Islla Duque de York

Islla Duque de York
Situación
País	Chile
Rexón	Rexón de Magallanes y de l'Antártica Chilena
Provincia	Provincia d'Ultima Esperanza
Tipu	islla
Asitiáu en	Océanu Pacíficu
Coordenaes	50°36′19″S 75°18′50″W / 50.6052°S 75.3139°O
	Islla Duque de York Islla Duque de York (Chile)
Datos
Altitú media	76 m
Superficie	522 km²

Pa ver l'archipiléagu de Papúa Nueva Guinea, Islles del Duque de York.

La islla Duque de York ta asitiada nel océanu Pacíficu na rexón austral de Chile, al sur del golfu de Penas. Forma parte del archipiélago Madre de Dios. Tien una superficie de 522 km², que la converten na 27ª islla mayor de Chile.

Alministrativamente pertenez a la provincia Última Esperanza de la Rexón de Magallanes y de l'Antártica Chilena.

Dende hai aproximao 6.000 años les sos mariñes fueron habitaes pol pueblu kawésqar. A empiezos del sieglu XXI esti pueblu fuera práuticamente escastáu pola aición del home blancu.

Historia

A cuntar de 1520, col descubrimientu del estrechu de Magallanes, poques rexones fueron tan esploraes como la de les canales de la Patagonia. Nes cartes antigües la rexón de la Patagonia, ente los paralelos 48° y 50° Sur, apaecía ocupada casi puramente por una gran islla denomada “Campana” separada del continente pela canal de la nación Calén”, nación que se supunxo esistió hasta'l sieglu XVIII ente los paralelos 48° y 49° de latitud sur.

Dende mediaos del sieglu XX eses canales son percorríos con seguridá por grandes naves de toles naciones, gracies a les numberoses reconocencies y trabayos hidrográficos efectuaos neses peligroses mariñes.

Por más de 6.000 años estes canales y les sos mariñes fueron percorríes polos kawésqar, indíxenes, nómades canoeros. Hai dos hipótesis sobre la so llegada a los llugares de poblamientu. Una, que procedíen del norte siguiendo la ruta de les canales chilotes y que travesaron escontra'l sur cruciando l'ismu d'Ofqui. La otra ye que procedíen dende'l sur y qu'al traviés d'un procesu de colonización y tresformamientu de poblaciones cazadores terrestres, procedentes de la Patagonia Oriental, poblaron les islles del estrechu de Magallanes y xubieron poles canales de la Patagonia hasta'l golfu de Penas. A empiezos del sieglu XXI esti pueblu fuera práuticamente aniquiláu pola aición del home blancu.

Aspeutu de les mariñes

Son una socesión de tierres altes y barrancosas con numberosos cumes y puexos bien paecíos ente sigo. Los sos cabos y puntes terminen en forma abrupta.

Les mariñes son acantiladas y les sos canales, polo xeneral son llimpies y abiertes, onde hai estorbises estos tán invariablemente marcaos por sargazos. Na mariña oriental hai numberoses entraes que constitúin ensanaes o surgideros.

Esisten altores bastante notables que sirven pa reconocer la entrada a los distintos senos, canales o badees. Estes tán claramente indicaes nes respeutives cartes y carreros de la rexón. Nel estremu NE álzase'l monte Vallina de 829 metros d'altor, escontra l'interior de la mariña oriental álzase'l picu Shergall de 453 metros y na parte sur de la islla'l picu Santiago de 725 metros.

Xeoloxía

Tol archipiélagu patagónico data de la dómina terciaria; ye productu de la mesma causa xeolóxica que fizo apaecer primero'l cordal de la Mariña y depués la de los Andes. Na edá glacial, tomó'l so aspeutu actual siendo la continuación escontra'l sur del cordal de la Mariña.

Ye d'orixe ígneu pola clase de roca que la constitúi y pol so relieve aspru ya irregular, característicu de les cadenes d'erupción.

Clima

La rexón ye afeutada de cutio por vientos del oeste y pol pasu frecuente de sistemes fronteros. Estos sistemes fronteros xenerar na llatitú 60° S, zona na que conflúin mases d'aire subtropical y mases d'aire polar creando una franxa de baxes presiones que forma los sistemes fronteros.

Esta área tien un clima que se conoz como “templáu fríu lluviosu” que s'estiende dende la parte sur de la X Rexón de Los Lagos hasta'l estrechu de Magallanes. Equí rexístrense les máximes cantidaes de precipitaciones, en islla Guarello algamáronse hasta 9.000 mm añales.

La nubosidad atmosférica ye alta, los díes estenos son escasos. L'amplitú térmica ye amenorgada, la oscilación añal ye d'aproximao 4° C con una temperatura medio de 9 °C. Bastia mientres tol añu siendo más lluviosu escontra la seronda.

Allugamientu

Ta asitiada en 50°29′00″S 75°16′00″W / 50.48333°S 75.26667°O / -50.48333; -75.26667 y 50°47′00″S 75°19′00″W / 50.78333°S 75.31667°O / -50.78333; -75.31667

Xeografía

Ye una islla de forma irregular, alcontrada frente al océanu Pacíficu, tien una llongura de 20 milles de N a S y el so anchu varia ente 15 y 6 milles.. La islla tien les siguientes llendes:

al norte, pela canal Oeste, que les sos agües dixebrar de la islla Madre de Dios;
al este, la canal Concepción, que la dixebra de les islles Inocentes, Llobos y Doñes;
al oeste, l'océanu Pacíficu.
al sur, l'océanu pacíficu.

Fondeaderos y surgideros

La mariña oriental ufierta fondeadero nel senu Francisco, en seno Puntería les caletas Angosta y Patria y nel esteru Shergall al interior puertu Shergall. Na mariña occidental ta puertu Morales.

Faros y Balices

Nel so estremu NE, sobre la ribera de la canal Oste, atópase'l faru automáticu Punta Anunciada.

Bibliografía

Institutu Xeográficu Militar (1970). Atles de la República de Chile. Santiago - Chile - Institutu Xeográficu Militar. Segunda edición.

Institutu Hidrográficu de l'Armada de Chile (1974). Atles Hidrográficu de Chile. Valparaíso - Chile - Institutu Hidrográficu de l'Armada. Primer edición.
Institutu Hidrográficu de l'Armada de Chile (1982). Carreru de la Mariña de Chile Volume III. Valparaíso - Chile - Institutu Hidrográficu de l'Armada. 5ª edición.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Directemar - Armada de Chile
Reglamentu de practicaje y pilotaje - Armada de Chile. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Revista Mar Lliga Marítima de Chile.
Oceanografía xeolóxica UCV