Przejdź do zawartości

Kīlauea

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kīlauea
Ilustracja
Kaldera na szczycie wulkanu w 2012 roku
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Hawaje

Położenie

Hawaiʻi

Pasmo

Grzbiet Hawajski

Wysokość

1222[1] m n.p.m.

Dane wulkanu
Rok erupcji

2020

Typ wulkanu

wulkan tarczowy

Aktywność

czynny

Położenie na mapie Hawajów
Mapa konturowa Hawajów, na dole po prawej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Kīlauea”
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego
Mapa konturowa Oceanu Spokojnego, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Kīlauea”
Ziemia19°24′25″N 155°17′00″W/19,406944 -155,283333

Kīlaueaczynny wulkan leżący w archipelagu Hawajów (USA) na wyspie Hawaiʻi. Hawajczycy używają nazwy Kīlauea wyłącznie na określenie szczytowego krateru (Halemaʻumaʻu), jednak wulkanolodzy stosują ją na określenie całego wulkanu.

Mauna LoaMauna KeaHualālaiKohala
Kīlauea i sąsiednie wulkany na wyspie Hawaiʻi

Wulkan wznosi się na wysokość 1247 m n.p.m. i zajmuje powierzchnię 1430 km², co stanowi 13,7% powierzchni wyspy. W głównym kraterze znajduje się jezioro lawowe Halemaʻumaʻu.

Wulkan zbudowany jest z bazaltu.

Wybuch wulkanu na stożku Puʻu ʻŌʻō w 1983 r.
Wypływ lawy ze wschodniej strefy ryftowej w 2018 roku

Ostatnia erupcja wulkanu rozpoczęła się 20 grudnia 2020 roku. Poprzednia, długa erupcja trwała od 3 stycznia 1983 roku do 4 września 2018 roku i zakończyła się dużym, niszczycielskim epizodem na obszarze Leilani Estates,

Pierwsza erupcja nastąpiła około 300 000-600 000 lat temu, jednak za względu na ciągłą aktywność i przykrywanie przez wypływającą lawę powierzchni góry, najstarsze znalezione skały mają około 23 000 lat.

Pierwszym Europejczykiem, który ujrzał wulkan był William Ellis, który dokonał tego w 1823 r. Od tamtego czasu odnotowano 61 erupcji, z czego 34 od 1952 r. Od 1983 r. do 2018 r. wulkan ciągle wyrzucał lawę i dymy.

Według tradycyjnych hawajskich wierzeń Kīlauea jest siedzibą bogini Pele. Wiele hawajskich pieśni oraz ustna tradycja mówi o wybuchach wulkanu spowodowanych złością Pele. Halemaʻumaʻu po hawajsku oznacza dom paproci. Według legendy nazwa ta wzięła się od odrzuconego zalotnika Pele – Kamapuaʻa, który zbudował z paproci dom nad kraterem, by zapobiec ucieczce Pele i erupcjom wulkanu, co jednak nie przyniosło rezultatu.

Panorama wulkanu z kraterem Halemaʻumaʻu
Panorama wulkanu z kraterem Halemaʻumaʻu

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kilauea. [w:] Global Volcanism Program [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-03-25]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]