Giovanni Caccamo)
Giovanni Caccamo
2016 " Amin "



(Fabio Illacqua, Francesco Gabbani)
Francesco Gabbani
2017 "Ora mai" [131]



(Raffaele Esposito, Rory Di Benedetto, Rosario Canale)
Lele
2018 "Il ballo delle incertezze"



(Niccolò Moriconi)
Ultimo
Lista e fituesve të seksionit Të ardhurit, me titullin e këngës së realizuar dhe kompozitorët e saj
viti Këngë Artist(ët)
2020 "Vai bene così"



(Leo Gassmann, Matteo Costanzo)
Leo Gassmann
2021 "Polvere da sparo"



(Luca Gaudiano, Francesco Cataldo)
Gaudiano
2022 [132] "Mille Notti"



(Yuri "Yuman" Santos Tavares Carloia, Francesco Cataldo)
Yuman [133]
2023 "La città che odi"



(Antonio Filipelli, Bcroma, Gianmaria Volpato) [134] [135]
gIANMARIA

Seksione të tjera

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lista e fituesve të seksioneve të tjera, me titullin e këngës së interpretuar dhe kompozitorët e saj
viti Seksioni Këngë Artist(ët)
1989 Artistët e ardhshëm "Bambini" [136]



(Roberto Righini, Alfredo Rizzo)
Paola Turci
2009 Sanremofestival.59 (Konkurs në internet) "Buongiorno gente" [137]



