Józef Jungrav

Józef Maksymilian Jungrav
	; płk Józef Jungrav
	pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	25 marca 1897 ; Lublana
Data i miejsce śmierci	7 sierpnia 1952 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	od 1942
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; Ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego; RAF; Lotnictwo ludowego Wojska Polskiego
Jednostki	31 pułk artylerii polowej; 30 pułk artylerii polowej; 16 pułk artylerii polowej; 1 pułk lotniczy; 6 pułk lotniczy
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Maksymilian Jungrav vel Jungraw^[1] (ur. 25 marca 1897 w Lublanie, zm. 7 sierpnia 1952 w Warszawie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, szef Oddziału Ogólnego w Dowództwie Lotnictwa w Paryżu, komendant Szkoły Bombowej w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Syn urzędnika Rudolfa i Reginy z domu Hurtig. W 1907 ukończył szkołę powszechną w Stanisławowie, a maturę złożył w gimnazjum klasycznym we Lwowie. W 1914 powołany został do cesarskiej i królewskiej armii. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy Artylerii w Salzburgu, w stopniu chorążego, walczył w szeregach 31 pułku artylerii polowej na froncie galicyjskim, a następnie – 30 pułku artylerii polowej.

Od 1918 w Wojsku Polskim. Służył w 16 pułku artylerii polowej w Grudziądzu. Walczył na frontach wojny polsko-bolszewickiej w 1920. Po wojnie pełnił służbę w 30 pułku artylerii polowej. 16 grudnia 1922 roku został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie na stanowisko kierownika wychowania fizycznego^[2]. W lutym 1924 został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego w Warszawie na stanowisko referenta^[3]. 1 grudnia 1924 roku został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[4].

Na początku 1926 był działaczem Polskiego Związku Narciarskiego^[5]. Z lotnictwem związał się w 1926, ukończył kurs Oficerskiej Szkoły Aeronautycznej oddział w Grudziądzu, uzyskując specjalność obserwatora. W 1928 był zweryfikowany w korpusie oficerów lotnictwa z lokatą 4. Przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie, był zastępcą dowódcy eskadry. Następnie dowodził 31 eskadrą liniową w Poznaniu. Od 1931 kierował Wydziałem Wyszkolenia Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, później Dowództwa Lotnictwa. W tym okresie ukończył także Wyższą Szkołę Dziennikarską oraz później Szkołę Wojskową w Camberley, Wielkiej Brytanii. 12 marca 1933 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[6].

Od 1936 roku był zastępcą dowódcy 6 pułku lotniczego we Lwowie, a od 1938 roku wykładowcą w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa. W tym samym roku pełnił służbę w Inspektoracie Obrony Powietrznej Państwa na stanowisku szefa Wydziału Operacyjnego^[7].

W kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił służbę w Sztabie Naczelnego Dowódcy Lotnictwa i Obrony Powietrznej na stanowisku szefa Wydziału Operacyjnego. W eskadrze rozpoznawczej Naczelnego Dowództwa Lotnictwa wykonał 16 lotów bojowych. Internowany w Rumunii. W październiku 1939 przez Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, a następnie Wielkiej Brytanii. Posiadał numer służbowy RAF 76838^[8]. W 1940 roku w Paryżu był szefem Oddziału Ogólnego Dowództwa Lotnictwa. Krótko kierował Szkołą Bombardowań i Strzelań Lotniczych w Penhors oraz katedrą taktyki lotniczej w Szkocji. Zwolnił się z wojska i podjął pracę jako zastępca redaktora nocnego w sekcji polskiej radia BBC. W 1944 roku powrócił do służby czynnej i objął kierownictwo katedry lotnictwa w Wyższej Szkole Wojennej.

W 1946 roku, za namową ówczesnego attaché wojskowego w Londynie pułkownika Józefa Kuropieski, powrócił do kraju i podjął służbę w Wojsku Polskim. Kierował referatem lotniczym w Biurze Studiów Oddziału II Sztabu Generalnego, był wykładowcą lotnictwa w Akademii Sztabu Generalnego. Pomimo wysokich ocen Departament Personalny MON uznał, że „w odrodzonym Wojsku Polskim pozostać nie może”. Nie zezwolono mu na pracę w „Wojskowym Przeglądzie Lotniczym”, zatrudnił się jako inspektor w spółce łowieckiej, a następnie w Sitkówce pod Kielcami jako kierownik bazy sprzętu Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych nr 1 w Warszawie.

