Gebelskop

Dail van n gebelskop oet de 6e aiw v.Kr., vonden ien Middelstom

Japans Gebelskop oet t No-spel

Dodengebelskop oet Mycene, 16. aiw v. Kr.

n Gebelskop (ook: gebelschop, maask(e)) is n kunstmoatige bedekken van t foatsie. t Wordt bruukt as verklaiden (zo as bie n maaskt baal) of as beschaarmen (bieveurbeeld bie t lasken).

Gebelskop as vermommen

Gebelskops worden sunt minskheugenis over de haile wereld droagen. Bie primitieve volker wuiren zai heufdzoakelk droagen bie godsdainstege en moagische seremonies en waren bedould om bovennatuurleke wezens of dijeren te imiteern. Tot de volker dij zoch mit dizze praktieken bezegheulen beheurden primitieve stammen oet West- en Zentroal-Afrikoa, Indioanen oet t noordwesten van Noord-Amerikoa, de Iroquois en Azteekse strieders en priests.

Gebelskops ien t toneel

Gebelskops binnen ook aait n belaangriek ding wèst ien toneel. t Bruken dervan duurt tot op dag van vandaag veurt. Ien t biezunder binnen zai n onmisboar onderdail van t Japanse en t Chineze drama. Gebelskops hebben ien t toneel nait allend de funksie n akteur beter op t oet te beelden personoazje te lieken lôten, môr drukken voaker ook n emotsie oet, zo as verdrait of hoagel. Dizze funksie was bie de Olle Grieken aal bekind. Heur verklaiden waren voorzain van mondstukken dij de weerklank van de stem van n akteur verstaarken konden. t Bruken van gebelskops wuir veurtzet ien t Reumse theoater.

Ien de Renaissance wuir t gebelskop dail van de klaiderdroagt van de rieke vraauw.

Dodengebelskop

t Moaken van dodengebelskops (noamôken van t foatsie van n gounend dij oet de tied is) is n old bruken. Reumse dodengebelskops wuiren van was môkt en Egyptische dodengebelskops van dunne golden ploaten.

Beschaarmende gebelskops

Beschaarmende gebelskops worden in verschaaidene toeken van de industrie, bedriefsleven, spôrt en defensie droagen. Veur n aantel affeers wordt t droagen van n beschaarmend gebelskop deur instantsies veurschreven en sumtieds zulfs verplicht. Veurbeelden binnen gasgebelskops, t douk van n zirörg, n lasgebelskop, en gebelskops dij bruukt worden bie t schaarmen. t Kopstuk van de oetrusten van n ridder is ook n olle vörm van n beschaarmend gebelskop.

Leegsaksisch

• Drèents:
  • masker
  • bulsekop, sebulsekop (oostelijk zandgebied)
  • gebilschop (Midden- en West-Drente)
• Grunnegs:
  • gebelskop, gebelschop (klìmteun op twijde e) *
  • schirbilskop, scharbilskop *
  • schebelskop *
  • schebellenskop, gebelschop *
  • schebilskop, skebilskop *
  • maask(e)
• Tweants:
  • mombak
• Veluws: moembakkes, mombakkes, masker
• Overig (algemeen): masker

* De rezen woarom of der zo veul verschillende, verliekensboare benoamens binnen veur gebelskop ien t Grunnegs is dat der ain woord was, t oorspronkelke "Schebelskop", dij nait goud deur elkenain oetsproken worden kon en zok doarom op verschaaidene wiezen ontwikkeld het. Ien t gevaal van dit woord het t nait te môken mit iendailboare dialekten, môr veuraal mit individuwele oetsproaken.

Commons: Gebelskop - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.