Gamkaskloof

Die pas af na die Gamkaskloof.

Die Gamkaskloof (ook bekend as "Die Hel") is 'n smal, afgesonderde vallei omtrent 20 kilometer lank en 'n maksimum van 600 meter wyd geleë in die Swartberge in die provinsie Wes-Kaap, Suid-Afrika.

Geskiedenis

Die Gamkaskloof is vermoedelik in die vroeë 19de eeu ontdek deur trekboere, maar die eerste inwoner (Petrus Swanepoel) het hom eers in 1830 permanent in die kloof gevestig. Ná hom het die Marais, Cordier, Joubert, Mostert en Nel hulle ook in die kloof gevestig, en die gemeenskap het 'n maksimum grootte van ongeveer 160 bereik. Die inwoners moes altyd te perd oor die Swartberge gaan na Prins Albert en Calitzdorp. Daar was later 'n skool met 'n onderwyser wat op Sondae as kerk gedien het.

Hulle het hul eie koring, groente, vrugte, tee en tabak verbou. Verder het hulle ook witblits gestook en bier van wilde heuning gemaak.

Hulle het lank die regering gevra om 'n pad na die kloof te bou, en die uiteindelike voltooiing in 1962 was sekerlik die begin van die einde vir die gemeenskap. Die kinders het skoolgegaan by hoërskole in die nabygeleë dorpe en meeste het nie teruggekeer na die bestaanslewe in die vallei nie. Bejaardes het ook na aftreeoorde buite die kloof getrek en so het die getal inwoners verminder totdat die laaste persoon, Piet Swanepoel, sy huis in 1991 aan Kaapse Natuurbewaring verkoop het.

Die kloof is in 1997 tot nasionale erfenisgebied verklaar en ingelyf by die Swartberg Natuurreservaat. Die huisies is opgeknap en toegerus met sonkrag en badkamers.

Die Hel

Niemand is seker waar die naam vandaan kom nie. 'n Gewilde storie is dat ene Piet Botha ('n veeinspekteur) die vallei in die 1940's besoek het en 'n besonder moeilike pad bekend as "die leer" geneem het. Hy het die ondervinding as "hel" beskryf. Maar in 1901 tydens die Anglo-Boereoorlog het Deneys Reitz en sy kommando die kloof besoek en toe reeds daarna as "Die Hel" verwys.

Die inwoners het nooit van die naam gehou nie en na hulle self as "Kloovers" verwys.

Die benaming Hel kan moontlik n inkrimping van die term "helling" wees. Iets wat teen 'n hoek lê, en moontlik verwys na die vorm van die klowe en berge.

Verwysings in letterkunde

• In 'n Seisoen in die Paradys, deur B.B. Lazarus (Breyten Breytenbach) het hulle die Gamkaskloof besoek.
• Duiwelskloof deur André P. Brink is geïnspireer deur die Gamkaskloof, maar die storie is nie gebaseer op ware gebeure nie.

Bron Verwysings

• Die Hel
• IOL Oorspronklik gepubliseer in die Cape Times 19 Mei 20003

Eksterne skakels

• Gamkaskloof by Kaapse Natuurbewaring