Kasteel van Malbork

Kasteel van die Duitse Orde in Malbork*
Unesco-wêrelderfenisterrein
Panorama van die Kasteel van Malbork
Kasteel van Malbork Posisie van die Kasteel van Malbork in Pole
Koördinate: 54°02′32″N 19°01′40″O
Lande	Pole
Tipe	Kultureel
Kriteria	ii, iii, iv
Verwysings	847
Streek†	Europa
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie	1997  (21ste Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Die kasteel van Malbork (Duits: Marienburg) is een van die magtigste vestings van die Middeleeuse Europa en die derde grootste kasteelkompleks ná die Praagse Hradčany en die Moskouse Kremlin. Die kasteelkompleks is in die Poolse stad Malbork (Duits: Marienburg) geleë, sowat 60 kilometer suid-oos van Gdańsk aan die Nogat, 'n takrivier van die Wisła- of Weichsel-rivier in sy mondingsgebied.

Die kasteel, die grootste ter wêreld wat van bakstene gebou is, het in die 13de en 14de eeu as ordenskasteel van die Duitse Orde aan die oewer van die Nogat-rivier ontstaan. Die kompleks word as een van die uitstekendste voorbeelde van Gotiese argitektuur beskou en is in 1997 deur UNESCO as wêrelderfenis gelys. Dit is al vroeër, in September 1994, deur die Poolse staatspresident as een van die vyftien belangrikste historiese plekke en komplekse in die land aangewys.

Ordenskastele in Noord-Pole

Die argitektoniese erfenis van die laagliggende landskap van Noord-Pole sluit 'n groter aantal middeleeuse baksteenvestings in waarvan die meeste deur die Duitse Orde opgerig is. Hierdie kastele, waarvan sommige bewaar gebly het en ander lankal in ruïnes lê, getuig nog steeds van die bekwaamheid van hul boumeesters wat die destydse boutegnieke tot volmaaktheid gebring het. Met hul homogene karakter het die kastele 'n maklik herkenbare deel van die Pommerse landskapsbeeld geword.

'n Deel van die kasteelkompleks

Die kasteel van Malbork, wat vanaf die vroeë 14de tot die middel van die 15de eeu as hoofkwartier van die Duitse Orde gedien het, is die grootste van hierdie vestings. Die kasteelkompleks bestaan uit drie dele wat op 'n uitgestrekte helling met 'n uitsig op die rivier opgerig is. Die groot vernuf waarmee die beskikbare ruimte gebruik is, het later as voorbeeld vir ander vestingprojekte in Europa gedien. Terwyl die kasteel van Malbork deesdae vanweë sy argitektoniese besonderhede - dit illustreer onder mee die ontwikkeling van gewelwe in die middeleeuse Gotiese boukuns - veral 'n toeristetrekpleister is, is die kompleks terselfdertyd 'n eersterangse historiese monument, nie net as die simbool van die Duitse Orde en sy vyandelike gesindheid teenoor die Poolse staat nie, maar ook vanweë die belangrike rol wat dit by historiese gebeurtenisse tussen die 14de en 19de eeu gespeel het.

Adellikes uit baie dele van Europa het na die kasteel gestroom om aan die middeleuse kruistogte teen die laaste heidene in Europa, die Baltiese Pruise, deel te neem. Later het die kompleks as koninklike woning vir Poolse monarge en as setel vir hooggeplaaste Poolse amptenare gedien, maar ook as wapenarsenaal vir Poolse en Pruisiese magte.

Die kasteel is daarnaas 'n uitstekende voorbeeld vir die ontwikkeling en toepassing van verskillende konservasietegnieke in Europa vanaf die vroeë 19de eeu tot hede nadat groot dele van die kasteel verskeie kere erg beskadig of selfs vernietig is en herbou moes word. Feitlik alle konsepte, wat in die afgelope tweehonderd jaar in hierdie verband aangewend is, kan in die verskillende dele van die kompleks bestudeer en besigtig word.

Panorama

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kasteel van Malbork.