Jerzy Korczak

Jerzy Korczak

Jerzy Józef Keiner

Data i miejsce urodzenia	16 lutego 1927 Kraków
Data i miejsce śmierci	16 października 2021 Kraków
Zawód, zajęcie	pisarz, prozaik, satyryk
Odznaczenia

Jerzy Korczak (ur. 16 lutego 1927 w Krakowie jako Jerzy Józef Keiner, zm. 16 października 2021 w Krakowie) – polski pisarz, prozaik i satyryk.

Autor ponad dwudziestu tomów prozy – powieści, opowiadań i reportaży historycznych oraz tekstów publicystycznych, ogłaszanych na łamach prasy krajowej i emigracyjnej. Na początku lat 60. w jego twórczości dominowała groteska obyczajowa – związana z pracą w teatrze, gdzie był kierownikiem literackim i artystycznym. W latach późniejszych skoncentrował się niemal wyłącznie na tematyce związanej z II wojną światową, w której brał udział jako młody człowiek. Był też autorem dwóch książek biograficznych poświęconych Janowi Karskiemu, a także książek wspomnieniowych: Pamięć ci wszystko wybaczy (2001) – o wybitnych postaciach, z którymi zetknął się w życiu, oraz Oswajanie strachu (2007) – o swoich okupacyjnych losach.

Życiorys

Urodził się w Krakowie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn adwokata Samuela (Stanisława) Keinera (ur. 1888 w Wadowicach, dra praw UJ, 1912, s. Arona (Adolfa) i Genendel (Gusty) Ginger) oraz Marii Amalii z domu Landsberger (ur. 1893, c. Salomona i Lei Mirisch). Ze strony ojca był kuzynem pisarza Aleksandra Ziemnego. Nazwisko Korczak przyjął oficjalnie wraz z ojcem i bratem Janem zaraz po zakończeniu II wojny światowej.

W 1941 wraz z matką został osadzony w krakowskim getcie, skąd uciekł, a następnie w latach 1943–1944 ukrywał się w Warszawie i Otwocku, dzięki pomocy Ireny Sendlerowej i Juliana Grobelnego. Matka zginęła w obozie zagłady w Bełżcu, ojciec i brat trafili w głąb Związku Radzieckiego. Był kolporterem prasy podziemnej, znalazł się w konspiracji. W sierpniu 1944 gdy jego oddział wyruszył na pomoc walczącej Warszawie został zatrzymany i osadzony przez Sowietów w obozie na Majdanku. Następnie skierowany do szkoły oficerskiej w Lublinie, którą ukończył w stopniu chorążego. Stamtąd trafił do 69. pułku artylerii przeciwlotniczej 2 Armii Wojska Polskiego i uczestniczył jako żołnierz m.in. w operacji łużyckiej. W latach 1944–1948 służył w Ludowym Wojsku Polskim. W latach 1944–1948 należał do PPR, a w latach 1948–1983 do PZPR.

Pod koniec 1946 wyjechał wraz z ojcem na krótko do Brazylii, gdzie mieszkał w Rio de Janeiro brat jego matki, z zamiarem stałej emigracji, jednak rozczarowany szybko wrócił do kraju. Po powrocie i zdaniu eksternistycznej matury w Krakowie, studiował na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. Debiutował w 1947 na łamach dodatku do Dziennika Polskiego. W latach 1949–1950 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Od 1950 był redaktorem Polskiego Radia w Krakowie. Po zawarciu ślubu kościelnego (którego udzielił powinowaty jego żony ks. Franciszek Macharski, przyszły kardynał) zmuszony przez władze partyjne do wyjazdu z Krakowa. W 1952 zamieszkał w Poznaniu, gdzie był założycielem, a w latach 1953–1962 kierownikiem artystycznym Teatru Satyry. Był także kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego w Poznaniu (1958–1961) oraz Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie (1956–1957). Po śmierci żony w 2001 powrócił do Krakowa.

Przed 1989 odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych i Srebrnym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu.

Jego żoną była Teresa Mikucka (1927–2001), córka Sylwiusza Mikuckiego. Ich córka Ewa Korczak-Tomaszewska (ur. 1951), zamieszkała w Lille, jest plastykiem. Miał dwoje wnuków: Jana i Annę. Miłośnik nart i tenisa.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Nagrody

• 1960: nagroda miasta Poznania
• 1966: nagroda III stopnia Ministra Obrony Narodowej za Klucz do Berlina
• 1990: nagroda Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego za Cóżeś ty za pani...
• 1990: nagroda artystyczna miasta Poznania
• grudzień 2007: Krakowska Książka Miesiąca za wspomnieniową książkę Oswajanie strachu

Twórczość

• Trzy spotkania (1950)
• Czterdzieści osiem gwiazd (1953)
• Odcinek południowy (1953)
• Pierożek drewniany (1960)
• Pogrzeb z gramofonem (1963)
• Między swastyką a trójzębem (1964)
• Hamletówka (1965)
• Klucz do Berlina (1966)
• Klęska wiernego Heinricha (1967)
• Wał Pomorski 1945 (1967)
• Przeklęte wzgórze 186,0 (1968)
• Jak na niebie, tak i na ziemi (1970)
• Noc w Quedlinburgu (1971)
• Wysoki krzyż (1974)
• Pożegnanie z bekiem Martyną (1974)
• Alarm na pograniczu (1977)
• Zwiadowcy (1977)
• Cóżeś ty za pani..: o walkach armii "Poznań" 1-12 września 1939 r. (1979)
• Cóżeś ty za pani..: o walkach armii "Poznań" 12-19 września 1939 r. (1983)
• Blaszane nieśmiertelniki (1983)
• Konspiratorzy (1990)
• Nieznaczny ruch gąsienicy (1992)
• Misja ostatniej nadziei (1992)
• Przypadki niemieckiego Polaka (1997)
• Konspiratorzy i zdrada (2000)
• Karski: opowieść biograficzna (2001)
• Pamięć ci wszystko wybaczy (2001)
• Oswajanie strachu (2007)

Bibliografia

• Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 83-01-11593-9. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Korczak: Oswajanie strachu. Warszawa 2007: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA. ISBN 978-83-7495-301-6. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Notacje historyczne. Odcinek 273: Jerzy Korczak. Wspomnienia
• Jerzy Korczak – Pomnik i Muzeum Armii „Poznań”. poznanski.przewodnikliteracki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-12)].