Franz Magill
 SS-Obersturmbannführer
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1933–1945 |
| Formacja | |
| Jednostki |
2. pułk kawalerii SS, |
| Stanowiska |
oficer do zadań specjalnych w sztabie HSSPF „Rußland-Mitte”, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
instruktor jeździectwa |
Franz Magill (ur. 22 sierpnia 1900 w Kleszczach, zm. 14 kwietnia 1972 w Destedt) – niemiecki instruktor jeździectwa, nazista, SS-Obersturmbannführer, zbrodniarz wojenny.
Był weteranem I wojny światowej. W okresie międzywojennym jako instruktor jeździectwa służył w szeregach Reichswehry, a następnie w SS-Reiterei. W latach 1939–1941 pełnił służbę w okupowanej Polsce. Od czerwca 1941 roku w szeregach 2. pułku kawalerii SS walczył na froncie wschodnim. W sierpniu 1941 roku, podczas akcji eksterminacyjnej na bagnach Prypeci, dowodzona przezeń grupa bojowa zamordowała od 11 tys. do 14 tys. Żydów. W kolejnych latach służył m.in. w szeregach SS-Sonderbataillon Dirlewanger oraz ukraińskiej 14. Dywizji Grenadierów SS. Po upadku III Rzeszy znalazł się w brytyjskiej niewoli. Po wyjściu z obozu jenieckiego zamieszkał w Niemczech Zachodnich. W 1964 roku został skazany przez sąd Brunszwiku na karę 5 lat więzienia.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Młodość i okres międzywojenny
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 22 sierpnia 1900 roku[1] we wsi Kleist na Pomorzu Zachodnim (ob. Kleszcze)[2].
Podczas I wojny światowej walczył w szeregach Armii Cesarstwa Niemieckiego[2]. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w szeregach Reichswehry. W latach 1918–1930 w randze podoficerskiej służył w kawalerii, m.in. w charakterze instruktora jazdy konnej. W latach 1930–1935 pracował jako instruktor w szkole jeździectwa w Berlinie[1].
W 1933 roku wstąpił w szeregi SS-Reiterei. W 1935 roku uzyskał w SS stopień oficerski. W tym samym roku został instruktorem jazdy konnej w szkole oficerskiej SS w Brunszwiku (SS-Führerschule Braunschweig, SS-Junkerschule Braunschweig). Pełnił tam służbę do 1939 roku. W międzyczasie, w 1937 roku, został członkiem NSDAP[1]. 20 kwietnia 1938 roku awansował do stopnia SS-Sturmbannführera[2].
Był uważany za alkoholika[3].
II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]Pod koniec 1939 roku w szeregach pułku kawalerii SS (SS-Totenkopf-Reiterstandarte) rozpoczął służbę w okupowanej Polsce. Dowodził 4. szwadronem kwaterującym w Zamościu, a następnie 11. szwadronem w Lublinie[2]. W 1940 roku uczestniczył w procesie organizacji 2. pułku kawalerii SS (SS-Totenkopf-Reiterstandarte 2)[4]. W latach 1940–1941 dowodził tą jednostką[1], ostatecznie uznano jednak, że nie ma wystarczających kwalifikacji do dowodzenia pułkiem[5]. W konsekwencji w kwietniu 1941 roku zastąpił go SS-Obersturmbannführer Heimo Hierthes, podczas gdy Magill objął niższe stanowisko – dowódcy dywizjonu konnego w 2. pułku kawalerii (Reitende Abteilung)[5].
Od 22 czerwca 1941 roku służył na froncie wschodnim. Pod koniec lipca tegoż roku powierzono mu dowodzenie jednej z dwóch grup bojowych Brygady Kawalerii SS, których zadaniem była eksterminacja Żydów zamieszkujących bagienne obszary Polesia. W pierwszej fazie operacji Magill nazbyt literalnie zinterpretował rozkaz Reichsführera-SS Heinricha Himmlera, który nakazał kawalerzystom rozstrzeliwać żydowskich mężczyzn, a kobiety „spychać na bagna”. Zorientowawszy się, że zapędzanie kobiet i dzieci na bagna lub do zbiorników wodnych zazwyczaj nie skutkuje ich śmiercią przez utonięcie, nie podjął prób ich eksterminacji (czego oczekiwał Himmler), lecz ograniczył się do rozstrzeliwania mężczyzn. W konsekwencji liczba Żydów zamordowanych przez jego grupę bojową okazała się początkowo znacznie mniejsza, niż oczekiwali zwierzchnicy[6][7][8]. W kolejnych dniach Magill zdołał się jednak częściowo „zrehabilitować”. Historycy szacują, że do 13 sierpnia 1941 roku dowodzeni przezeń kawalerzyści zamordowali na Polesiu od 11 tys. do 14 tys. Żydów[9], w tym co najmniej 7–8 tys. podczas kilkudniowej masakry w Pińsku[10].