(Annamaria Lequile, Luca Rustici)
Ania
Mike Bongiorno (në qendër) në Sanremo 1963. Bongiorno priti njëmbëdhjetë edicione të festivalit.
Miguel Bosé, mikpritës i Festivalit të Sanremos në 1988
Raffaella Carrà priti Festivalin e Sanremos në 2001
Paolo Bonolis, mikpritës i Festivalit të Sanremos në 2009
Amadeus, mikpritës i Festivalit të Sanremos nga 2020 deri në 2023
Viti Prezantuesi(t) kryesor(ë) Bashkëpriësi(t)
1951 Nunzio Filogamo
1952
1953
1954
1955 Armando Pizzo Maria Teresa Ruta
1956 Fausto Tommei
1957 Nunzio Filogamo Marisa Allasio, Fiorella Mari and Nicoletta Orsomando
1958 Gianni Agus Fulvia Colombo
1959 Enzo Tortora Adriana Serra
1960 Paolo Ferrari and Enza Sampò
1961 Lilli Lembo and Giuliana Calandra
1962 Renato Tagliani Laura Efrikian and Vicky Ludovisi
1963 Mike Bongiorno Rosanna Armani, Edy Campagnoli, Giuliana Copreni and Maria Giovannini
1964 Giuliana Lojodice
1965 Grazia Maria Spina
1966 Paola Penni and Carla Maria Puccini
1967 Renata Mauro
1968 Pippo Baudo Luisa Rivelli
1969 Nuccio Costa Gabriella Farinon
1970 Enrico Maria Salerno and Ira von Fürstenberg
1971 Carlo Giuffré and Elsa Martinelli
1972 Mike Bongiorno Sylva Koscina and Paolo Villaggio
1973 Gabriella Farinon
1974 Corrado
1975 Mike Bongiorno Sabina Ciuffini
1976 Giancarlo Guardabassi
1977 Mike Bongiorno Maria Giovanna Elmi
1978 Maria Giovanna Elmi Beppe Grillo, Stefania Casini and Vittorio Salvetti
1979 Mike Bongiorno Anna Maria Rizzoli
1980 Claudio Cecchetto Roberto Benigni and Olimpia Carlisi
1981 Eleonora Vallone and Nilla Pizzi
1982 Patrizia Rossetti
1983 Andrea Giordana Isabel Russinova, Emanuela Falcetti and Anna Pettinelli
1984 Pippo Baudo Elisabetta Gardini, Edy Angelillo, Iris Peynado and Tiziana Pini
1985 Patty Brard
1986 Loretta Goggi Anna Pettinelli, Sergio Mancinelli and Mauro Micheloni
1987 Pippo Baudo Carlo Massarini
1988 Miguel Bosé and Gabriella Carlucci
1989 Rosita Celentano, Paola Dominguin, Danny Quinn and Gianmarco Tognazzi
1990 Johnny Dorelli and Gabriella Carlucci
1991 Andrea Occhipinti and Edwige Fenech
1992 Pippo Baudo Alba Parietti, Brigitte Nielsen and Milly Carlucci
1993 Lorella Cuccarini
1994 Anna Oxa
1995 Anna Falchi and Claudia Koll
1996 Sabrina Ferilli and Valeria Mazza
1997 Mike Bongiorno Piero Chiambretti and Valeria Marini
1998 Raimondo Vianello Eva Herzigová and Veronica Pivetti
1999 Fabio Fazio Laetitia Casta and Renato Dulbecco
2000 Luciano Pavarotti, Teo Teocoli and Inés Sastre
2001 Raffaella Carrà Enrico Papi, Massimo Ceccherini, Piero Chiambretti and Megan Gale
2002 Pippo Baudo Manuela Arcuri and Vittoria Belvedere
2003 Serena Autieri and Claudia Gerini
2004 Simona Ventura Paola Cortellesi, Maurizio Crozza and Gene Gnocchi
2005 Paolo Bonolis Antonella Clerici and Federica Felini
2006 Giorgio Panariello Ilary Blasi and Victoria Cabello
2007 Pippo Baudo and Michelle Hunziker
2008 Pippo Baudo and Piero Chiambretti Bianca Guaccero and Andrea Osvárt
2009 Paolo Bonolis and Luca Laurenti
2010 Antonella Clerici
2011 Gianni Morandi Elisabetta Canalis, Belen Rodriguez, Luca Bizzarri and Paolo Kessisoglu
2012 Ivana Mrazova and Rocco Papaleo
2013 Fabio Fazio and Luciana Littizzetto
2014
2015 Carlo Conti Arisa, Emma and Rocío Muñoz Morales
2016 Gabriel Garko, Virginia Raffaele and Mădălina Ghenea
2017 Carlo Conti and Maria De Filippi
2018 Claudio Baglioni, Michelle Hunziker and Pierfrancesco Favino
2019 Claudio Baglioni, Virginia Raffaele and Claudio Bisio
2020 Amadeus and Fiorello
2021
2022 Amadeus
2023 Amadeus and Gianni Morandi
  1. ^ Agostini, Roberto (2007). "The Italian Canzone and the Sanremo Festival: change and continuity in Italian mainstream pop of the 1960s" (PDF). Popular Music. 26 (3): 389–408. doi:10.1017/S0261143007001341. Marrë më 29 prill 2022. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Mario Luzzatto Fegiz (3 shkurt 2003). "Così finisce l' era della vecchia gara". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 8 shtator 2014. Marrë më 1 dhjetor 2011.
  3. ^ "San Remo festival showcases Italian, international talents". CNN. Marrë më 29 prill 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Schlagerfestival von Sanremo: Italien ist gerettet". Süddeutsche Zeitung (në gjermanisht). Marrë më 29 prill 2022.
  5. ^ "Most wins of the Sanremo Music Festival". Guinness World Records. Marrë më 21 janar 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Sanremo Festival in the Enciclopedia Treccani". Treccani (në italisht). Marrë më 29 prill 2022.
  7. ^ "Zensurstreit beim Schlagerfestival Sanremo, Bühne der Nation". Süddeutsche Zeitung (në gjermanisht). Marrë më 29 prill 2022.
