Ianaisféar
Réigiún den atmaisféar, 50-500 km in airde, mar a n-idirghníomhaíonn an radaíocht le tonnfhaid ghearra sa ghrianradaíocht leis na móilíní is na hadamh gáis san atmaisféar len iad a ianú: is é sin, go mbaineann an radaíocht seo na leictreoin sheachtracha chun siúil is go bhfágann iain dhearfacha in ionad adamh neodrach. Tá an t-ianaisféar i gcisil de réir tiúchan na n-ian saor dearfach agus tiúchan na leictreon saor diúltach. An dá chiseal íochtaracha, ciseal D (Heaviside) agus ciseal E (Kennelly), is de bharr ianú móilíní iad. Is féidir tonnta raidió a fhrithchaitheamh ó na cisil seo, agus is leo seo a dhéantar cianteileachumarsáid raidió gearrthonnfhaid. Ciseal uachtarach F (Appleton), is de bharr ianú adamh é. Athraíonn tiúis na gciseal le domhanleithead, séasúr, am sa lá, agus gníomhaíocht na Gréine. Tá staidéar á dhéanamh ar na cisil le córais radair ó na 1930idí. Tarchuirtear bíoga tonn raidió le minicíochtaí éagsúla i gcoinne na gciseal sin, agus glactar is mionscrúdaítear na bíoga frithscaipthe. Bíonn an saothar seo ar siúl ag eolaithe san Antartach, ach tá bunáit nó réadlann ar leith i dTromsø i dtuaisceart na hIorua mar a bhfuil an staidéar seo á dhéanamh ó aimsir Edward Appleton i 1932.[1]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Ianaisféar". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 357.
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |