Holandia Północna
| prowincja | |||||
 Haarlem, miasto w Holandii Północnej | |||||
| |||||
| Hymn: Ik houd van het groen in je wei | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Komisarz królewski | |||||
| Powierzchnia |
4091,76 km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
1053,3 os./km² | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
| Liczba gmin |
48 | ||||
Położenie na mapie Holandii
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Holandia Północna (niderl. Noord-Holland, fryz. Noard-Holland) – prowincja w północno-zachodniej Holandii ze stolicą w Haarlem. Położona nad Morzem Północnym. Ma powierzchnię 4091,76 km² (ląd 2671 km²) i w 2017 r. liczyła 2 813 466 mieszkańców, będąc drugą co do liczby ludności prowincją Holandii[2]. Największym miastem jest Amsterdam, stolica kraju i główny cel turystyczny oraz siedziba międzynarodowych organizacji w prowincji[2].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Holandia Północna położona jest głównie na szerokim półwyspie nad Morzem Północnym, z otwartym morzem na zachodzie, akwenem przybrzeżnym Morza Wattowego na północnym wschodzie i jeziorami powstałymi z przedzielenia dawnej zatoki Zuiderzee: Markermeer i IJsselmeer na wschodzie. Należą też do niej położona na północ od półwyspu wysepka Noorderhaaks oraz wyspa Texel z gminą miejską o tej samej nazwie, pierwsza od zachodu i największa w archipelagu Wysp Zachodniofryzyjskich: w ten sposób od północy Holandia Północna graniczy z fryzyjską wyspą Vlieland.
Od południa prowincja graniczy z Holandią Południową i prowincją Utrechtu, od wschodu przez wodę i tamę Houtribdijk z Flevolandem, a od północnego zachodu ponownie z prowincją Fryzji przez wodę i tamę Afsluitdijk.
Holandia Północna zawiera szereg regionów wydzielanych z powodów historycznych lub innych, wśród nich: Amstelland (region rzeki Amstel), obszar Gooi (Het Gooi), wydarty wodzie w XIX wieku polder Haarlemmermeer, region rzeki Zaan oraz fragment konurbacji Randstad[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prowincja Holandii Północnej obejmuje północną część historycznego Hrabstwa Holandii (z podbitą Fryzją Zachodnią) i jest wynikiem wielu przekształceń, podziałów i połączeń. Jej tereny wchodziły w skład Republiki Batawskiej (w przybliżeniu departamenty: Texel, Amstel i Delf) oraz Królestwa Holandii, po reformie administracyjnej 1807 roku odpowiadał im w przybliżeniu Departament Amstellandu. Po pokonaniu Francuzów, w 1814 roku została utworzona prowincja Holandii, posiadająca jednak dwóch gubernatorów, dla części północnej i południowej[4].
Holandia Północna jako prowincja o tej nazwie została utworzona w 1840 roku w wyniku podziału prowincji Holandii (będącej częścią Królestwa Zjednoczonych Niderlandów, a potem Królestwa Niderlandów) na Holandię Południową i Północną. W efekcie jednoczesnego przyłączenia do mniejszej części północnej terytoriów Fryzji Zachodniej powstała prowincja Holandii Północnej zawiera, obok części historycznej Holandii, część historycznej Fryzji[5][4]. Nie był to jednak koniec zmian, np. wyspy Vlieland i Terschelling zostały zwrócone Fryzji w 1942 roku, a w 1950 roku prowincji Overijssel oddano dawną wyspę Urk (obecnie w Flavolandzie)[4].
Gminy
[edytuj | edytuj kod]Holandia Północna podzielona jest na 44 gminy[6].
- Aalsmeer
- Alkmaar
- Amstelveen
- Amsterdam
- Bergen
- Beverwijk
- Blaricum
- Bloemendaal
- Castricum
- Den Helder
- Diemen
- Dijk en Waard
- Drechterland
- Edam-Volendam
- Enkhuizen
- Gooise Meren
- Haarlem
- Haarlemmermeer
- Heemskerk
- Heemstede
- Heiloo
- Hilversum
- Hollands Kroon
- Hoorn
- Huizen
- Koggenland
- Landsmeer
- Laren
- Medemblik
- Oostzaan
- Opmeer
- Ouder-Amstel
- Purmerend
- Schagen
- Stede Broec
- Texel
- Uitgeest
- Uithoorn
- Velsen
- Waterland
- Wijdemeren
- Wormerland
- Zaanstad
- Zandvoort
Statystyki
[edytuj | edytuj kod]Według oficjalnych statystyk, prowincję zamieszkiwało 2 813 466 mieszkańców (2017) w 1 300 093 domostwach (2016). W 2015 r. produkt prowincji brutto wyniósł 141 784 mln euro[7].
- Religie w 2015 r. (od 18. roku życia)[8]:
- Żadna – 62,9%
- Katolicyzm – 16,3%
- Holenderski Kościół Reformowany – 2,9%
- Kościoły reformowane – 1,6%
- Kościół Protestancki w Holandii (zjednoczone kościoły reformowane i luterański) – 3,4%
- Islam – 6,6%
- Judaizm – 0,3%
- Hinduizm – 0,6%
- Buddyzm – 0,6%
- Inne – 4,7%
Mimo unii kościołów, wielu wiernych wciąż nie zidentyfikowało się z nowym połączonym Kościołem Protestanckim w Holandii[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Commissaris van de Koning – Provincie Noord-Holland [online], Noord-Holland, 14 czerwca 2016 [dostęp 2019-07-04] (niderl.).
- ↑ a b NoordHolland, Province of Noord-Holland [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
- ↑ Regions in North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
- ↑ a b c North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
- ↑ Holandia Północna [online], Holandia bez tajemnic, 11 listopada 2014 [dostęp 2018-04-21] (pol.).
- ↑ Gemeenten. Provincie Noord-Holland. (niderl.).
- ↑ NoordHolland, Noord-Holland in cijfers [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (niderl.).
- ↑ a b Hans Schmeets, De religieuze kaart van Nederland, 2010–2015 [online], CBS Centraal Bureau voor de Statistiek, 2016 (niderl.).
| Kraje składowe | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Podział administracyjny Holandii |
|
