Henriko la 3-a (Anglio)

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Henriko la 3-a

Henriko la 3-a
Reĝo de Anglio
Persona informo
Henry III
Naskiĝo	1-an de oktobro 1207 (1207-10-01) en Winchester
Morto	16-an de novembro 1272 (1272-11-16) (65-jaraĝa) en Westminster
Tombo	Abatejo Westminster vd
Lingvoj	latina • anglo-normanda vd
Ŝtataneco	Reĝlando Anglio vd
Familio
Dinastio	Plantaĝenetoj vd
Patro	Johano de Anglio vd
Patrino	Izabela de Angulemo vd
Gefratoj	Joan, Lady of Wales (en) , Isabella of England (mul) , Joan of England (mul) , Eleanor of Leicester (en) , Isabella of Lusignan (en) , Alice de Lusignan, Countess of Surrey (en) , Aymer de Valence, 2nd Earl of Pembroke (en) , Hugh XI of Lusignan (en) , Rikardo, William de Valence, 1st Earl of Pembroke (en) kaj Richard FitzRoy (en) vd
Edz(in)o	Eleanora de Provenco (1236 (Gregoria)–1272) Eleanora de Provenco (1236–) vd
Infanoj	Eduardo la 1-a  ( Eleanora de Provenco) Richard of England (en)  ( Eleanora de Provenco) John of England (en)  ( Eleanora de Provenco) William of England (en)  ( Eleanora de Provenco) Katherine of England (en)  ( Eleanora de Provenco) Beatrice of England (en)  ( Eleanora de Provenco) Edmundo Crouchback  ( Eleanora de Provenco) Margaret of England (mul)  ( Eleanora de Provenco) Henry of England (en)  ( Eleanora de Provenco) vd
Profesio
Okupo	politikisto monarko vd
Laborkampo	Politiko vd
Aktiva en	Anglio vd
Postenoj Postenoj monarko de Anglio (1216–1272) Lord of Ireland (en) (1216–1272) vd
Reĝo de Anglio
Dum	1216-1272
Antaŭulo	Johano
Sekvanto	Eduardo la 1-a
Reganto de Irlando
Dum	1216-1272
Antaŭulo	Johano
Sekvanto	Eduardo la 1-a
Duko de Akvitanio
Dum	1216-1224
Antaŭulo	Johano
Sekvanto	franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a)
Grafo de Poitou
Dum	1216-1224
Antaŭulo	Johano
Sekvanto	franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a)
Duko de Guyenne
Dum	1259-1272
Antaŭulo	franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a)
Sekvanto	Eduardo la 1-a
vd	Fonto: Vikidatumoj

Henriko la 3-a

Henriko la 3-a (n. la 1-an de oktobro 1207, m. la 16-an de novembro 1272) estis reĝo de Anglio de 1216 ĝis sia morto.

Naskiĝo kaj familio

Henriko naskiĝis en la kastelo de Winchester, Hampshire, kaj estis filo de Johano (Anglio) kaj Izabela de Angoulême.

Frua regado

Kiam Johano mortis, la franca reĝo subtenis ribelon de multaj anglaj baronoj. Pro tio la kronado estis tre simpla afero ĉeestata de malmultaj gravuloj. Pro ordono de la papo, kiu kredis ke Henriko ne kroniĝis laŭ la formalaj ekleziaj ritoj, okazis dua kronado en 1220. Vilhelmo Marshal (1-a grafo de Pembroke) servis kiel regento ĝis sia morto en 1219, subpremis la ribelon, kaj reeldonis la Magna Carta. Post lia morto sekvis aliaj regentoj ĝis 1227.

Konfliktoj kun nobeloj

Le regado de Henriko estis plej konata pro konfliktoj kun nobeloj kiuj postulis pli da influo pri ŝtataj aferoj, kaj malkontentis pri francaj reĝaj konsilistoj, inter kiuj estis Simon de Montfort (6-a grafo de Leicester). Tamen Simon poste alianciĝis al la malkontentaj nobeloj kaj iĝis ties estro. Kolerege Henriko akuzis lin pro delogo de sia fratino, kaj tio estigis grandan kverelon inter Simon kaj la reĝo. Dum la 1250-a jardeko okazis procezo kontraŭ Simon, kiu kalumnie akuziĝis pro agoj en Gaskonio: la nobeloj senkulpigis lin, tio kio ege malplaĉis al la reĝo. Sekvis enlanda milito dum la 1260-a jardeko. La ribelantaj nobeloj sub Simon de Montfort kaptis la plejparton de la regno, kaj, en 1264, Henrikon mem dum batalo ĉe Lewes, Sussex. Ankaŭ la estonta Eduardo la 1-a (Anglio) kaptiĝis. Mallonge Simon de Montfort estis la fakta reganto de Anglio. Li alvokis ne nur nobelojn sed ankaŭ reprezentantojn de urboj kaj graflandoj al parlamento, sed tio ne tute plaĉis al la nobeloj.

En 1265 princo Eduardo eskapis kaj venkis Simon de Montfort dum la batalo de Evesham. Simon mortis batalante, kune kun multaj ribelantoj. Sekvis akra venĝo kontraŭ multaj nobeloj.

Religia politiko

Henriko antaŭenigis la adoradon de la anglosaksa reĝo Eduardo la Konfesanto. Aŭdinte ke tiu tre simple vestis sin, Henriko imitis lin. Eduardo la Konfesanto fondis Abatejon Westminster, kaj pro tio Henriko deklaris ke Westminster estu la registara sidejo. Li plibeligis la abatejon.

Henriko estigis plurajn kontraŭjudajn dekretojn, inter kiuj unu devigis judojn porti "hontinsignon".

Li mem estis tre pia. Unu fojon kiam li vojaĝis al la franca kortego, li tiom prokrastiĝis pro mesoj ke Ludoviko la 11-a (Francio) ordonis pastrojn iri for de lia vojo. Laŭ la kronikisto Roĝero de Wendover, Henriko diris, "Se la ekleziuloj konscius kiom mi, pro honoro al la Dio, timas ilin kaj kiom mi deziras ne ofendi ilin, ili tretus min kiel malnova eluzita ŝuo."

Edziĝo kaj idoj

La 14-an de januaro 1326 Henriko edziĝis al Eleanora de Provenco. Ili havis almenaŭ kvin idojn:

• Eduardo la 1-a (Anglio) (1239-1307)
• Margareta (1240-1275), kiu edziĝis al Aleksandro la 3-a (Skotlando)
• Beatrica (1242-1275), kiu edziĝis al Johano la 2-a (duko de Bretonio)
• Edmundo Crouchback (Edmundo Krucdorso, 1245-1296)
• Katerina (1253-1257)

Eble estis kvar aliaj filoj kiuj mortis infane.