Negatywna ocena początkowych działań Magilla zachwiała jego karierą[11]. W listopadzie 1941 roku został przeniesiony do sztabu Wyższego Dowódcy SS i Policji „Rosja–Środek” (HSSPF „Rußland-Mitte”) na stanowisko oficera do zadań specjalnych[1][2]. Od 28 grudnia 1942 roku w szeregach SS-Sonderbataillon Dirlewanger uczestniczył w akcjach przeciwpartyzanckich i pacyfikacyjnych na okupowanej Białorusi. Od marca 1944 roku do maja 1945 roku dowodził natomiast oddziałem zaopatrzenia w 14. Dywizji Grenadierów SS (ukraińskiej). 20 kwietnia 1943 roku został awansowany do stopnia SS-Obersturmbannführera[2].
Losy powojenne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1945–1948 przebywał w obozie jenieckim. W 1948 roku brytyjski trybunał wojskowy uznał go winnym przynależności do SS i skazał na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, jednakże na poczet kary zaliczono mu wcześniejszy pobyt w niewoli. Po wyjściu na wolność pracował jako instruktor jeździectwa w Brunszwiku[1].
W 1960 roku zachodnioniemiecka prokuratura wszczęła śledztwo przeciwko byłym oficerom 2. pułku kawalerii SS, których podejrzewano o popełnienie zbrodni na okupowanych terenach ZSRR[1]. W lutym 1964 roku przed sądem krajowym w Brunszwiku rozpoczął się proces Magilla i czterech innych byłych esesmanów, których oskarżono o uczestnictwo w masowych egzekucjach Żydów w Pińsku[12]. Po trwającym dwa miesiące postępowaniu Magill został uznany winnym co najmniej 100 przypadków usiłowania morderstwa oraz pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 5254 osób. Sąd wymierzył mu karę 5 lat pozbawienia wolności[13].
Zmarł w Destedt 14 kwietnia 1972 roku[14] (według innych źródeł w 1992 roku w Celle)[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Pieper 2015 ↓, s. 184.
- ↑ a b c d e f g Kuberski 2021 ↓, s. 990.
- ↑ Hale 2012 ↓, s. 210.
- ↑ Pieper 2015 ↓, s. 34.
- ↑ a b Pieper 2015 ↓, s. 43.
- ↑ Pieper 2015 ↓, s. 89–90.
- ↑ Matthäus 2007 ↓, s. 226–227.
- ↑ Hale 2012 ↓, s. 210–211.
- ↑ Pieper 2015 ↓, s. 103.
- ↑ Pieper 2015 ↓, s. 96.
- ↑ Matthäus 2007 ↓, s. 227.
- ↑ Five Nazi Officers to Be Tried For Massacre of Jews in Pinsk. „The New York Times”, s. 4, 1964-02-16. (ang.).
- ↑ Justiz und NS-Verbrechen Bd. XX. Verfahren Nr.569 - 589 (1964 - 1965). Lfd.Nr.570a LG Braunschweig 20.04.1964 JuNSV Bd.XX S.27. junsv.nl. [dostęp 2023-05-03]. (niem.).
- ↑ Sterberegister des Standesamtes Destedt Nr. 14/1972
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Christopher Hale: Kaci Hitlera. Brudny sekret Europy. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2012. ISBN 978-83-240-2217-5.
- Hubert Kuberski. Nieznany dokument dotyczący Powstania w Getcie Warszawskim. Przesłuchanie SS-Obersturmbannführera Wilhelma Plänka. „Kwartalnik Historii Żydów”. 4 (280), 2021-12. Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma. ISSN 1899-3044.
- Jürgen Matthäus. Controlled Escalation: Himmler’s Men in the Summer of 1941 and the Holocaust in the Occupied Soviet Territories. „Holocaust and Genocide Studies”. 21 (2), 2007. (ang.).
- Henning Pieper: Fegelein’s Horsemen and Genocidal Warfare. The SS Cavalry Brigade in the Soviet Union. Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2015. ISBN 978-1-137-45633-5. (ang.).