İçeriğe atla

Karaciğer (yemek)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dilim domuz karaciğeri ve soğan

Memelilerin, kümes hayvanlarının ve balıkların karaciğeri insanlar tarafından yiyecek olarak yenmektedir (sakatat). Domuz etiKoyun eti, kuzu eti, dana eti, sığır eti, tavuk, kaz karaciğeri kasaplardan ve süpermarketlerden temin edilebilirken bazı Avrupa ülkelerinde ise vatoz ve morina karaciğeri yaygındır.

Hayvan karaciğerleri demir, bakır, B vitaminleri ve A vitamini açısından zengindir. Günlük karaciğer tüketimi bazen zararlı olabilir. Örneğin bu durumun A vitamini toksisitesi yaparak, çok fazla A vitamini tüketen hamile annelerden doğan bebeklerde tıbbi sorunlara neden olduğu kanıtlanmıştır.[1] Tek bir porsiyon sığır karaciğeri tolere edilebilir üst A vitamini alım seviyesini aşmaktadır.[2] 100 g morina karaciğeri 5 mg A vitamini ve 100 mg D vitamini içerir.[3] Karaciğer çok miktarda B 12 vitamini de içerir. Bu durum da vitaminin keşfedilmesine yol açan faktörlerden biriydi.[4]

İnsan karaciğeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Düşmanlarından insan karaciğeri yemek dünyadaki birçok kültürün bir parçasıydı ve insanın cesaretinin ve ruhunun burada yaşadığına inanılıyordu. Putperest Arap Hind bint Utbah Hamza'nın karaciğerini yemiştir.[5]

Fransız Katolikler, Aziz Bartholomew Günü katliamında Huguenot'ların karaciğerlerini yedi. Fransız Protestan Huguenot'lar da Katolik azizlerin kalıntılarını (vücut kalıntılarını) pişirip yediler.[6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]

Jean de Léry, "Brezilya Ülkesine Bir Yolculuğun Tarihi" adlı eserinde Fransızlarla birlikte İtalyanların da mafya şiddeti sırasında birbirlerinin karaciğerlerini yediklerinden bahsetmiştir.[16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37]

Borneo adasının Endonezya tarafından yönetilen bölümünde Madureli yerleşimcilerinin katledilmesi sırasında, Dayaklar ve Malay Endonezyalılar Madurelilerin karaciğerlerini tükettiler.[38][39][40][41][42][43][44][45][46][47][48][49]

Hollandalı Orangistlerden oluşan bir kalabalık, karaciğeri de dahil Başbakanları Johan de Witt'in organlarını yedi.[50][51]

