Jurij Wjela
Jurij Wjela (němsce Georg Wehle; * 4. měrca 1892 w Kubšicach, † 6. apryla 1969 w Budyšinje) bě serbski wučer, docent a spisowaćel kaž tež awtor serbskich wučbnicow. W lěće 1968 dósta Myto Ćišinskeho za swoje literarne dźěło.
Syn skałarja běše wot 1907 do 1913 ze seminaristom na Krajnostawskim wučerskim seminarje w Budyšinje a nastupi w lěće 1913 swoje prěnje městno jako wučer w Njeswačidle, hdźež hač do lěta 1919 wosta. Wot 1916 do 1918 bě jako wojak w Prěnjej swětowej wójnje. 1919–26 wučerješe w Komorowje a 1927–37 w Budestecach. Jako aktiwny čłon serbskich towarstwow a awtor dramatiskich hrow kaž na přikład „Paliwaki“ bu w lěće 1937 wot nacionalsocialistow z Łužicy wuhnaty.
Po kóncu Druheje swětoweje wójny běše z načolnikom šulskeho wotrjada Domowiny a pomha tam a jako awtor wučbnicow při natwarju serbskeho šulstwa. Nimo toho bě jedyn z prěnich docentow 1946 załoženeho Serbskeho wučerskeho wustawa. Najwjetši dźěl jeho historisko-prozaiskeho dźěła nasta hakle na wuměnku, tak jako historiski swójbny roman zapołožene Robotow pak njeby kónc, kotrež so ze serbskimi wsami wokoło Droždźija zaběra.
Jurij Wjela bě wot lěta 1919 zmandźeleny z Anny Elisabeth, rodźenej Krausec (1896–1972). Wučer a lektor Jan Wjela bě jeju syn. Wot lěta 1911 běše sobustaw Maćicy Serbskeje.
Twórby
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Paliwaka. Dźiwadłowa hra, Budyšin 1936
- Wučer mjez ludom. LND, Budyšin 1962
- Bjez prócy a potu njepřińdźeš k złotu. LND, Budyšin 1965
- Robotow pak njebě kónc. LND, Budyšin 1968
- Pětr z Přišec: LND, Budyšin 1968[1]
- čěsce Budyšínský písař, 1986, Albatros, přełožk Emil J. Havlíček
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Dietrich Scholze: Stawizny serbskeho pismowstwa 1918–1945. LND, Budyšin 1998, str. 127–134
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Ingrid Juršikowa: Wjela, Jurij. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 620sl.