Kanaryna

Kanaryna
	; Canarina canariensis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	kanaryna
	Nazwa systematyczna
	Canarina Linnaeus; Mant. 148 ('Canaria'), [588]. Oct 1771
	Typ nomenklatoryczny
	C. campanula L., nom. illeg. = C. canariensis (L.) W. Vatke
Synonimy
	Mindium Adans.; Pernetya Scopoli;
	Mindium Adans.; Pernetya Scopoli;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kanaryna^[5] (Canarina L.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje trzy gatunki^[6]^[7]^[8]. Współczesny zasięg rodzaju jest rozerwany – jeden gatunek C. canariensis rośnie na Wyspach Kanaryjskich, a pozostałe dwa w górach wschodniej Afryki od Etiopii po Tanzanię^[8] i Malawi^[9]. Taka przerwa w zasięgu jest dowodem na panowanie w przeszłości zupełnie odmiennego klimatu i roślinności w pustynnej obecnie Afryce Północnej. Rośliny te rosną w cienistych i wilgotnych lasach oraz w zaroślach z wrzoścem drzewiastym, często w towarzystwie orlicy i jeżyn^[8]. Rosną w ziemi i jako epifity^[9]. Kwiaty zapylane są przez duże pszczoły i ptaki^[8] (w Afryce wschodniej są to nektarniki, których jednak brak na Wyspach Kanaryjskich, ale tam kwiaty odwiedzają ptaki owadożerne^[6], głównie sikory^[8]).

C. canariensis jest gatunkiem uprawianym w krajach o łagodnym klimacie. Walorem są efektowne, duże kwiaty w kolorze żółtopomarańczowym z czerwonobrązowymi żyłkami^[8]. Wszystkie gatunki mają chętnie spożywane, jadalne owoce^[10].

Morfologia

Pokrój: Byliny o tęgim korzeniu palowym i nagich^[9], pnących lub zwisających pędach osiągających do 2 m długości^[8]. Zawierają sok mleczny^[9].
Liście: Naprzeciwległe lub wyrastające po trzy w okółkach, ogonkowe^[9]^[8]. Blaszka naga, niebieskozielona, na brzegu zwykle płytko ząbkowana^[8].
Kwiaty: Zwisające, okazałe, nieco mięsiste^[8] wyrastają na szczycie pędu lub na szczycie jednego z jego rozwidleń^[9]. Kielich składa się z 6 wolnych działek, bez łatek między nimi^[8]. Działki mogą być wzniesione, rozpostarte lub odgięte^[9]. Korona żółta, pomarańczowa do czerwonej z ciemniejszymi żyłkami, tworzona jest przez 6 płatków, zrośniętych w dzwonkowaty kształt o wolnych i zaostrzonych końcach^[8]. Pręcików jest 6, ich nitki są owłosione i rozrośnięte u nasady dla zatrzymywania nektaru^[8]. Zalążnia jest dolna, sześciokomorowa, z licznymi zalążkami. Pojedyncza szyjka słupka jest zwieńczona 6 zagiętymi łatkami znamion^[8].
Owoce: Mięsiste jagody z trwałym kielichem, zawierające liczne nasiona^[8]^[10]^[9].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Campanuloideae^[4].

Wykaz gatunków^[7]

Canarina abyssinica Engl.
Canarina canariensis (L.) Vatke
Canarina eminii Asch. & Schweinf.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Canarina. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-14].
↑ ^a ^b Genus: Canarina L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-14].
↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900. (pol.).
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 157, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Canarina. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 331. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Canarina L.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-07-14].
↑ ^a ^b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 302. ISBN 83-7079-779-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-14] (ang.).

[ing-3] Canarina. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-14].

[grin-4] Genus: Canarina L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-14].

[rostaf-5] Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900. (pol.).

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 157, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-7] Canarina. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-14].

[philips-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 331. ISBN 0-333-74890-5.

[pow-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Canarina L.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-07-14].

[encyk-10] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 302. ISBN 83-7079-779-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]