  8. ^ Giovanni De Luna (5 shkurt 2011). "Quante Italie racconta Sanremo". La Stampa. Arkivuar nga origjinali më 30 mars 2012. Marrë më 1 tetor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Festival di Sanremo, fotostoria in bianco e nero – Sanremo 1955, il Festival è trasmesso per la prima volta in tv". Panorama (në italisht). 17 shkurt 2011. Arkivuar nga origjinali më 3 prill 2012. Marrë më 1 tetor 2011.
  10. ^ "1955: Sanremo anche da guardare" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 3 qershor 2006. Marrë më 1 tetor 2011.
  11. ^ "Festival della Canzone Italiana" (në italisht). www.aristonsanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 13 shtator 2011. Marrë më 1 tetor 2011.
  12. ^ "Sanremo - the festival that inspired Eurovision". Eurovision.tv. 8 shkurt 2017. Marrë më 16 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Adinolfi, Francesco (2008). Mondo Exotica: Sounds, Visions, Obsessions of the Cocktail Generation. Përkthyer nga Pinkus, Karen; Vivrette, Jason. Durham: Duke University Press. fq. x. ISBN 9780822341321. OCLC 179838406. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Gallori, Paolo. "I protagonisti storici del Festival di Sanremo". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 24 shkurt 2011. Marrë më 1 dhjetor 2011.
  15. ^ Palladini, Federica (15 shkurt 2011). "Laura Pausini: nuovo album portafortuna". Elle. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2012. Marrë më 1 dhjetor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Mario Luzzatto Fegiz (20 shtator 1993). "Com'è cresciuto il piccolo Eros". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 25 shkurt 2009. Marrë më 1 dhjetor 2011.
  17. ^ "Biografia di Andrea Bocelli" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 31 tetor 2010. Marrë më 1 dhjetor 2011.
  18. ^ Cesarale, Sandra (7 korrik 2003). "Il principe De Gregori e la regina Giorgia". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 21 shkurt 2014. Marrë më 1 dhjetor 2011.
  19. ^ "ESC: Il Volo, non fu facile superare immagine dei bimbi prodigio - Musica". ANSA (në italisht). 8 maj 2022. Marrë më 6 qershor 2022.
  20. ^ Shalvoy, Jessica (9 nëntor 2021). "Meet Måneskin: The Italian Band That Defied the Odds and Brought Rock Back to the U.S." Variety (në anglishte amerikane). Marrë më 18 nëntor 2021.
  21. ^ "MIRIAM MAKEBA 'GRAZIE, CATERINA' - la Repubblica.it". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ "Big stranieri in gara a Sanremo? C'è una lunga tradizione". 20 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ "Sanremo 1991, viaggio nella storia del Festival". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)[lidhje e vdekur]
  24. ^ a b c d e Gallori, Paolo. "Anno per anno la storia del Festival". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 24 shkurt 2011. Marrë më 1 tetor 2011.
  25. ^ a b "Festival di Sanremo – La storia: 1951–1960" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 17 tetor 2008. Marrë më 8 qershor 2012.
  26. ^ Pollini, Luca (12 shkurt 2010). "Sanremo Story". GQ Italia (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 13 nëntor 2013. Marrë më 8 qershor 2012.
  27. ^ a b "Il Festival di Sanremo – Dagli esordi agli anni Settanta". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 8 qershor 2012. Marrë më 8 qershor 2012.
  28. ^ Pinto, Timișoara. "Festival di Sanremo 1953. I vincitori" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2013. Marrë më 8 qershor 2012.
  29. ^ "Sanremo 1955 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 13 janar 2012. Marrë më 8 qershor 2012.
  30. ^ Dario Salvatori, Maria Cristina Zoppa. "Sanremo 1964. L'età e Gigliola, Renis e i sorrisi" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2013. Marrë më 9 qershor 2012.
  31. ^ "Il quindicesimo Festival di Sanremo". Corriere della Sera (në italisht). 28 janar 1965. Arkivuar nga origjinali më 11 qershor 2012. Marrë më 9 qershor 2012.
  32. ^ "Festival di Sanremo – La storia: 1971–1980" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 17 tetor 2008. Marrë më 9 qershor 2012.
  33. ^ "Sanremo 1977 – Storia e storie del Festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2013. Marrë më 9 qershor 2012.
  34. ^ "Sanremo 2010: l'Ariston e i 60 anni di Festival" (në italisht). Rockol.it. 16 shkurt 2010. Marrë më 9 qershor 2012.
  35. ^ "Sanremo, il festival emigrerà al Palafiori". la Repubblica (në italisht). 29 nëntor 1989. fq. 34.
  36. ^ a b "Il Festival di Sanremo – Dagli anni Ottanta ad oggi". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 9 qershor 2012. Marrë më 9 qershor 2012.
  37. ^ Augliera, Pippo (10 shkurt 2012). "A Sanremo 2012 il Premio della Critica – intitolato a Mia Martini dal '96 – compie 30 anni" (në italisht). Musicalnews.com. Arkivuar nga origjinali më 24 mars 2012. Marrë më 9 qershor 2012.
