Fjelltettegras
| Fjelltettegras | |
 Fjelltettegras | |
| Status | |
Status i Noreg:  Livskraftig
| |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Overrekkje: | Landplantar Embryophytes |
| Rekkje: | Karplantar Tracheophytes |
| Underrekkje: | Frøplantar Spermatophytes |
| Orden: | Leppeblomordenen Lamiales |
| Familie: | Blærerotfamilien Lentibulariaceae |
| Slekt: | Pinguicula |
| Art: | Fjelltettegras P. alpina |
| Vitskapleg namn | |
| Pinguicula alpina | |
Fjellettegras (Pinguicula alpina) er ein 10 cm høg plante med lysgrøne blad i rosett og eit snautt blomsterskaft med kvite blomstar.
Bladoverflata er innsmurt med slim som inneheld enzym slik at plantene kan fordøye insekt som set seg fast i slimet. Planten kan så nyttiggjere seg næringsemne frå dei rotnande insekta.
Fjelltettegras veks på fuktige, kalkrike stader i fjellet i frå Tynset og Os til Oppdal, Haltdalen og Brekken, dessutan i Hattfjelldal, og vanlegare frå Saltdaltil Sør-Varanger. I Sverige veks han i Gotland, i Härjedalen og frå Åsele Lappmark til Torne Lappmark.
Bruk
[endre | endre wikiteksten]Tettegrasplantar har vore bruka til produksjon av tettemjølk, ei form for konservering av mjølk. Ein la 30-40 tettegrasblad nedst i eit kjørel, og helte kuvarm mjølk over. Etter ei stund vart mjølka seig, slik at ho ikkje skilde seg i myse og ostestoff.
Namnet
[endre | endre wikiteksten]Fjelltettegras har namnet tettegras fordi blada frå tettegrasartane har vore bruka til å lage tettemjølk, og er som elles fordi det er ein fjellplante.
Det latinske namnet kjem av Pinguis, ‘feit’, og siktar til blada som skin feittaktig. Alpina tyder ‘fjell’.
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]- Vanleg tettegras Pinguicula vulgaris
- Dvergtettegras P. villosa
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Johannes Lid Norsk og svensk flora Det Norske Samlaget 1974 ISBN 82-521-0297-2
- Knut Fægri: Norges planter J.W. Cappelens Forlag 1958
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) Fjelltettegras hos Artsdatabanken
- (en) Fjelltettegras i Encyclopedia of Life
- (en) Fjelltettegras i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) Fjelltettegras hos Dyntaxa
- (en) Fjelltettegras hos NCBI
- (en) Fjelltettegras hos The International Plant Names Index
- (en) Fjelltettegras hos Tropicos
- (en) Kategori:Pinguicula alpina – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Pinguicula alpina – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Pinguicula alpina – detaljert informasjon på Wikispecies
