Kanadyjczycy
| |
| Populacja |
31 612 895[1] |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |
| Język | |
| Religia | |
| Pokrewne | |
Kanadyjczycy – młody naród, ogromnie zróżnicowany etnicznie[2], zamieszkujący głównie Kanadę. Liczy ponad 31 milionów, jednak jedynie 6,7 mln osób (23% ogólnej liczby ludności) uznaje siebie za Kanadyjczyków, a ok. 5 mln za Kanadyjczyków o określonym pochodzeniu etnicznym[3]. Pozostali czują się przede wszystkim członkami którejś spośród 200 grup etnicznych[4]. Językiem ojczystym większości Kanadyjczyków jest angielski (59%), następnie francuski (23%). Inny język (gł. chiński, włoski, niemiecki) deklaruje 18% Kanadyjczyków. Spośród ogólnej liczby ludności 2% nie zna żadnego z języków oficjalnych (angielskiego lub francuskiego), natomiast 18% jest dwujęzyczna[5]. Ludność biała stanowi aż 96% ogółu ludności Kanady[6].
Na tożsamość kanadyjską wpływ wywierały i wywierają: kultura brytyjska i - w mniejszym stopniu - francuska (gł. w Quebecu), antyamerykanizm (związany z konfliktami historycznymi oraz antybrytyjskością Amerykanów[7]), czynniki geograficzne (surowy klimat, życie według cyklu zmian pór roku, zmagania z dziką przyrodą - wszystko to wpłynęło na ukształtowanie się mitu Kanadyjczyków jako "ludzi Północy", niezależnych i samowystarczalnych) oraz instytucja monarchii (postrzegana jako gwarant jedności kraju w obliczu działań separatystycznych Quebecu)[8]. Dodatkowo na tożsamość francuskojęzycznych Kanadyjczyków aż do lat 60. XX wieku (spokojna rewolucja) duży wpływ miała religia i wartości katolickie[9].
W latach 60. XX wieku władze kanadyjskie lansowały ideę dwujęzyczności[10], zakładającą biegłą znajomość obu języków oficjalnych przez wszystkich mieszkańców państwa. Idea ta miała być kolejnym czynnikiem, kształtującym tożsamość narodową Kanadyjczyków i odróżniającym ich od Amerykanów. Koncepcja ta upadła ze względu na opór mieszkańców Quebecu przywiązanych do języka francuskiego i jednocześnie uznających realizację tej idei za mało realną, natomiast w anglojęzycznej części kraju zadecydowały względy praktyczne[11]. Obecnie (od lat 70. XX wieku) w Kanadzie obowiązuje model wielokulturowości[12]. Naród kanadyjski oraz jego kultura ciągle są w trakcie procesu formowania[13].
Można wyróżnić trzy odrębne segmenty etnokulturowe w obrębie narodu kanadyjskiego[14]:
- Anglokanadyjczycy – potomkowie imigrantów z Wysp Brytyjskich, którzy przybywali do Kanady od XVIII wieku. Posługują się językiem angielskim i kultywują tradycje anglosaskie.
- Frankokanadyjczycy – potomkowie imigrantów z Normandii i Bretanii, przybywających do wschodniej części Kanady od XVII wieku. Posługują się językiem francuskim, wyznają w większości katolicyzm i kultywują tradycje francuskie. Ich głównymi skupiskami są: prowincja Quebec, wschodnia część Ontario i Nowy Brunszwik. Wykazują silne tendencje separatystyczne. Według niektórych badaczy Frankokanadyjczycy (Québécois) stanowią w istocie oddzielny naród[15] i w związku z tym powinni być postrzegani jako mniejszość narodowa w rozumieniu europejskim[16].
- Allokanadyjczycy – potomkowie imigrantów XIX-wiecznych z Europy (Niemcy, Ukraińcy, Skandynawowie, Polacy, Żydzi, Węgrzy, Włosi, Grecy, Portugalczycy) oraz współcześni imigranci z Azji, Karaibów i Ameryki Łacińskiej. Są już zasymilowani lub dopiero asymilują się głównie do grupy anglokanadyjskiej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kanadyjski spis powszechny w 2006 roku. Dane za anglojęzyczną Wikipedią.
- ↑ Reczyńska A., Historyczne uwarunkowania kultury kanadyjskiej, s. 17 [w:] Państwo - Naród - Tożsamość w dyskursach kulturowych Kanady, red. Buchholtz M., Sojka E., Universitas, Kraków, 2010.
- ↑ Reczyńska A., Historyczne..., s. 17-18.
- ↑ Największe z nich to: angielska (prawie 6 mln osób), francuska (ponad 4,5 mln), szkocka (ponad 4 mln), irlandzka (3,8 mln), niemiecka (2,7 mln) oraz włoska, chińska i ukraińska (każda po ok. milionie osób). Pochodzenie indiańskie deklaruje około miliona Kanadyjczyków, należących do różnych plemion i 12 rodzin językowych. Dane za: Reczyńska A., Historyczne.., s. 18.
- ↑ Dane za: Reczyńska A., Historyczne..., s. 18.
- ↑ Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006, s. 31.
- ↑ Szul R., Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2009, s. 341.
- ↑ Reczyńska A., Historyczne..., s. 29-34.
- ↑ Reczyńska A., Historyczne..., s. 27.
- ↑ Miki R., "Wewnątrz czarnego jajka". Praktyka kulturowa, obywatelstwo i przynależność w postępującej globalizacji narodu kanadyjskiego, s. 85 [w:] Państwo - Naród - Tożsamość....
- ↑ Szul R., Język. Naród. Państwo...., s. 341-342.
- ↑ Miki R., "Wewnątrz..., s. 85.
- ↑ Reczyńska A., Historyczne, s. 17.
- ↑ Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006, s. 372-373.
- ↑ Szul R., Język. Naród. Państwo...., s. 122.
- ↑ Mikołajczyk B., Mniejszości w prawie międzynarodowym, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 1996, s. 16.