Jarosyt

Jarosyt
	; Jarosyt - kryształ (2 mm)
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	KFe3+3(OH)6(SO4)2 - uwodniony siarczan potasu i żelaza
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jarosyt – minerał, zasadowy uwodniony siarczan potasu i żelaza o wzorze KFe³⁺₃(OH)₆(SO₄)₂. Ten minerał siarczanowy powstaje w złożach rud poprzez utlenianie siarczków żelaza. Jarosyt jest często wytwarzany jako produkt uboczny podczas oczyszczania i rafinacji cynku, a także występuje w kwaśnych odpływach wód kopalnianych.

Jarosyt został odkryty przez Augusta Breithaupta w Barranco del Jaroso w Sierra de la Almagrera w prowincji Almería w Hiszpanii - stąd nazwa.

Czasem jest mylony z limonitem i getytem, którym towarzyszy w utlenionej części złoża rudy. Jarosyt jest żelazowym analogiem ałunu glinowo-potasowego.

Właściwości

Minerał kruchy, rozcierany w dotyku tłustawy. Rozpuszcza się w kwasach. Zazwyczaj tworzy bardzo małe kryształy o pokroju tabliczkowym, romboedryczne. Niekiedy tworzy pseudomorfozy. Występuje w skupieniach łuskowych, włóknistych, groniastych, ziarnistych i ziemistych. Tworzy też naskorupienia.
Do grupy jarosytu należą:

jarosyt (jarosyt potasowy)
natrojarosyt (jarosyt sodowy) – rozpowszechniony w łupkach pirytowych w Czechach.
hydroniojarosyt (jarosyt hydroniowy) – znaleziony na Grenlandii, na Cyprze (cyprusyt), w Utah (utahit) i Finlandii.
ammoniojarosyt (jarosyt amonowy) – znaleziony w łupkach węglowych w Utah
argentojarosyt (jarosyt srebrowy) – minerał wtórny znaleziony w Utah
plumbojarosyt (jarosyt ołowiowy) – znaleziony w Turcji i w USA

Najczęściej występują w postaci izomorficznych roztworów stałych. Skrajne ich ogniwa występują rzadziej, a własności chemiczne i fizyczne są zbliżone.

Występowanie

Powstaje przez utlenianie rud bogatych w siarczki żelaza. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: limonit, hematyt, ałunit, kwarc.

Miejsca występowania: Niemcy – Rudawy, Hiszpania, Grecja, Rosja – Ural, USA – Dakota Południowa, Chile.

W Polsce występuje powszechnie m.in. w Górach Świętokrzyskich, na Śląsku (okolice Olkusza, Tarnowskich Gór), na Dolnym Śląsku – w wyrobiskach kopalń kruszców i węgla.

W 2004 roku łazik MER-B odkrył ten minerał na Marsie, co zostało uznane za silny dowód przemawiający za istnieniem kiedyś na Marsie ciekłej, kwaśnej wody.

Zobacz też

Jarosyt na webmineral.com

Przypisy

Bibliografia

A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. „Alma - Press” 2003 r.