  38. ^ "Sanremo 1989 – Storia e storie del Festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 6 shkurt 2013. Marrë më 9 qershor 2012.
  39. ^ Gloria Pozzi, Mauro Luzzato Fegiz (31 korrik 1998). "Sanremo, retromarcia: big e giovani divisi". Corriere della Sera (në italisht). fq. 31. Arkivuar nga origjinali më 26 dhjetor 2013. Marrë më 9 qershor 2012.
  40. ^ "Sanremo, ecco il progetto-Renis. Big e giovani tutti insieme". la Repubblica (në italisht). 11 nëntor 2003. Arkivuar nga origjinali më 4 nëntor 2012. Marrë më 9 qershor 2012.
  41. ^ "La giuria prepara la lista e il pubblico sceglie il vincitore". la Repubblica (në italisht). 21 shkurt 2005. Arkivuar nga origjinali më 21 maj 2012. Marrë më 9 qershor 2012.
  42. ^ "Sanremo 2006: sarà ancora il pubblico (col televoto) a scegliere i vincitori" (në italisht). Rockol.it. 14 nëntor 2005. Marrë më 9 qershor 2012.
  43. ^ "Ecco il Festival di Baudo: ritorni e attese". Corriere della Sera (në italisht). 26 shkurt 2007. Arkivuar nga origjinali më 30 tetor 2015. Marrë më 9 qershor 2012.
  44. ^ "Sanremo: Il nuovo regolamento, in gara 15 Artisti e 8 Proposte 2009" (në italisht). Adnkronos. 20 nëntor 2007. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2013. Marrë më 9 mars 2012.
  45. ^ a b Assante, Ernesto (13 mars 2011). "Addio a Nilla Pizzi con la sua voce fece cantare l'Italia". la Repubblica (në italisht). Marrë më 17 gusht 2011.
  46. ^ a b "Il Festival di Sanremo – I vincitori degli anni '50" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  47. ^ a b c "Festival di Sanremo del 1954" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  48. ^ Gallori, Paolo (20 shkurt 1999). "La storia del Festival – Gli anni Cinquanta e Sessanta". la Repubblica. Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2011. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ "Domenico Modugno; Recorded 'Volare'". Los Angeles Times. 9 gusht 1994. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2011. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ Silenzi, Andrea (21 shkurt 1998). "1958: con Domenico Modugno Sanremo comincia a Volare" (në italisht). la Repubblica. Arkivuar nga origjinali më 22 shkurt 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  51. ^ Tettamanti, Franco (9 mars 2011). "1957, Tony Dallara il principe degli urlatori". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  52. ^ "Festival di Sanremo del 1961" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 9 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  53. ^ "Sanremo 1962 – Storia e storie del Festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  54. ^ "Festival di Sanremo del 1963" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  55. ^ "Festival di Sanremo del 1964" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 7 maj 2002. Marrë më 17 gusht 2011.
  56. ^ "Sanremo 1965 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  57. ^ "Sanremo 1966 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  58. ^ "Sanremo 1967 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  59. ^ "Sanremo 1968 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  60. ^ "Sanremo 1969 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  61. ^ "Sanremo 1970 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  62. ^ "Sanremo 1971 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  63. ^ "Sanremo 1972 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  64. ^ "Sanremo 1973 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  65. ^ "Sanremo 1974 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  66. ^ "Sanremo 1975 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  67. ^ "Sanremo 1976 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  68. ^ "Sanremo 1977 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  69. ^ "Sanremo 1978 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  70. ^ "Sanremo 1979 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  71. ^ "Festival di Sanremo del 1980" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  72. ^ "Sanremo 1981 – Storia e storie del festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  73. ^ "Festival di Sanremo 1982. I vincitori" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 29 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  74. ^ "Festival di Sanremo del 1983" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 21 korrik 2002. Marrë më 17 gusht 2011.
