Garnaalvissery
Garnaalvissery is 'n groot wêreldbedryf, met vangste van meer as 3,4 miljoen ton per jaar, veral in Asië. Die vangstesyfers van bykomende marienespesies is buitengewoon hoog tydens die vang van garnale, en die vang van seeskilpaaie is veral omstrede.
'n Garnaalboot is 'n vissersboot wat spesiaal toegerus is vir garnaalvisvang.
Nomenklatuur
[wysig | wysig bron]
Die term garnale, soos gebruik deur die Voedsel- en Landbou-organisasie (FAO), dek alle garnale (Caridea) en steurgarnale (Dendrobranchiata, bestaande uit Penaeoidea en Sergestoidea) - 'n groep wat voorheen bekend gestaan het as Natantia.[1] Hierdie benaming verskil dikwels van plaaslike gebruik, waar dieselfde spesie onder verskillende name bekend is, of waar verskillende spesies onder dieselfde naam bekend is.[2]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Plaaslike klein vissery vir garnale bestaan al eeue lank en vorm steeds 'n groot deel van die wêreld se garnaalvissery.[3] Treilers het in skaal toegeneem met die bekendstelling van otterborde, wat die vloei van water gebruik om die sleepnet oop te hou, en die invoering van stoomaangedrewe vaartuie, wat die vroeëre seilbote vervang het. Albei hierdie ontwikkelings het in die 1880's toegeneem en is spoedig ook op garnaalvissery toegepas, veral na die navorsing van die Noorse mariene bioloog Johan Hjort. Met verloop van tyd, is die oorspronklike oop skiffs van 5-8 m lank, vervang deur dekbote met dieselenjins toegerus, waardeur die bote gemiddeld 18 m lank is.[4]
Skaal en verspreiding
[wysig | wysig bron]
In die Verenigde State is garnaalvissery die naasbelangrikste na die vangs van krappe. In die noordelike dele van die land word kouewatergarnale geteiken, terwyl warmwaterspesies langs die suidoostelike Atlantiese kus en in die Golf van Meksiko geteiken word.[5] Die grootste deel van die produksie is van warmwaterspesies, maar dit word verdwerg deur die invoer van garnale, meestal vanuit akwakultuur. Dit het gelei tot internasionale kontroversie, terwyl sommige Amerikaanse vissers lande soos Brasilië, China, Ecuador, Indië, Thailand en Viëtnam beskuldig vir die storting van garnale op die Amerikaanse mark, terwyl sommige van die produserende lande by die Wêreldhandelsorganisasie betoog het teen die heffings deur die VSA in reaksie op die beweerde storting.[6]
Garnaal (shrimp)- en steurgarnaal (prawn)-visserye kan in kouewater-, warmwater- en pasta-visserye verdeel word, wat breedweg ooreenstem met die drie taksonomiese kategorieë Penaeoidea, Caridea en Sergestoidea.[2]
Byvangs word meestal bestuur in kouewater-garnaalvangste, en die hoeveelheid byvangste is dienooreenkomstig laag,[7] en die vang van seeskilpaaie is skaars in koue, gematigde waters.[8] Die vangs word meestal verminder deur die gebruik van Nordmøre-roosters,[9] wat die getal Europese kabeljou, skelvis, Groenlandse heilbot en ander spesies wat in sleepnette gevang word, verminder.[10] Die Nordmøre-rooster is deur die Noorse visser Paul Brattøy uitgevind, hoofsaaklik as 'n manier om jellievis tydens garnaalvangste uit te sluit, en is in 1989 bekendgestel. Hierdie innovasie veroorsaak 'n minimale vermindering in die hoeveelheid garnale wat gevang word, maar kan die hoeveelheid byvangste met ongeveer 97% verminder.
