Jesuo kaj la virino adulta

Tiziano, Kristo kaj la adultulino (1512/1515, Kunsthistorisches Museum, Vieno)

Jesuo kaj la virino adulta (populare dirita ankaŭ “epizodo de Jesuo kaj la adultulino" aŭ ankaŭ "parabolo de la adultulino") estas pasaĵo de la Evangelio laŭ Johano (8,1-11), en kiu virino, kaptita en adulto, estas enkondukita, de fariseoj kaj skribistoj, antaŭ Jesuo por scii lian opinion pri la mortokondamno per ŝtonigo laŭ la mosea tradicio. Temas pri la epizodo el kiu originis la onidiro: “kiu estas senpeka unua ĵetu la ŝtonon”.

Tiu teksta peco ne aperas en la manuskriptoj plej antikvaj kaj fidindaj de la Evangelio laŭ Johano kaj tio puŝis la preskaŭ tutan modernan kritikon ĝin ne rekoni kiel originan eron de tiu Evangelio. La rakonto pri la adultolino, fakte, ne prezentas karakterizojn de la Johana stilo kaj rompige malkongruas kun la paroladoj de Jesuo diritaj dum la cirkonstanca Sukoto (festo de la kabanoj). La stilo kaj molkoreco el ĝi ŝprucantaj proksimigus al Luko (en iujn gravajn kodeksojn tiu perikopo estas enŝovita, fakte, tuj post Luko 21,28, kvankam tiu lokigo ne ŝajnas la ĝusta (Becker). Giuseppe Segalla, ekzemple, asertas ke “pri la historieco estas ĝenerale pozitiva ĉar la epizodo perfekte kongruas kun la pardono de Jesuo kiel aperas el la Evangelioj sinoptikaj: fakte tiu rakonto havas la karakterojn de la sinoptika tradicio”.

Kristo kun la virino kaptita en la adulta faro, de Guercino, 1621 (Dulwich Picture Gallery).

Jen la teksto kiu kutime aperas en Johano el 7,53 ĝis 8,11:
"7,53 [Kaj ĉiu iris al sia domo;
8,1 sed Jesuo iris al la monto Olivarba. 2 Kaj li revenis frumatene en la templon, kaj la tuta popolo venis al li; kaj li sidiĝis, kaj instruadis ilin. 3 Kaj la skribistoj kaj Fariseoj alkondukis virinon, kaptitan en adulto; kaj stariginte ŝin en la mezo, 4 ili diris al li: Majstro, ĉi tiu virino estas kaptita adultante, en la faro mem. 5 En la leĝo Moseo ordonis al ni tiajn ŝtonmortigi; sed kion vi diras? 6 Kaj tion ili diris, provante lin, por povi lin akuzi pri io. Sed Jesuo sin klinis, kaj per fingro skribis sur la tero. 7 Kiam ili ankoraŭ demandis lin, li leviĝis, kaj diris al ili: Kiu el vi estas senpeka, tiu unua ĵetu sur ŝin ŝtonon. 8 Kaj denove li sin klinis kaj skribis sur la tero. 9 Sed aŭdinte tion, ili eliris unu post alia, komencante de la plej maljunaj kaj ĝis la lastaj; kaj restis Jesuo sola, kaj la virino staranta en la mezo. 10 Kaj Jesuo leviĝis, kaj diris al ŝi: Virino, kie ili estas? ĉu neniu vin kondamnis? 11 Kaj ŝi diris: Neniu, Sinjoro. Jesuo diris al ŝi: Ankaŭ mi vin ne kondamnas; iru, kaj de nun ne plu peku.]

Priteksta kritiko

La rakonto de la virino adulta ne legiĝas en siaj ĝustaj lokoj en la plej antikvaj grekaj manuskriptoj nin atingintaj; nek en la du papirusoj de la 3-a jarcento kiuj entenas la Evangelion laŭ Johano, nome papiruso 66 kaj papiruso 75 (kolekto papirusoj Bodmer), nek en la du kodeksoj datiĝintaj je la 4-a jarcento, nome la Codex Sinaiticus kaj Codex Vaticanus. La manuskripto plej antikva entenanta tiun pecon estas la Kodekso Beza, dulingva (latina kaj greka) teksto de la 4-a jarcento.

Papia el Hierapolis informas, ĉirkaŭ 125, pri rakonto pri Jesuo kaj pri virino “akuzita pri multaj pekoj” entenata en la apokrifa Evangelio de la Hebreoj, eble referencanta al tiu epizodo de "Jesuo kaj la virino adulta". Referenco pli certa, male, troviĝas en la Didaskalia Apostolorum (instruo de la apostoloj), sirilingva verko de la 3-a jarcento, kiu tamen ne precizigas ĉu la peco devenas el Evangelio kaj eventuale el kiu.