Batı Avrupalılar da 16.-18. yüzyıllarda ilaç olarak insan organlarını ve vücut kısımlarını tükettiler.[52][53][54]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Rothman (23 Kasım 1995). "Teratogenicity of High Vitamin A Intake". The New England Journal of Medicine. 21 (333): 1369-1373. doi:10.1056/NEJM199511233332101. PMID 7477116. 
  2. ^ "Vitamin A". oregonstate.edu. Linus Pauling Institute. 22 Nisan 2014. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 
  3. ^ "Dorschleber roh | Kalorien | Nährwerte | Analyse | Lebensmittel - ernaehrung.de". www.ernaehrung.de. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  4. ^ Scott (2012). "The discovery of vitamin B(12)". Annals of Nutrition & Metabolism. 61 (3): 239-245. doi:10.1159/000343114. ISSN 1421-9697. PMID 23183296. 
  5. ^ Orlandi (August 2018). ""I Miss My Liver." Nonmedical Sources in the History of Hepatocentrism". Hepatology Communications. 2 (8): 982-989. doi:10.1002/hep4.1224. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  6. ^ Davis, Michael T., (Ed.) (2015). "22 Riot and Religion in Sixteenth-Century France". Crowd Actions in Britain and France from the Middle Ages to the Modern World. illustrated. Springer. ISBN 1137316519. 
  7. ^ Memory and Community in Sixteenth-Century France. revised. Routledge. 2016. s. 195. ISBN 1317097696. 
  8. ^ International Relations and the Problem of Difference. Routledge. 2004. ISBN 1135940746. 
  9. ^ The Huguenots. Yale University Press. 2013. s. 161. ISBN 0300196199. 
  10. ^ "22 The Ultimate Crime: Cannibalism in Early Modern Minds and Imaginations". Crime and Punishment in the Middle Ages and Early Modern Age: Mental-Historical Investigations of Basic Human Problems and Social Responses. Fundamentals of Medieval and Early Modern Culture. 11. Walter de Gruyter. 2012. s. 251. ISBN 3110294583. 
  11. ^ Christopher Marlowe: Poet & Spy. OUP Oxford. 2007. s. 273. ISBN 0191622796. 
  12. ^ Aguecheek's Beef, Belch's Hiccup, and Other Gastronomic Interjections: Literature, Culture, and Food Among the Early Moderns. The Chicago Ser. on Sexuality, History, and Society Series. University of Chicago Press. 2008. s. 262. ISBN 0226021289. 
  13. ^ Defining Dominion: The Discourses of Magic and Witchcraft in Early Modern France and Germany. Studies in medieval and early modern civilization. University of Michigan Press. 1995. s. 184. ISBN 0472086197. 
  14. ^ Innocence Abroad: The Dutch Imagination and the New World, 1570-1670. illustrated, reprint. Cambridge University Press. 2001. s. 42. ISBN 0521804086. 
  15. ^ Cahiers Élisabéthains, Issue 50. Manchester University Press. 1996. s. 28. 
  16. ^ The Reformation: Towards a New History. illustrated. Cambridge University Press. 2011. s. 61. ISBN 0521889499. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  19. ^ Désveaux, Emmanuel, (Ed.) (2019). From Montaigne to Montaigne. U of Minnesota Press. ISBN 1452962871. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  21. ^ Sacred Seeds: New World Plants in Early Modern English Literature. Early Modern Cultural Studies. U of Nebraska Press. 2019. s. 150. ISBN 1496207882. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  22. ^ Brazil Imagined: 1500 to the Present. The William and Bettye Nowlin Series in Art, History, and Culture of the Western Hemisphere. University of Texas Press. 2010. s. 42. ISBN 0292774737. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  26. ^ Encyclopedia of Latin America Amerindians through The Age of Globalization. Facts On File, Inc. 2010. s. 53. ISBN 978-1-4381-2964-8. 10 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  27. ^ Milton's Imperial Epic: Paradise Lost and the Discourse of Colonialism. Cornell University Press. 2018. s. 127. ISBN 1501724010. 
  28. ^ Bloodlust: On the Roots of Violence from Cain and Abel to the Present. Simon and Schuster. 2011. s. 15. ISBN 143911756X. 
  29. ^ International Relations and the Problem of Difference. Routledge. 2004. ISBN 1135940746. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  31. ^ Sacred Violence in Early America. Early American Studies. University of Pennsylvania Press. 2016. s. 40. ISBN 0812248139. 
  32. ^ God, Gulliver, and Genocide: Barbarism and the European Imagination, 1492-1945. illustrated, reprint. Oxford University Press. 2002. s. 40. ISBN 0199257507. 
  33. ^ Colonial Writing and the New World, 1583-1671: Allegories of Desire. illustrated. Cambridge University Press. 1999. s. 43. ISBN 0521643058. 
  34. ^ Images of Discovery: Otherness and the New World in the 16th Century. University of California, Berkeley. 1992. s. 156. 
  35. ^ Duker, Adam Asher (21 Mart 2014). "The Protestant Israelites of Sancerre: Jean de Léry and the Confessional Demarcation of Cannibalism". Journal of Early Modern History. Brill. 18 (3): 255-286. doi:10.1163/15700658-12342414. ISSN 1570-0658. 
  36. ^ Migration and Mimesis in the English Renaissance, 1492-1668 (PDF) (Doctor of Philosophy (English Language and Literature)  tez). University of Michigan. 2022. s. 98. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  37. ^ SELF-IDENTITY AND ALTERITY IN RENAISSANCE HUMANISM BETWEEN ELITE AND POPULAR DISCOURSES (PDF) (Doctor of Philosophy tez). Graduate School of the University of Oregon. June 2014. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  38. ^ MACKIE, CYNTHIA (26 Mart 1999). "Cannibalism in Borneo : LETTERS TO THE EDITOR". New York Times. Cakarta. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  39. ^ A fragile nation : the Indonesian crisis. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd. . 1999. s. 394. ISBN 9810240031. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  41. ^ "The Fragile Nation - Indonesia in Crisis". pdfcoffee.com (İngilizce). 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  43. ^ "Beheading: A Dayak ritual". BBC. 23 Şubat 2001. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  44. ^ Parry, Richard Lloyd (25 Mart 1999). "Apocalypse now". The Independent. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  45. ^ Parry, Richard Lloyd (2012). In The Time Of Madness. revised. Random House. ISBN 1448130549. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  46. ^ Zurbuchen, Mary S., (Ed.) (2015). Beginning to Remember: The Past in the Indonesian Present. Critical Dialogues in Southeast Asian Studies. University of Washington Press. s. 64. ISBN 0295998768. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  47. ^ "VIOLENCE AGAINST THE MADURESE IN BORNEO". Facts and Details . June 2015. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  48. ^ "TRIBAL PEOPLE OF BORNEO: LONGHOUSES, SAGO AND HEADHUNTING". Facts and Details. June 2015. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  49. ^ "CRIME IN INDONESIA". Facts and Details. June 2015. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  50. ^ "In 1672, an angry mob of Dutchmen butchered and ate their prime minister". The Vintage News. 9 Mayıs 2017. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  51. ^ "Is it true that an angry mob of Dutchmen killed and ate their own prime minister in 1672?". History Extra. 2013. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  52. ^ Bethge, Philip (30 Ocak 2009). "Europe's 'Medicinal Cannibalism' The Healing Power of Death". Spiegel Online. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  53. ^ Everts, Sarah (24 Nisan 2013). "Europe's Hypocritical History of Cannibalism". Smithsonian Magazine. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
  54. ^ Gander, Kashmira (24 Ocak 2017). "HUMANKIND'S WEIRD RELATIONSHIP WITH CANNIBALISM: FROM EATING PLACENTAS TO BODY PARTS IN MEDICINE". The Independent. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karaciğer_(yemek)&oldid=33807936" sayfasından alınmıştır