Kamienica przy ulicy Gliwickiej 13 w Katowicach
 nr rej. A/1184/23 z dnia 8 maja 2023 roku
| |
.jpg?lang=pl) Kamienica od frontu (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gliwicka 13, |
| Typ budynku |
kamienica mieszkalna |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
5+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
1 282,67 m² |
| Ukończenie budowy |
1906 |
| Ważniejsze przebudowy |
1935; 2021 |
| Właściciel |
miasto Katowice |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
 50°15′40,5″N 19°00′36,8″E/50,261250 19,010222
| |
Kamienica przy ulicy Gliwickiej 13 w Katowicach – zabytkowa kamienica, położona przy ulicy Gliwickiej 13 w Katowicach, w granicach dzielnicy Śródmieście. Została wzniesiona w 1906 roku i posiada cechy stylów secesyjnego oraz modernistycznego. Budowniczym obiektu był Wilhelm Brieger.
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg?lang=pl)
Kamienica została wybudowana na początku XX wieku[1] w 1906 roku[2][3], a jej budowniczym był Wilhelm Brieger[3]. Wzniesiono ją z użyciem wysokiej jakości materiałów, a urządzono w niej duże mieszkania odpowiednie dla klasy wyższej[4].
Właścicielem kamienicy w 1935 roku był Karol Grabowski, a zamieszkiwały ją wówczas osoby różnej profesji, w tym generał Kazimierz Horoszkiewicz[5] – w latach 1922–1926 dowódca 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty. Mieszkał on na I piętrze kamienicy[4]. W 1935 roku przedłużono oficynę boczną – budowniczym tych prac był E. Garnysz[3]. W latach międzywojennych w kamienicy działało także Biuro Handlowe braci Grabowskich[6].
Pod koniec grudnia 2021 roku zakończono gruntowne prace remontowe budynku wraz z oficyną. W ramach tych robót budynek włączono do sieci ciepłowniczej, wyremontowano klatkę schodową, przywrócono ukryte pod farbą polichromie, a także odnowiono elewacje z obydwu stron budynku. Wymieniono pokrycie dachowe (położono m.in. nową kopułę z blachy tytanowo-cynkowej nad wykuszem), zaś stolarką okienną i drzwiową w części odnowiono, a w części wymieniono. Koszt prac rewitalizacyjnych wyniósł 3,3 mln złotych, z czego część stanowiło dofinansowanie ze środków unijnych[4]. Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach uzyskał Nagrodę Kapituły Edycji XXVI 2021 Konkursu „Modernizacja Roku & Budowa XXI w.” za prace modernizacyjne kamienicy przy ulicy Gliwickiej 13 w Katowicach[7].
8 maja 2023 roku kamienicę wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/1184/23[2], a decyzja ta stała się ostateczna 25 maja tego samego roku. Ochroną objęto budynek w obrysie jego murów zewnętrznych[8].
W systemie REGON w połowie lipca 2023 roku był zarejestrowany jeden podmiot gospodarczy z siedzibą przy ulicy Gliwickiej 13[9].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod].jpg?lang=pl)
Kamienica mieszkalna położona jest przy ulicy Gliwickiej 13 w Katowicach, w zachodniej części dzielnicy Śródmieście, w kwartale zwartej zabudowy ulicy[2].
Jest to budynek murowany z cegły, powstały na rzucie prostokątnym z oficyną boczną zachodnią, zwieńczony dachem dwuspadowym z lukarnami, krytym dachówką[3]. Powierzchnia użytkowa kamienicy wynosi 1 282,67 m², a powierzchnia zabudowy 454 m². Liczy 5 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[2].
Kamienica reprezentuje styl secesyjny oraz styl modernistyczny[3]. Fasada kamienicy jest sześcioosiowa i niesymetryczna. W dwóch skrajnych osiach po obu jej stronach na poziomie trzeciej i czwartej kondygnacji lico muru jest lekko cofnięte, a przez co część środkowa ma formę pseudoryzalitu zwieńczonego osobnym daszkiem ze szczytem. W drugiej osi fasady znajduje się wykusz na poziomie drugiej kondygnacji, a w dwóch pierwszych osiach na trzeciej i czwartej kondygnacji loggie – na niższej z balustradą murowaną, a na wyższej z balustradą wygiętą i metalową[3].
Parter kamienicy jest otynkowany, a elewacja na wyższych kondygnacjach jest pokryta ceglaną okładziną z poziomymi pasami tynku. Detale architektoniczne kamienicy stanowią: nadokienniki na drugiej i trzeciej kondygnacji, kaboszony pod oknami części środkowej fasady na trzeciej kondygnacji i stylizowany geometryczny ornament pomiędzy oknami czwartej kondygnacji w części środkowej kamienicy. Stolarka okienna jest cztero- i sześciokwaterowa ze ślemieniem i szczeblinami[3].
Brama przejazdowa do kamienicy znajduje się w części wschodniej kamienicy, w drugiej od wschodu osi, a udekorowano ją lamperiami z płytek ceramicznych. Sień ozdobiona jest stiukową, architektoniczno-geometryczną dekoracją sufitu, a w drzwiach do klatki schodowej znajdują się szlifowane białe szyby[3]. W podwórzu kamienicy zachowało się ocembrowanie fontanny z początku XX wieku[10].
Kamienica prócz wpisu do rejestru zabytków nieruchomych chroniona jest wpisem do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[2].
Kamienica według stanu z września 2016 roku jest własnością miasta Katowice, a zarządza nią Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[11].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]
|
.jpg?lang=pl)
.jpg?lang=pl)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 80 [dostęp 2023-07-15].
- ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h H. Rojkowska, I. Kęder, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, ul. Gliwicka 13, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1 (pol.).
- ↑ a b c Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Nasza inwestycja - Gliwicka 13. kzgm.katowice.pl, 2021-12-21. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 32 (pol.).
- ↑ Jerzy Abramski, Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, s. 44, ISBN 83-913341-0-4 (pol.).
- ↑ Sekretariat Ogólnopolskiego Konkursu "Modernizacja Roku & Budowa XXI w.": Remont budynku mieszkalnego przy ul. Gliwickiej 13 w Katowicach. www.modernizacjaroku.org.pl. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 23 czerwca 2023 r.). www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 87, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- ↑ Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Wykaz budynków - powierzchnia dachu. Stan na 19.09.2016 r.. kzgm.katowice.pl, 2016-09-19. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