En verko retrovita en 1941 kaj kompilita de Didimo la Blindulo de la dua duono de la 4-a jarcento, estas aludata la pericope adulterae (perikopo de la adultulino), kaj estas asertate ke ĝi “troviĝas en multaj evangelioj”. Hodiaŭ pritekstaj kritikistoj deduktas ke tiu teksto gastiĝis en eta nombro de grekaj manuskriptoj de la 4-a jarcento kopiitaj en Aleksandrio: je konfirmo de tiu tezo helpas ankaŭ la ĉeesto de aparta signo ĉe la fino de la ĉapitro 7 de la “Evangelio laŭ Johano” de la Vatikana Kodekso, aranĝita en Egiptio, kiu indikas ke alterna versio en tiu punkto estis konata de la skribisto.

Sankta Hieronimo rakontas ke rakonto ĉeestis en multaj manuskriptoj grekoj kaj latinaj de la 4-a jarcento: liaj vortoj estas konfermitaj de Ambrozio de Milano kaj Aŭgusteno de Hipono, kiu raportas ke la peco estintus intence forigita, en iuj kopioj, por eviti la impreson ke Jesuo ne kondamnis la adulton.

Manuskriptaj atestoj

Evangelio laŭ Johano (7,53-8,12) de la Sinaja Kodekso, en kiu la perikopo mankas.

La Novum Testamentum Graece (NA27 = Nova Testamento greklingva) kaj United Bible Societies (UBS4) forlasas tiun perikopon (kaj ĝin anstataŭigas per rektaj parentezoj [...]. Sed ĝi ĉeestas en la Vulgato kaj Nova Vulgato.

1. Atestoj kiuj ekskludas la rakonton:

,#*Papirusoj: Papiruso 66 (200 ĉirkaŭ), Papiruso 75 (komence de la 3-a jarcento) kaj Papiruso 45 (250 ĉirkaŭ);

1. • Kodeksoj: Sinaja Kodekso kaj Vatikana kodekso (4-a jarcento), unuavide ankaŭ Aleksandria kodekso kaj Kodekso Efremo (5-a jarcento), Codex Washingtonianus kaj Codex Borgianus (5-a j.), Kodekxo reĝa (8-a j.), Codex Athous Lavrensis (8-a j.), Codex Petropolitanus Purpureus, Codex Macedoniensis, Codex Sangallensis 48, Codex Koridethi (9-a j.) kaj Codex Monacensis (10-a j.);
   • Manuskriptoj oncialaj: Oncialo 0141 kaj Oncialo 0211;
   • Kodeksoj Minusklaj: Minusklo 3, Minusklo 12, Minusklo 15, Minusklo 21, Minusklo 22, Minusklo 32, Minusklo 33, Minusklo 39, Minusklo 63, Minusklo 6, Minusklo 124, Minusklo 134, Minusklo 151, Minusklo 157, Minusklo 169, Minusklo 209, Minusklo 228, Minusklo 297, Minusklo 388, Minusklo 391, Minusklo 401, Minusklo 416, Minusklo 445, Minusklo 488, Minusklo 496, Minusklo 499, Minusklo 501, Minusklo 565, 578, 584, 703, 723, 730, 731, 741, 742, 768, 770, 772, 776, 777, 788, 799, 800, 827, 828, 843, 896, 1100, 1178, 1230, 1241, 1242, 1253, 1333, 2193 kaj 2768;
   • La plejgranda parto de la Legaĵaroj de la Nova Testamento;
   • Iuj manuskriptoj de la Vetus Latina, la plej granda parto de la siriaj versioj de la Biblio, de la versioj koptaj, armenaj, kaj gruzuaj;
   • Diatessaron (2-a j.);
   • Pri tiu rakonto ne parolas Klemento de Aleksandrio (forpasinta en 215), Tertuliano (forpasinta en 220), Origeno (forpasinta 254), Cipriano (forpasinta en 258), Nono el Panopolo (f. 431), Cirilo de Aleksandrio (f. en 444) kaj Kostanti el Antiokio (f. en 550).
     
2. Atestoj kiuj ekskludas la duan parton de la rakonto de la adultulino, nome Joh 8,3-11:
   • Minuskla 795
     
3. Atestoj kiuj eksludas la unuan parton de la rakonto, nome Joh 7,53-8,2,
   • Legaĵaroj: ℓ 4, ℓ ''67'', ℓ ''69'', ℓ ''70'', ℓ ''71'', ℓ ''75'', ℓ ''81'', ℓ ''89'', ℓ ''90'', ℓ ''98'', ℓ ''101'', ℓ ''107'', ℓ ''125'', ℓ ''126'', ℓ ''139'', ℓ ''146'', ℓ ''185'', ℓ 211, ℓ 217, ℓ 229, ℓ 267, ℓ 280, ℓ 282, ℓ 376, ℓ 381, ℓ 386, ℓ 390, ℓ 396, ℓ 398, ℓ 402, ℓ 405, ℓ 409, ℓ 417, ℓ 422, ℓ 430, ℓ 431, ℓ 435 (8,2-11), ℓ 462, ℓ 464, ℓ 465, ℓ 520 (8,2-11).
     
