Ikatybant

Ikatybant
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas (2S)-2-{[(3aS,7aS)-1-{2-[(2S)-2-{[(2S)-2-[(2-{[(4R)-1-{1-[2-{[(2R)-2-amino-5-(diaminometylidenoamino)pentanoilo]amino}-5-(diaminometylidenoamino)pentanoilo]pirolidyno-2-karbonylo}-4-hydroksypirolidyno-2-karbonylo]amino}acetylo)amino]-3-tiofen-2-ylopropanoilo]amino}-3-hydroksypropanoilo]3,4-dihydro-1H-izochinolino-3-karbonylo}-2,3,3a,4,5,6,7,7a-oktahydroindolo-2-karbonylo]amino}-5-(diaminometylidenoamino)pentanowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C59H89N19O13S
Masa molowa	1304,52 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	130308-48-4; 138614-30-9 (octan)
PubChem	71364
DrugBank	DB06196
SMILES
	C1CCC2C(C1)CC(N2C(=O)C3CC4=CC=CC=C4CN3C(=O)C(CO)NC(=O)C(CC5=CC=CS5)NC(=O)CNC(=O)C6CC(CN6C(=O)C7CCCN7C(=O)C(CCCN=C(N)N)NC(=O)C(CCCN=C(N)N)N)O)C(=O)NC(CCCN=C(N)N)C(=O)O
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	1 mg/ml
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2015-12-28]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	octan ikatybantu
	Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana; jako niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	octan ikatybantu
	Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana; jako niebezpieczna według europejskich kryteriów; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	B06AC02
Farmakokinetyka
Biodostępność	97%
Okres półtrwania	1–2 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	44%
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	podskórnie
Objętość dystrybucji	20–25 l

Ikatybant – organiczny związek chemiczny, syntetyczny dekapeptyd, antagonista receptora bradykininy typu 2^[2].

Mechanizm działania

Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy (HAE) jest chorobą, w której główną rolę odgrywa brak lub zaburzona czynność inhibitora esterazy C1. Charakteryzuje się występowaniem napadów, którym towarzyszy nadmierne wydzielanie bradykininy – kluczowej substancji odpowiedzialnej za niemalże wszystkie objawy kliniczne tej choroby. Napady te trwają zwykle od 2 do 5 dni, powodując powstawanie obrzęków podskórnych oraz obrzęków dróg oddechowych i przewodu pokarmowego^[3]^[4].

Ikatybant jest selektywnym i kompetencyjnym antagonistą receptora bradykininy typu 2 o strukturze podobnej do bradykininy, zawierający jednak 5 aminokwasów niebiałkowych. Ikatybant zapobiega indukowanej przez bradykininę hipotonii, rozszerzaniu naczyń krwionośnych i odruchowej tachykardii, niweluje również obrzęki krtani^[5]^[6]. Większość napadów (90,9%) mijała po podaniu pojedynczej dawki ikatybantu.

Farmakokinetyka

Po podaniu podskórnym lek osiąga maksymalne stężenie we krwi w ciągu 0,5 godziny. Dostępność biologiczna ikatybantu wynosi 97%. Lek wiąże się w 44% z białkami osocza. Ikatybant dość szybko ulega dezaktywacji na skutek działania enzymów proteolitycznych, a produkty metabolizmu wydalane są głównie z moczem. Tylko około 10% podanej dawki wydalane jest w postaci niezmienionej. Okres półtrwania ikatybantu wynosi 1–2 godziny.

Wskazania

Leczenie ostrych napadów dziedzicznego obrzęku naczynioruchowego u osób dorosłych, u których stwierdzono niedobór inhibitora esterazy C1.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na ikatybant lub jakikolwiek inny składnik preparatu.

Ostrzeżenia specjalne

U pacjentów cierpiących na chorobę niedokrwienną serca istnieje ryzyko pogorszenia stanu zdrowia (osłabienie pracy serca i spadek przepływu wieńcowego), co ma związek z mechanizmem działania ikatybantu. Należy zachować wyjątkową ostrożność podczas leczenia ikatybantem chorych cierpiących na chorobę niedokrwienną.
Istnieją dowody na to, iż ikatybant wywierać może korzystny wpływ na chorych ze świeżym udarem. Należy brać jednak pod uwagę to, że lek może zahamować późniejsze neuroprotekcyjne działanie bradykininy.
Ikatybant jest lekiem przeznaczonym do samodzielnego podawania. W przypadku wystąpienia obrzęku krtani konieczna jest jednak hospitalizacja.
W większości przypadków jedno wstrzyknięcie ikatybantu neutralizuje objawy napadu. W przypadku nieustąpienia objawów lub ich nawrotu można zastosować kolejną dawkę leku, w odstępie 6 godzin. Gdy i to nie przyniesie pożądanych efektów leczniczych, po 6 godzinach wstrzyknięcie można powtórzyć. Nie należy jednak wykonywać więcej niż 3 wstrzyknięć na dobę.
Ikatybant może być stosowany w ciąży jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności, np. w zagrażających życiu obrzękach krtani. Kobiety karmiące piersią nie powinny karmić wcześniej niż po 12 godzinach od momentu wstrzyknięcia preparatu.