  75. ^ a b "Festival di Sanremo del 1984" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 3 prill 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  76. ^ a b "Festival di Sanremo del 1985" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  77. ^ a b "Festival di Sanremo del 1986" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  78. ^ a b "Festival di Sanremo del 1987" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 9 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  79. ^ a b "Festival di Sanremo del 1988" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 24 korrik 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  80. ^ a b "Festival di Sanremo del 1989" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  81. ^ Maria Pia Fusco (4 mars 1990). "Pooh e Dee Dee in trionfo". la Repubblica. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  82. ^ "Sanremo – 50 anni di storia – 1991 – Se stiamo insieme". la Repubblica. Arkivuar nga origjinali më 10 shkurt 2011. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  83. ^ Mario Luzzatto Fegiz (2 mars 1992). "Mamma, mormora ancora Sanremo". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  84. ^ Maria Pia Fusco (28 shkurt 1993). "Sanremo: vince Ruggeri". la Repubblica (në italisht). Marrë më 17 gusht 2011.
  85. ^ Maria Pia Fusco (27 shkurt 1995). "Vincono Baldi e Bocelli". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 29 nëntor 2014. Marrë më 17 gusht 2011.
  86. ^ Cappelli, Valerio (5 mars 1995). "Giorgia, la cantante della porta accanto va in Campidoglio". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  87. ^ Castaldo, Gino (25 shkurt 1996). "Sanremo, la vittoria è di Ron". la Repubblica (në italisht). Marrë më 17 gusht 2011.
  88. ^ "Per i Jalisse dopo la vittoria al Festival, i veleni". Corriere della Sera (në italisht). 24 shkurt 1997. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  89. ^ Mario Luzzatto Fegiz, Maria Volpe (1 mars 1998). "La Minetti conquista Sanremo". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  90. ^ Maria Pia Fusco (28 shkurt 1999). "Anna Oxa regina a Sanremo". la Repubblica. Marrë më 17 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  91. ^ "Sanremo Big, ecco la classifica completa" (në italisht). Rockol.it. 27 shkurt 2000. Arkivuar nga origjinali më 1 prill 2012.
  92. ^ "Sanremo, Elisa batte Giorgia e vince il Festival delle donne". Corriere della Sera (në italisht). 4 mars 2001. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2011.
  93. ^ "Successo annunciato: il Festival ai Matia Bazar". Corriere della Sera (në italisht). 10 mars 2002. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 mars 2011.
  94. ^ "Alexia batte Alex nella volata di Sanremo". Corriere della Sera (në italisht). 9 mars 2003. Arkivuar nga origjinali më 11 shtator 2012. Marrë më 17 gusht 2008.
  95. ^ "L'Uomo volante di Masini conquista Sanremo". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  96. ^ Laffranchi, Andrea (7 mars 2005). "Una canzone per la figlia (l' amore che fa vincere)". Corriere della Sera (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 23 qershor 2009. Marrë më 17 gusht 2011.
  97. ^ "Il Festival a Povia, vince la poesia del piccione". Corriere della Sera (në italisht). 5 mars 2006. Arkivuar nga origjinali më 13 shtator 2012.
  98. ^ Vitali, Alessandra. "Sanremo, il trionfo di Cristicchi e Al Bano si prende la rivincita". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 24 dhjetor 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  99. ^ "Trionfano Giò di Tonno e Lola Ponce". Corriere della Sera (në italisht). 1 mars 2008. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2013.
  100. ^ Mannucci, Stefano (22 shkurt 2009). "Vince il talento di Amici". Il Tempo (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  101. ^ "Valerio Scanu è il vincitore di Sanremo. Pubblico in rivolta per gli eliminati". Corriere della Sera (në italisht). 20 shkurt 2010. Arkivuar nga origjinali më 6 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  102. ^ "Professore conquista il Festival: "Non me l'aspettavo mai...."". Corriere della Sera (në italisht). 19 shkurt 2011. Arkivuar nga origjinali më 29 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  103. ^ Vitali, Alessandra (19 shkurt 2012). "Torna Celentano, vince Emma. Il podio è rosa, con Arisa e Noemi". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 19 shkurt 2012. Marrë më 19 shkurt 2012.
  104. ^ "Sanremo, vince Mengoni". La Stampa (në italisht). 17 shkurt 2013. Arkivuar nga origjinali më 23 gusht 2013. Marrë më 17 gusht 2013.
  105. ^ Vitali, Alessandra (23 shkurt 2014). "Sanremo, vince Mengoni". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 23 shkurt 2014. Marrë më 23 shkurt 2014.