4. Atestoj inkludantaj la rakonton:

Papiruso 66 kun la teksto de Johano 7,52-8,16

1. • Kodeksoj: Kodekso Beza (5-a j.), Kodekso Boreelianus, Kodekso Seidelianus I, Kodekso Seidelianus II, Kodekso Cyprius, Kodekso Campianus, Kodekso Nanianus (9-a j.) kaj Kodekso Tischendorfianus IV (10-a j.);
   • Minusklo 28, Minusklo 318, Minusklo 700, Minusklo 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174;
     
   • Kodeksoj bizanctipaj;
   • Legaĵaro: ℓ ''79'', ℓ ''100'' (8,1-11), ℓ ''118'', ℓ ''130'' (8,1-11), ℓ 221, ℓ 274, ℓ 281, ℓ 411, ℓ 421, ℓ 429 (8,1-11), ℓ 442 (8,1-11), ℓ 445 (8,1-11), ℓ 459;
   • La plej granda parto de la manuskriptoj de la Vetus Latina, de la Vulgato (Kodekso Fuldensis), iuj versi siriaj, koptaj, armenaj kaj etiopaj;
   • Didaskalia apostolorum (3-a j.), Didimo la Blindulo (4-a j.), Pseŭdo Ambrozio (4-a j.), Ambrozio de Milano (f. en 397), Johano Krizostomo (f. en 407), Sankta Jeronimo (f. en 420), Aŭgusteno de Hipono (f. en 430).
     
2. Atestoj kiuj dubas pri la aŭtentikeco de la rakonto ĝin markante per asterisko aŭ dividsigno:
   • Kodekso Vatikana 354 (S) kaj minuskloj: Minusklo 4, Minusklo 8, Minusklo 35, Minusklo 83, Minusklo 161, Minusklo 164, Minusklo 165, Minusklo 166, Minusklo 167, Minusklo 168, Minusklo 200, Minusklo 202, Minusklo 285, Minusklo 338, 348, 363, 367, 376, Minusklo 386, Minusklo 407, Minusklo 443, Minusklo 478, Minusklo 479, 532, 547, 553, 656, 662, 685, 757, 758, 769, 781, 797, 801, 824, 825, 829, 844, 845, 873, 897, 922, 1073, 1077, 1092, 1099, 1187, 1189, 1443 kaj 1445.
     
   • Martirlibro de la legaĵaro 185 inkludas Joh 8,1 kun la sekvaj versegoj.
   • Kodekso Bazila (E) entenas 8,2 kun la sekvaj; Codex Tischendorfianus III (Λ) kaj Codex Petropolitanus (П) krom la martirlibroj de la legaĵaroj ℓ 86, ℓ 211, ℓ 1579 kaj ℓ 1761 entenas 8,3 kun la sekvaj. Minusklo 807 havas nur kelkajn versegojn.
     
3. Atestoj kiuj lokigas la rakonton aliloke:
   • En malfruaj bizancaj manuskriptoj diritaj Familio 1, nome en la 20, 37, 135, 207, 301, 347, kaj preskaŭ ĉiuj la armenaj versioj lokigas la perikopon post la Johana 21,25;
   • La sanspeca Familio 13 ĝin lokigas post la Luka 24,5. Korektanta skribisto de la minusklo 1333 aldonas la versegojn 8,3-11 post la Luka '24,53;
   • Minusklo 129, Minusklo 259, 470, 564, 831, kaj 1356 lokigas la versegojn 8,3-11 post la Johana 21,25;
   • Minusklo 826 lokigas la perikopon post la Lika 21,38.
     
4. Atestoj kun kromaj aldonoj:
   • En la Codex Ebnerianus kaj en la Minusklo 284, Minusklo 431, Minusklo 461, Minusklo 470 kaj Minusklo 2174 posta mano aldonis la perikopon ĉe la fino de Johano aŭ margene.

Aliaj projektoj

• [1] Viki Trans
• [2] Cathopedia.

Bibliografio

• William Lawrence Petersen, "John 8:11, the Protoevangelium Iacobi, and the History of the Pericope Adulterae", in Tjitze Baarda, William Lawrence Petersen, J. S. Vos, H. J. de Jonge, Sayings of Jesus: canonical and non-canonical : essays in honour of Tjitze Baarda, BRILL, 1997, ISBN 90-04-10380-5

Vidu ankaŭ

• Jesuo
• Evangelio laŭ Luko
• Adulto