Haubica górska 3,7-calowa
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Vickers |
| Rodzaj |
haubica górska |
| Historia | |
| Produkcja seryjna |
1916 – ? |
| Wyprodukowano |
805 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
94 mm |
| Długość lufy |
1181 |
| Donośność |
2100 do 5500 (w zależności od amunicji) |
| Prędkość pocz. pocisku |
od 160 do 293 m/s |
| Długość |
3,385 m |
| Szerokość |
1,464 m |
| Masa |
0,75 t |
| Kąt ostrzału |
od -2,5° do +42,5° (w pionie; po wkopaniu łoża - do 65°), 40° (w poziomie) |
| Szybkostrzelność |
8 strz./min (maks. przy ogniu na wprost), 2–3 strz./min zwykła |
| Obsługa |
6 osób |
Haubica górska 3,7-calowa – haubica kalibru 94 milimetry używana przez wojska brytyjskie oraz państw Wspólnoty Brytyjskiej w okresie pierwszej i drugiej wojny światowej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Działo zostało opracowane na zlecenie Armii Indyjskiej w 1910 przez firmę Vickers, ale ze względu na brak funduszy produkcję rozpoczęto dopiero w 1916 roku. Haubica była ostatnim z serii dział górskich o lufach dzielonych w połowie długości i łączonych przed strzelaniem. Celem takiej konstrukcji był podział działa na elementy o wadze nie przekraczającej udźwig pojedynczego muła (poniżej 100 kg)[1].
Nowa broń weszła do służby w marcu 1917 roku i od razu została użyta w konfliktach w Mezopotamii i Afryce Wschodniej. Do 1918 oddziały brytyjskie miały ok. 70 tych dział[2].
W czasie drugiej wojny światowej służyła przede wszystkim w Birmie, ale także na froncie północno- i wschodnioafrykańskim i włoskim. Przez pewien czas była także na wyposażeniu brytyjskich jednostek powietrznodesantowych, do czasu zastąpienia jej przez lżejszą amerykańską haubicę 75 mm. Royal Marines używali haubic 3,7 calowych jako dział desantowych[1]. Oddziały nowozelandzkie używały tych haubic na Nowej Gwinei, a australijskie – na Guadalcanal[3].
W 1944 powstał plan zastąpienia jej lżejszym działem 3,3 calowym, ale ostatecznie haubica pozostała w służbie do ostatecznego wycofania w lutym 1960 roku[1].
Opis konstrukcji
[edytuj | edytuj kod]
Haubica była pierwszym brytyjskim działem z dwuogonowym łożem, dzięki któremu miała szeroki kąt ostrzału. Miała też nowoczesny oporopowrotnik hydropneumatyczny, a w okresie międzywojennym wyposażono ją w koła z oponami. Artylerzystów chroniła duża tarcza pancerna[1]. Zamek śrubowy, amunicja składana[3].
Haubicę zaprojektowano tak, aby można ją było łatwo rozłożyć na części, które można było transportować na mułach. Największymi elementami była lufa oraz zamek wraz z komorą nabojową, ważące odpowiednio 95 i 98 kilogramów[2]. Pierwsze modele haubicy miały koła drewniane i mogły być ciągnięte przez dwa konie (bez przodka); kół tych używano też w działach transportowanych w juki. Modele na łożach z kołami z oponami pneumatycznymi były dostosowane do trakcji motorowej[3].
Działo strzelało amunicją składaną, podstawowym typem granatu był pocisk burzący, ważący 20 lb (9 kg), długości 252 mm i zawierający 2 lb (0,9 kg) materiału wybuchowego. Wyprodukowano ich ok. 2,7 mln sztuk[3]. Wyprodukowano też szrapnele[1], a na potrzeby frontu birmańskiego – pociski kumulacyjne[3].
W zależności od ładunku prochowego prędkość wylotowa sięgała od 160 m/s (nr 1, minimalny, 90 g prochu) do 293 m/s (nr 5, maksymalny, 272 g); specjalny „super” ładunek miotający pozwalał osiągnąć 360 m/s. Zasięg wynosił odpowiednio od 2070 do 5460 m (6188 m z ładunkiem „super”)[3]. Ze względu na konstrukcję łoża dającą cztery punkty podparcia i niwelującą nierówności między nimi, mechanizm podniesienia oraz zróżnicowane ładunki prochowe, działo miało opinię bardzo celnego[2].
Załogę stanowiło sześciu artylerzystów, w oddziałach używających zwierząt jucznych – dziewięciu[3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dane w infoboksie za stroną Ordnance, Q.F. 3.7-inch How Mk 3
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Ian Vernon Hogg: Allied artillery of World War two. Marlborought: The Crowood Press, 2001, s. 37-40. ISBN 1-86126-165-9.
- ↑ a b c P. Kempf: British 3.7inch Mountain Howitzer. [w:] Landships [on-line]. [dostęp 2014-05-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Nigel F. Evans: Ordnance, Q.F. 3.7-inch How Mk 3 on Carriage Mk 4P. [w:] BRITISH ARTILLERY IN WORLD WAR 2 [on-line]. 19-09-2010. [dostęp 2014-05-24]. (ang.).