Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokielach

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
w Trokielach

Касцёл Адведзінаў Найсвяцейшай Панны Марыі у Тракелях

nr rej. 413Г000143
kościół parafialny
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Trokiele
Wyznanie	katolickie
Kościół	Kościół łaciński
Parafia	Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokielach
Wezwanie	Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Historia Data zakończenia budowy 1809 Data zamknięcia 1961 Data reaktywacji 1975
Dane świątyni Styl barok, klasycyzm Świątynia • materiał bud. • drewno Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 1
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokielach
Położenie na mapie Białorusi Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokielach
54°02′12,4″N 25°24′32,6″E

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokielach – kościół parafialny w Trokielach. Jest to Sanktuarium Matki Bożej Trokielskiej Królowej Naszych Rodzin. Kościół jest zabytkiem architektury baroku i klasycyzmu. Według niektórych źródeł kościół ma wezwanie Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny.

Historia

Według tradycji, drewniany kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny) został założony tutaj w 1500 r. przez wojewodę wileńskiego Marcina Gasztołda. Pod koniec XVI w. jezuici przywieźli z Wilna obraz, który stał się wówczas znany jako Ikona Matki Bożej Trokielskiej. Podczas Potopu szwedzkiego w 1656 r. kościół całkowicie spłonął, jednak ikona ocalała. Jezuici odbudowali kościół, jednak w 1674 r. budynek ponownie został strawiony przez ogień. Jezuici przebudowali świątynię w 1680 r. i została ona konsekrowana 4 lipca 1687 r. przez biskupa Tarnopola, sufragana prałata wileńskiego Gabriela Silnickiego. W 1738 r. kościół spłonął po raz trzeci i ponownie obraz Matki Bożej nie ucierpiał. Kościół znajdował się w północnej części wsi, około 500-600 metrów od obecnego, w pobliżu szosy na Lipniszki.

Na nowym miejscu drewniany kościół został wzniesiony w 1809 r. (wg innych źródeł w 1830) ze środków miejscowego właściciela ziemskiego Stefana Niezabytowskiego, podkomorzego nowogródzkiego. Świątynię odnawiano ze środków parafian w 1866 r. (odrestaurowano wnętrze), w 1928 r. (ściany oszalowano na zewnątrz i wewnątrz), w 1950 r. (dach kryty gontem zamieniono na blaszany). W swojej architekturze kościół ma cechy baroku i klasycyzmu.

Po II wojnie światowej władze sowieckie nie raz próbowały zamknąć kościół. W latach 1961–1975 kościół był zamknięty. W latach 70. XX w. budynek został wpisany na listę zabytków architektury. Kościół został wyremontowany przez parafian i w sierpniu 1988 r. parafia trokielska ponownie została oficjalnie zarejestrowana.

W 1994 r. kościół otrzymał status sanktuarium diecezji grodzieńskiej.

Architektura

Jest to kościół halowy z pięciokątną absydą, flankowaną dwiema kwadratowymi zakrystiami, przykryty dachem dwuspadowym z biodrami nad ołtarzem. Biodrami jest przykryta również kruchta-babiniec, która jest zbudowana na wysokości gzymsu głównej objętości. Prawdopodobnie nad kruchtą niegdyś znajdowała się kondygnacja wieży-dzwonnicy, ale dziś nad spadami dachu wznosi się graniasta wzorzysta kopuła barokowa o niewielkich rozmiarach.

Sala modlitewna jest przykryta płaskim sufitem podszywanym, prezbiterium – sklepieniem cylindrycznym, również podszywanym. Nad wejściem zrobione są chóry na czterech kolumnach. W kościele znajdują się trzy ołtarze dwukondygnacyjne. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Trokielskiej. W drugiej kondygnacji ołtarza głównego znajduje się obraz Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny przez św. Elżbietę. Lewy boczny ołtarz poświęcony jest św. Кajetanowi, w drugiej kondygnacji znajduje się obraz św. Teresy. Prawy boczny ołtarz – św. Józefa z obrazem Matki Bożej Bolesnej w drugiej kondygnacji. Prawie w całości zachował się zabytkowy układ ołtarzy, nawet z czasów, gdy były jeszcze optycznie malowane na ścianach, tylko prawy ołtarz do 1850 r. był poświęcony Jezusowi Biczowanemu.

Osobno od kościoła zbudowana jest drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica szkieletowa. Umieszczony w niej dzwon został odlany w 1754 r. przez mistrza Gustawa Mörka z Wilna. Obok kościoła, naprzeciwko bramy, znajduje się kaplica-grobowiec Brygidy Szukiewicz (+1803) z rodu Pienickich – ośmioboczna, ceglana i otynkowana świątynia o cechach klasycznych, pokryta sklepieniem cylindrycznym i przykryta dachem namiotowym, w niszy ołtarza umieszczony jest Krucyfiks. Kaplicę władze nakazały zamknąć w 1870 r. Pod koniec XX w. była używana jako stróżówka, wewnątrz był zrobiony piec z rurą, dziś w kaplicy jest magazyn. W 1997 r. przed kościołem zbudowano ołtarz uliczny dla nabożeństw w czasie pielgrzymek, ufundowany przez byłego parafianina Stanisława Paszula. Kompleks otoczony jest niskim ogrodzeniem z kamienia łamanego, z niewielką jednoprzęsłową bramą z cegły otynkowanej.

Na północ od świątyni znajdowała się drewniana, piętrowa dzwonnica szkieletowa, która obecnie nie istnieje.

Obraz Matki Bożej Trokielskiej

Obraz Matki Bożej Trokielskiej nawiązuje do rzymskiego obrazu Matki Bożej Śnieżnej. Ma wymiary 180 x 100 cm i został wykonany przez nieznanego malarza. Według podania był namalowany w końcu XV w. i w 1595 r. przywieziony przez jezuitów z Wilna. Nałożono na niego posrebrzano-pozłoconą szatę i ozdobiono trzema koronami z kamieniami szlachetnymi (razem 74) i licznymi wotami. Być może podczas odbudowy kościoła w 1680 r., obraz został uzupełniony wizerunkiem św. Kazimierza klęczącego podczas modlitwy. W 1782 r. uszkodzony obraz został odnowiony i naklejony na nowe płótno. Ostatnia renowacja odbyła się w 1991 r. w Warszawie. Za przyczyną modlitwy przed obrazem mają dziać się liczne cuda – uzdrowienie z chorób, wyzwolenie z alkoholizmu, pomoc w trudnych sprawach – rejestrowane od XVIII w. W czasie między nabożeństwami cudowny obraz zasłaniany jest obrazem św. Izydora.

5 lipca 2009 r. kardynał Kazimierz Świątek, w obecności 25 tysięcy pielgrzymów z Białorusi, Polski, Litwy i Stanów Zjednoczonych, nałożył na obraz korony pobłogosławione przez papieża Benedykta XVI w Watykanie.

Linki zewnętrzne

• Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie w Trokielach na stronie internetowej radzima.org