Gurmukhi
| Gurmukhi ਗੁਰਮੁਖੀ | |
|---|---|
 Geleneksel Gurmukhi harfleri | |
| Tür | Abugida |
| Diller | Pencapça, Sant Bhasha, Sindhî |
| Dönem | 16. yüzyıl-günümüze |
| Aile sistemi | |
| Kardeş alfabeler | Kudabadi, Kocki, Mahacani, Multani |
| ISO 15924 | ltr, Gurmukhi |
| Yön | Soldan sağa |
| Unicode adı | Gurmukhi |
| Unicode aralığı | U+0A00–U+0A7F |
| Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA. | |
Gurmukhi (Pencapça: ਗੁਰਮੁਖੀ), Landa alfabesinden geliştirilen ve ikinci Sih gurusu Guru Angad tarafından standartlaştırılan ve kullanılan bir abugidadır. Yaygın olarak Sih alfabesi olarak kabul edilen Gurmukhi, Hindistan'ın Pencap eyaletinde Pencapça'nın resmi yazısı olarak kullanılır.[1]
Modern Gurmukhi'nin otuz beş orijinal harfi, dolayısıyla ortak alternatif terimi painti veya otuz beş, artı altı ek ünsüz, dokuz sesli aksan, burun sesleri için iki aksan, ünsüzleri ikizleyen bir aksan ve üç alt simge bulunmaktadır.[2]
Karakterler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ünsüzler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Adı | Oku. | Adı | Oku. | Adı | Oku. | Adı | Oku. | Adı | Oku. | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ੳ | uːɽaː | – | ਅ | ɛːɽaː | ə | ੲ | iːɽiː | – | ਸ | səsːaː | sə | ਹ | ɦaːɦaː | ɦə |
| ਕ | kəkːaː | kə | ਖ | kʰəkʰːaː | kʰə | ਗ | gəgːaː | ɡə | ਘ | kə̀gːaː | kə̀ | ਙ | ŋə̀ŋːaː | ŋə |
| ਚ | t͡ʃət͡ʃːa | t͡ʃə | ਛ | t͡ʃʰət͡ʃʰːaː | t͡ʃʰə | ਜ | d͡ʒəd͡ʒːaː | d͡ʒə | ਝ | t͡ʃə̀d͡ʒːa | t͡ʃə̀ | ਞ | ɲəɲːa | ɲə} |
| ਟ | ʈɛŋkaː | ʈə | ਠ | ʈʰəʈʰːaː | ʈʰə | ਡ | ɖəɖːaː | ɖə | ਢ | ʈə̀ɖːaː | ʈə̀ | ਣ | ɳaːɳaː | ɳə |
| ਤ | t̪ət̪ːaː | t̪ə | ਥ | t̪ʰət̪ʰːaː | t̪ʰə | ਦ | d̪əd̪ːaː | d̪ə | ਧ | t̪ə̀d̪ːaː | t̪ə̀} | ਨ | nənːaː | nə} |
| ਪ | pəpːaː | pə | ਫ | pʰəpʰːaː | pʰə | ਬ | bəbːaː | bə | ਭ | pə̀bːaː | pə̀ | ਮ | məmːaː | mə} |
| ਯ | jəjːaː | jə | ਰ | ɾaːɾaː | ɾə | ਲ | ləlːaː | lə | ਵ | ʋɑʋːaː | ʋə | ੜ | ɽaːɽaː | ɽə |
Ünlüler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ünlü | Çeviri | IPA | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Kar. | İşa. | con /k/ | Adı | Oku. | |
| ਅ | (nessuno) | ਕ | Muktā | a | [ə] |
| ਆ | ਾ | ਕਾ | Kannā | ā | [aː], [äː] |
| ਇ | ਿ | ਕਿ | Sihārī | i | [ɪ] |
| ਈ | ੀ | ਕੀ | Bihārī | ī | {[iː] |
| ਉ | ੁ | ਕੁ | Onkaṛ | u | [ʊ] |
| ਊ | ੂ | ਕੂ | Dulenkaṛ | ū | [uː] |
| ਏ | ੇ | ਕੇ | Lāvā̃ | ē | [eː] |
| ਐ | ੈ | ਕੈ | Dulāvā̃ | e | [ɛː] |
| ਓ | ੋ | ਕੋ | Hōṛā | ō | [oː] |
| ਔ | ੌ | ਕੌ | Kanoṛā | o | [ɔː] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Harjeet Singh Gill (1996). Peter T. Daniels; William Bright (Ed.). The World's Writing Systems. Oxford University Press. ss. 395-399. ISBN 978-0-19-507993-7.
- ^ "Let's Learn Punjabi: Research Centre for Punjabi Language Technology, Punjabi University, Patiala". learnpunjabi.org. Punjabi University, Patiala. 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Gurmukhi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
- Unicode script chart for Gurmukhi (PDF file) 1 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Gurmukhi Typewriter Online 15 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.