  106. ^ "Il Volo conquista Sanremo". Agenzia Ansa. Agenzia Nazionale Stampa Associata. 15 shkurt 2015. Arkivuar nga origjinali më 15 shkurt 2015. Marrë më 15 shkurt 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  107. ^ "Festival di Sanremo del 1990" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  108. ^ "Festival di Sanremo del 1991" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  109. ^ "Festival di Sanremo del 1992" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  110. ^ "Festival di Sanremo del 1993" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 14 gusht 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  111. ^ "Festival di Sanremo del 1994" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 24 korrik 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  112. ^ "Festival di Sanremo del 1995" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  113. ^ "Festival di Sanremo del 1996" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  114. ^ "Festival di Sanremo del 1997" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  115. ^ "Festival di Sanremo del 1998" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  116. ^ "Festival di Sanremo del 1999" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  117. ^ "Festival di Sanremo del 2000" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  118. ^ "Festival di Sanremo del 2001" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  119. ^ "Festival di Sanremo del 2002" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  120. ^ "Festival di Sanremo del 2003" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  121. ^ "Festival di Sanremo del 2005" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  122. ^ "Festival di Sanremo del 2006" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  123. ^ "Festival di Sanremo del 2007" (në italisht). www.festival.vivasanremo.com. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 17 gusht 2011.
  124. ^ Vitali, Alessandro (29 shkurt 2008). "Giovani, vincono i Sonohra e Jovanotti viola la par condicio" (në italisht). la Repubblica. Arkivuar nga origjinali më 24 dhjetor 2011. Marrë më 18 gusht 2011.
  125. ^ "Arisa conquista il Festival" (në italisht). la Repubblica. Arkivuar nga origjinali më 22 janar 2011. Marrë më 18 gusht 2011.
  126. ^ Accardo, Mariella (22 shkurt 2010). "Il Sanremo di Tony Maiello: "Il calore di Castellammare mi ha scaldato il cuore"". Corriere del Mezzogiorno (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2011. Marrë më 18 gusht 2011.
  127. ^ "Sanremo: con Raphael Gualazzi al festival torna a vincere Caterina Caselli" (në italisht). Adnkronos. 19 shkurt 2011. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2011. Marrë më 18 gusht 2011.
  128. ^ Conti, Andrea (18 shkurt 2012). "Alessandro Casillo: Così ho vinto Sanremo". TGCOM (në italisht). Mediaset. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2012. Marrë më 18 shkurt 2012.
  129. ^ Vitali, Alessandra (16 shkurt 2013). "Festival di Sanremo vintage. Giovani, vince Antonio Maggio". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 16 shkurt 2013. Marrë më 16 shkurt 2013.
  130. ^ Vitali, Alessandra (14 shkurt 2015). "Sanremo, escono Tatangelo, Raf, Fabian, Biggio&Mandelli. Caccamo vince le Nuove proposte". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 14 shkurt 2015. Marrë më 14 shkurt 2015.
  131. ^ Vitali, Alessandra (10 shkurt 2017). "Sanremo, Lele vincitore dei Giovani. Campioni, quattro tornano a casa". la Repubblica (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 11 shkurt 2017. Marrë më 10 shkurt 2017.
  132. ^ The competition was held in December 2021, but the Nuove Proposte section was for the 72nd edition of the annual Sanremo Music Festival, held in 2022; https://www.vanityfair.it/article/sanremo-giovani-2022-vince-yuman-big-tananai-matteo-romano-titoli-canzoni-foto
  133. ^ Basso, Fabrizio (16 dhjetor 2021). "Sanremo Giovani 2022, Yuman, Tananai e Matteo Romano sono i vincitori". tg24.sky.it (në italisht). Marrë më 2023-02-11.
  134. ^ Graziola, Alberto (2022-12-16). "Sanremo Giovani 2022, vincitori, titoli delle 28 canzoni". TvBlog (në italisht). Marrë më 2023-01-13.
  135. ^ "Video Intervista – gIANMARIA: "La città che odi" è un colore nuovo per la mia musica". Newsic.it (në italisht). 2022-11-24. Marrë më 2023-01-13.
  136. ^ "Sanremo 1989 – Storia e storie del Festival" (në italisht). RAI. Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2011. Marrë më 18 gusht 2011.
  137. ^ Marchesano, Nino (21 shkurt 2009). "Silvia, Ania e Simona la prima volta al Festival". la Repubblica (në italisht). Marrë më 18 gusht 2011.