Itaalii

Itaalii Italie
Itaalii tɛlɛŋa
Itaalii Ɛjaɖɛ Kɩɖaʋ kɩdɛɛka Itaalii Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ:	.
Tɛtʋ sɔsɔtʋ:	.
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ:	.
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ:	Ɖajaa Sergio Mattarella
Ɛjaɖɛ walanzɩ:	301,340 km²
Samaɣ ñʋʋ:	60,507,590 (2017)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ:	200.8 km²
Internet nimaɣ:	.

Itaalii kɛna Erɔpʊ nɛ hadɛ kɩŋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ. Ɛyʊ ɛcɔnaa kɔyɔ ɛna se ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ mediiteranee. Pʊŋ weyi payaɣ-ɩ se Alɩpɩ yɔ, ɛnʊ ɛtamasɩna Itaalii nɛ Erɔpʊ keteŋa. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ Erɔpʊ ajɛya wena aɖa lɩzʊʊ lɩmazɩyɛ se Erɔpʊ ajɛya kpeekpe ɛkpɛndɩ nɛ awɛɛ kpam yɔ a-taa. Ɖɩwɛ ajɛya wena atɔkɩ eeroo yɔ a-taa nɛ peeɖe tɛtʊ sɔsɔtʊ yɔ Room. Itaalii walanzɩ taa makʊɣna 301 340km2 kɛ mbʊ yɔ. Ɛyaa kpɛnda miliyɔɔna hiu waa looɖo nɛ taŋga nɛ nasitozo nɛ nɩɩnɩwa nɛ kagbanzɩ kɛ pɩnaɣ 2015 taa. Peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ kɩfalʊ payaɣ se Sergio Mattarella.

Keteŋa kpeekpe kacalaɣ you paɣzaɣ lɛ, Itaalii kaawɛ ɛjɛya wena akpɛndaa nɛ payaɣ-yɛ se Aliyansɩ yɔ nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛɛ yem kpo. Pɩwayɩ lɛ ɖiyele nɛ ɖɩsʊʊ Tiriipili-Antantɩ taa. Ɖomaɣ fenaɣ nɛɛlɛ nɛ naanza pɩnaɣ 1915 wiye lɛ ɖɩtuli you kɛ OOtirisi-Hɔŋgirii. Pɩnaɣ 1917 talaa lɛ, Caama sɔɔjanaa tɛyɩ ɖama nɛ powolo se pasɩna Otirisi-Hɔŋgirii kɛ you. Pɩla mbʊ nɛ pawa Itaalii ɛlɛ kɩwɛɛ nɛ kɩcɛcɛyʊʊ nɛ aloma fenaɣ 24 pɩnaɣ 1918 wiye lɛ, Itaalii pazɩ kɩtɔyɩtɩ ki-koyindinaa nɛ paba ñɩʊ nesi se peyele you mbʊ.

Benito Mussolini kpaɣ kewiyaɣ lɛ, ɛtɔ se you fɛyɩ ɖeu mbʊ pʊyɔɔ yɔ kiiwokina ajɛya tɔsʊʊ hʊʊ taa nɛ pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ pɩtɛkɛ kʊñɔndɩna lʊkɩna se pɛwɛɛ ñɩm. Pɩkɔma mɩsɩkʊm fenaɣ hiu pɩnaɣ1940 wiye lɛ, Mussolini kʊɖʊm ɛnʊ etuli you kɛ Aŋgiletɛɛrɩ nɛ Fransɩ. Ŋgʊ pɩnaɣ 1939 taa lɛ; ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩnɛ Caama ñɩnɖɛ paañɩʊ nesɩ nɛ ɖɩyɔɔdɩ kaɣlaa se se ɖɩɩtasɩɣ tuluu you nakʊyʊ pɩtalɩɛzɩ pɩnzɩ nanza yɔ mbʊ pʊ-yɔɔ yɔ se ɖɩfɛyɩna malɩfanaa camɩyɛ. Ɛlɛ ɛbɛlaba nɛ kutuli you ŋgʊ, mbʊ pʊyɔɔ yɔ Caama sɔɔjana kɩlaɣ yoŋ wabʊ. Kpaagba ɖɔɖɔ mbʊ yɔ, patiwabʊ Itaalii sɔɔjanaa. Mbʊ yebina nɛ puwayɩ lɛ Itaalii se Afrika taa nɛ ajɛya lɛɛna tɛyɩ ɖama Itaalii tɛtʊ kɛ Afrika taa.