Aresztowany19 marca 1951 pod bezzasadnym zarzutem^[9] i sądzony w tzw. procesie odpryskowym^[10] procesu gen. Tatara. Jego zeznania wraz z zeznaniami innych torturowanych oficerów posłużyły do skonstruowania aktu oskarżenia przeciwko gen. Józefowi Kuropiesce, który z kolei w swoich zeznaniach ”przyznał się” do ”utrzymywania kontaktów wywiadowczych za pośrednictwem Józefa Jungrava”^[11]. Oficerami prowadzącymi śledztwo byli płk Władysław Kochan oraz jego podkomendni. Na rozprawie 8 maja 1952 oskarżyciel ppłk Iwan Amons zażądał kary śmierci^[12]. 13 maja 1952 Józef Jungrav skazany został wraz z płk. Bernardem Adameckim, płk. Augustem Menczakiem, płk. Władysławem Minakowskim, płk. Szczepanem Ścibiorem i płk. Stanisławem Michowskim przez NSW 5/52 pod przewodnictwem płk. Piotra Parzenieckiego, sygn. Zg.R.7/52, na podstawie art.86 § 1 i 2 KK WP na karę śmierci^[13]. Wyrok został wykonany 7 sierpnia^[14] 1952 w Więzieniu Mokotowskim.

Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym (kwatera 28 B-II-3-22) oraz w Kwaterze „na Łączce”. 27 kwietnia 1956 r. został zrehabilitowany.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Walecznych (trzykrotnie, m.in. 1920)
Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)^[15]
Medal Niepodległości (2 sierpnia 1931)^[16]^[17]
Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[18]
Odznaka Obserwatora nr 356 (6 sierpnia 1927)^[19]
Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929)^[20]
Krzyż Oficerski Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, przed 1936)^[21]
Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1920)
Krzyż Kawalerski Orderu Orła Białego (Serbia)^[22]
Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée)
bułgarska Odznaka Lotnicza (1929)^[23]
czechosłowacka Odznaka Obserwatora (1929)^[23]
francuska Odznaka Obserwatora (1929)^[23]
jugosłowiańska Odznaka Obserwatora (1929)^[24]
rumuńska Odznaka Obserwatora (1929)^[24]

Przypisy

↑ Pisownia nazwiska Jungrav zgodna z klepsydrą grobu symbolicznego w Kwaterze „na Łączce”. We wszystkich opracowaniach naukowych oraz ewidencji wojskowej występował pod nazwiskiem Jungraw.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 16 grudnia 1922 roku, s. 919.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 14 lutego 1924 roku, s. 67.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 743.
↑ IX Międzynarodowy Kongres Narciarski w Helsingforsie. „Stadjon”. Nr 5, s. 10, 27 stycznia 1926.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 47.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 206, 417.
↑ Krzystek 2012 ↓, s. 252.
↑ Raport Komisji Mazura. [dostęp 2022-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-19)].
↑ M.Szejnert, Śród żywych duchów, jw. s.70
↑ Biuletyn IPN nr 7(3) z lipca 2003, s. 74.
↑ według płk Jan Pasternak w Dwutygodnik Regionalny www.regionalna.waw.pl z nr 16(70) z 8 października 2008.
↑ „Księga najwyższego wymiaru kary” w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
↑ M.Szejnert podaje według Ludwika Głowackiego jako miesiąc – listopad, zob. powyżej Źródła, M. Szejnert, s.195.
↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie i Podoficerowie WP....
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu opieki nad inwalidami”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 241.
↑ Dz. Pers. MSWojsk., Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 5, 19 marca 1937.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.
↑ ^a ^b ^c Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
↑ ^a ^b Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 368.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991. zob. też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
IPN, sygnatura IPN BU 0772/4541.
Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Józef Jungrav. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2015-01-16].

[1] Pisownia nazwiska Jungrav zgodna z klepsydrą grobu symbolicznego w Kwaterze „na Łączce”. We wszystkich opracowaniach naukowych oraz ewidencji wojskowej występował pod nazwiskiem Jungraw.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_56_z_16_grudnia_1922_roku,_s._919-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 16 grudnia 1922 roku, s. 919.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_13_z_14_lutego_1924_roku,_s._67-3] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 14 lutego 1924 roku, s. 67.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_131_z_17_grudnia_1924_roku,_s._743-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 743.

[5] IX Międzynarodowy Kongres Narciarski w Helsingforsie. „Stadjon”. Nr 5, s. 10, 27 stycznia 1926.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_3_z_14_marca_1933_roku,_s._47-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 47.

[CITEREFRybkaStepan2006206,_417-7] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 206, 417.

[CITEREFKrzystek2012252-8] Krzystek 2012 ↓, s. 252.

[9] Raport Komisji Mazura. [dostęp 2022-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-19)].

[10] M.Szejnert, Śród żywych duchów, jw. s.70

[11] Biuletyn IPN nr 7(3) z lipca 2003, s. 74.

[12] według płk Jan Pasternak w Dwutygodnik Regionalny www.regionalna.waw.pl z nr 16(70) z 8 października 2008.

[13] „Księga najwyższego wymiaru kary” w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.

[14] M.Szejnert podaje według Ludwika Głowackiego jako miesiąc – listopad, zob. powyżej Źródła, M. Szejnert, s.195.

[15] M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.

[16] M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[17] Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie i Podoficerowie WP....

[18] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu opieki nad inwalidami”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_20_z_6_sierpnia_1927_roku,_s._241-19] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 241.

[20] Dz. Pers. MSWojsk., Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.

[21] Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 5, 19 marca 1937.

[22] Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.

[:0-23] Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.

[:1-24] Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 368.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]