Interakcje

Ikatybant nie jest metabolizowany w wątrobie. Lek może być więc podawany razem z inhibitorami i induktorami izoenzymów cytochromu P450. Pacjentom z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym nie powinno polecać się inhibitorów ACE ze względu na możliwość wzrostu poziomu bradykininy^[7].

Działania niepożądane

Niemal u wszystkich pacjentów leczonych ikatybantem występują reakcje w miejscu wstrzyknięcia leku: rumień, obrzęk, uczucie ciepła, pieczenie, świąd i ból skóry. Reakcje te ustępują po kilku minutach od wstrzyknięcia preparatu. Do często pojawiających się działań niepożądanych zaliczyć można:

bóle brzucha, nudności
astenię
zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej we krwi
zawroty i bóle głowy
zatkanie nosa
wysypkę.

Znacznie rzadziej występują:

wymioty
zmęczenie
gorączka
zapalenie gardła
sińce w miejscu podania
zwiększenie masy ciała
wydłużenie czasu protrombinowego
hiperurykemia
białkomocz
astma i napadowy kaszel
tzw. uderzenia gorąca.

Preparaty

Firazyr – roztwór ikatybantu 10 mg/ml do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce o pojemności 3 ml.

Przypisy

↑ Icatibant, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB06196 (ang.).
↑ M. Bas, H. Bier, J. Greve, G. Kojda i inni. Novel pharmacotherapy of acute hereditary angioedema with bradykinin B2-receptor antagonist icatibant. „Allergy”. 12 (61), s. 1490–1492, grudzień 2006. DOI: 10.1111/j.1398-9995.2006.01197.x. PMID: 17073887.
↑ A. Reshef, I. Leibovich, A. Goren. Hereditary angioedema: new hopes for an orphan disease. „The Israel Medical Association journal”. 12 (10), s. 850–855, grudzień 2008. PMID: 19160940.
↑ A. Muszyńska, A.M. Fal. [Hereditary angioedema–treatment]. „Polski merkuriusz lekarski”. 145 (25), s. 94–96, lipiec 2008. PMID: 18839625.
↑ N.L. Cruden, D.E. Newby. Therapeutic potential of icatibant (HOE-140, JE-049). „Expert opinion on pharmacotherapy”. 13 (9), s. 2383–2390, wrzesień 2008. DOI: 10.1517/14656566.9.13.2383. PMID: 18710362.
↑ K.K. Bork K.K. i inni, Treatment of acute edema attacks in hereditary angioedema with a bradykinin receptor-2 antagonist (Icatibant), „The Journal of allergy and clinical immunology”, 119, 6, 2007, s. 1497–1503, DOI: 10.1016/j.jaci.2007.02.012, PMID: 17418383 .
↑ M. Bas, T.K. Hoffmann, G. Kojda, H. Bier. ACE-inhibitor induced angioedema. „Laryngo- rhino- otologie”. 11 (86), s. 804–812, listopad 2007. DOI: 10.1055/s-2007-966932. PMID: 17966084.

Bibliografia

Charakterystyka Produktu Leczniczego Firazyr. [dostęp 2009-04-18]. (pol.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[DB-1] Icatibant, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB06196 (ang.).

[Bas-2] M. Bas, H. Bier, J. Greve, G. Kojda i inni. Novel pharmacotherapy of acute hereditary angioedema with bradykinin B2-receptor antagonist icatibant. „Allergy”. 12 (61), s. 1490–1492, grudzień 2006. DOI: 10.1111/j.1398-9995.2006.01197.x. PMID: 17073887.

[Reshef-3] A. Reshef, I. Leibovich, A. Goren. Hereditary angioedema: new hopes for an orphan disease. „The Israel Medical Association journal”. 12 (10), s. 850–855, grudzień 2008. PMID: 19160940.

[Muszyńska-4] A. Muszyńska, A.M. Fal. [Hereditary angioedema–treatment]. „Polski merkuriusz lekarski”. 145 (25), s. 94–96, lipiec 2008. PMID: 18839625.

[Cruden-5] N.L. Cruden, D.E. Newby. Therapeutic potential of icatibant (HOE-140, JE-049). „Expert opinion on pharmacotherapy”. 13 (9), s. 2383–2390, wrzesień 2008. DOI: 10.1517/14656566.9.13.2383. PMID: 18710362.

[Bork-6] K.K. Bork K.K. i inni, Treatment of acute edema attacks in hereditary angioedema with a bradykinin receptor-2 antagonist (Icatibant), „The Journal of allergy and clinical immunology”, 119, 6, 2007, s. 1497–1503, DOI: 10.1016/j.jaci.2007.02.012, PMID: 17418383 .

[Bas2007-7] M. Bas, T.K. Hoffmann, G. Kojda, H. Bier. ACE-inhibitor induced angioedema. „Laryngo- rhino- otologie”. 11 (86), s. 804–812, listopad 2007. DOI: 10.1055/s-2007-966932. PMID: 17966084.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

B06AA – Enzymy	fibrynolizyna deoksyrybonukleaza hialuronidaza chymotrypsyna trypsyna streptokinaza
B06AB – Pochodne zawierające grupę hemową	hemina
B06AC – Leki stosowane w leczeniu obrzęku Quinckego	inhibitor białka C₁ ikatybant ekallantyd konestat alfa lanadelumab berotralstat
B06AX – Inne leki hematologiczne	krizanlizumab betibeglogene autotemcel wokselotor metapiwat eksagamglogen autotemcel