Folksonomia

Ten artykuł należy dopracować:

od 2022-09 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny,
od 2022-09 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
od 2022-09 → usunąć/zweryfikować prawdopodobną twórczość własną.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Folksonomia (znana też jako wspólne tagowanie, społeczna klasyfikacja, społeczne indeksowanie i społeczne tagowanie; można także spotkać zaproponowany przez Justynę Hofmokl polski termin kumplonomia^[1]) – neologizm oznaczający praktykę kategoryzacji treści z wykorzystaniem dowolnie dobranych słów kluczowych. W znaczeniu potocznym termin ten odnosi się do grupy ludzi współpracujących spontanicznie w celu uporządkowania informacji w kategoriach.

W przeciwieństwie do formalnych metod klasyfikacji, z fenomenem tym spotkać się można raczej w niezhierarchizowanych wspólnotach, takich jak publicznie dostępne strony WWW^[2].

Ponieważ klasyfikatorami informacji są zwykle osoby ją wykorzystujące, zwolennicy folksonomii^[kto?] uważają, że daje ona rezultaty lepiej oddające model informacji we wspólnocie. Folksonomia nie jest bezpośrednio związana z pojęciem klasyfikacji z bibliotekoznawstwa^[3].

Historia i początki

Połączenie angielskich słów folk (lub folks) oraz taxonomy, dające w wyniku słowo folksonomy jest przypisywane Thomasowi Vander Wal. Słowo taksonomia pochodzi od greckich słów taxis oraz nomos. Taxis oznacza klasyfikację, natomiast nomos (lub nomia) oznacza zarządzanie. Folk to ludzie. Zatem folksonomia to w dosłownym tłumaczeniu ludowe zarządzanie klasyfikacją. Cechy, które później zostały określone jako folksonomia, pojawiły się w serwisie Del.icio.us pod koniec roku 2003 i zostały szybko zaadaptowane przez inne projekty działające w oparciu o społeczność^{[potrzebny przypis]}.

Elementy i typy

Kategoryzacyjne składa się z trzech podstawowych jednostek: użytkownicy, znaczniki i zasoby. Użytkownicy mogą tworzyć znaczniki do oznaczania zasobów, takich jak: stron internetowych, zdjęć, filmów i podcastów. Znaczniki te są wykorzystywane w zarządzaniu, kategoryzowania i podsumowanie treści online. Ten wspólny system znakowania również używa tych znaczników jako sposób do informacji indeksu ułatwić wyszukiwanie i nawigacja zasobów^{[potrzebny przypis]}.

Folksonomia obejmuje również zestaw adresów URL, które są używane do identyfikacji zasobów, które zostały określone przez użytkowników z różnych stron internetowych. Systemy te obejmują również programy kategorii, które mają zdolność do organizowania tagów na różnych poziomach szczegółowości.

Vander Wal wyróżnia dwa rodzaje folksonomii: szeroką i wąską. Szeroka folksonomia powstaje, gdy wielu użytkowników może zastosować ten sam znacznik do elementu, dostarczanie informacji, o których znaczniki są najbardziej popularne. Wąska folksonomia występuje, gdy użytkownicy, zazwyczaj mniej liczne i często w tym twórcy tego elementu, oznaczyć pozycję za pomocą znaczników, które każdy może mieć zastosowanie tylko raz. Choć zarówno szerokie i wąskie kategoryzacyjne umożliwić możliwości wyszukiwania treści poprzez dodanie powiązanych słowo lub frazę do obiektu, szeroki folksonomia umożliwia sortowanie na podstawie popularności każdego znacznika, a także śledzenie pojawiających się tendencji w wykorzystaniu znacznika i rozwijanie słownictwa.

Studia akademickie

Folksonomia jest obecnie rozumiana w pewnym stopniu jako tagowanie, oznaczanie. Socjologowie i antropologowie od dawna zajmowali się problemem klasyfikacji przez ludzi – w jaki sposób zwykli ludzie (nie-eksperci) klasyfikują świat wokół siebie. Przykładem jest książka Harolda Conklina Folk Classification: A Topically Arranged Bibliography of Contemporary and Background References Through (1972, ISBN 0-913516-02-3).

Folksonomia sprawdza się najlepiej, kiedy duża liczba osób opisuje tę samą porcję informacji^{[potrzebny przypis]}.

Przykładowo w serwisie delicious.com wiele osób dodało do ulubionych Wikipedię, każdy z innym zestawem słów kluczowych (tagów) na jej opisanie. Pośród wielu używanych słów kluczowych najpopularniejsze to reference, wiki oraz encyclopedia^{[potrzebny przypis]}.

Przykłady

delicious.com – zbiór linków do ulubionych stron
CiteULike – kategoryzacja czytanych prac naukowych
Flickr – album zdjęć
similaria.pl – percepcyjny serwis społecznościowy

Przypisy

↑ Justyna Hofmokl: Internet jako nowe dobro wspólne. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009, s. 164. ISBN 978-83-60807-95-8. [dostęp 2021-09-25].
↑ Stępień 2012 ↓, s. 2.
↑ Stępień 2012 ↓, s. 3.

Bibliografia

Tony Hammond, Timo Hannay, Ben Lund, Joanna Scott. Social Bookmarking Tools (I): A General Review. „D-Lib Magazine”. 11 (4), kwiecień 2005. ISSN 1082-9873. (ang.).
Adam Mathes. Folksonomies – Cooperative Classification and Communication Through Shared Metadata. „Computer Mediated Communication”. LIS590CMC, grudzień 2004. Graduate School of Library and Information Science, University of Illinois Urbana-Champaign. (ang.).
Kamil Stępień: Folksonomie, czyli społecznościowe opisywanie treści. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2010. ISBN 978-83-61464-30-3.
Kamil Stępień. Folksonomia i tagowanie. „Biuletyn EBiB”. 2, s. 129, 2012.

Linki zewnętrzne

System zarządzanie referencjami Connotea stworzony przez Nature Publishing Group
Frassle. frassle.rura.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-10-13)].
Ontology is Overrated: Categories, Links, and Tags. shirky.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)]. – Artykuł traktujący o przewagach organizowania z wykorzystaniem tagowania nad tradycyjnymi metodami katalogowania

[Hofmokl2009-s164-1] Justyna Hofmokl: Internet jako nowe dobro wspólne. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009, s. 164. ISBN 978-83-60807-95-8. [dostęp 2021-09-25].

[CITEREFStępień20122-2] Stępień 2012 ↓, s. 2.

[CITEREFStępień20123-3] Stępień 2012 ↓, s. 3.

[1]

[2]

[3]