Galapagosek wulkaniczny
| Nesoryzomys fernandinae[1] | |
| Hutterer & Hirsch, 1979[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
galapagosek wulkaniczny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Galapagosek wulkaniczny[4] (Nesoryzomys fernandinae) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący endemicznie na wyspach Galapagos.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Galapagosek wulkaniczny występuje wyłącznie na wyspie Fernandina w archipelagu Galapagos należącym do Ekwadoru, o powierzchni około 640 km², z czego zasięg występowania gryzonia to przypuszczalnie mniej niż 20 km²[5][3].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1979 roku niemieccy zoolodzy Rainer Hutterer i Udo Hirsch nadając mu nazwę Nesoryzomys fernandinae[2]. Holotyp pochodził z wyspy Fernandina, na Galapagos, w Ekwadorze[6]. Gatunek opisano na podstawie pozostałości znalezionych w wypluwkach sów[2].
N. fernandinae jest uznawany za blisko spokrewniony z wymarłym N. darwini[6][3]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Nesoryzomys: gr. νησος nēsos „wyspa” (tj. Galapagos); rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak)[7].
- fernandinae: wyspa Fernandina, Galapagos, Ekwador[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 100–121 mm, długość ogona 77–100 mm, długość ucha 15–19 mm, długość tylnej stopy 21–27 mm; masa ciała 22–63 g (samic średnio 27 g, samców średnio 38 g)[9].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jest spotykany w różnych częściach wyspy, najczęściej w gęstej roślinności na obrzeżach krateru wulkanu, na wysokości 1300 m n.p.m. Lokalnie jest pospolity[3].
Jest to zwierzę nocne, prowadzi naziemny tryb życia. Nie wiadomo, czym się żywi. Na Fernandinie występuje także inny gatunek z tego rodzaju, galapagosek kraterowy[3].
Populacja
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ma ograniczony zasięg występowania, nie wiadomo jaki jest trend zmian jego liczebności. Największym zagrożeniem dla niego jest sprowadzenie na wyspę obcych gatunków, takich jak szczur śniady i mysz domowa. W przeszłości był uznawany za gatunek wymarły, ale został ponownie odkryty. Jest obecnie uznawany za gatunek narażony na wyginięcie[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nesoryzomys fernandinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c R. Hutterer & U. Hirsch. Ein neuer Nesoryzomys von der Insel Fernandina, Galapagos (Mammalia, Rodentia). „Bonner zoologische Beiträge”. 30 (3–4), s. 278, 1979. (niem.).
- ↑ a b c d e f R. Dowler & M. Weksler, Nesoryzomys fernandinae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-18] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 251. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Nesoryzomys fernandinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-18].
- ↑ E. Heller. Mammals of the Galapagos Archipelago, exclusive of the Cetacea. „Proceedings of the California Academy of Sciences. 3d ser., Zoology”. 3, s. 241, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 133. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 453–454. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).