Kornet (stopień wojskowy)
Kornet – niższy stopień oficerski używany dawniej w kawalerii. Odpowiadał stopniowi podchorążego, chorążego lub podporucznika w innych rodzajach wojsk.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa cornū, „róg”. Termin ten pojawił się w XVII wieku i pierwotnie oznaczał jednostkę lekkiej jazdy, odpowiadającą szwadronowi (zwykle 100–300 ludzi). Nazwa mogła pochodzić od kornetu (blaszanego instrumentu muzycznego, rodzaju rogu) którym sygnalista zwoływał oddział lub od kwadratowego sztandaru, nazywanego w XVI wieku we Francji kornetem[1]. Następnie zaczęto tak nazywać piątego oficera w tym pododdziale kawalerii (nie był to kornecista grający na rogu). Według innych wyjaśnień, termin pochodzi od kornetu (nakrycia głowy), które nosili ci oficerowie.
W dawnych formacjach polskich
[edytuj | edytuj kod]Stopień wojskowy kornet pojawiał się już w okresie I Rzeczypospolitej, w formacjach huzarów i ułanów, w tym również w prywatnych wojskach magnatów. Odpowiadał stopniowi podchorążego[2].
Kornetem huzarów w wojsku księcia Karola Radziwiłła był Ignacy Feliks Morawski, późniejszy generał major armii Wielkiego Księstwa Litewskiego[3].
W Armii Brytyjskiej
[edytuj | edytuj kod]Kornet (ang. cornet) był pierwotnie najniższym stopniem oficera w brytyjskich oddziałach kawalerii, a jego współczesnym odpowiednikiem jest podporucznik. Stopień został zniesiony przez reformę Edwarda Cardwella w 1871 roku i zastąpiony podporucznikiem (sub-lieutenant).
Chociaż termin jest przestarzały, nadal używa się go w odniesieniu do nowo mianowanego oficera (odpowiednik podporucznika) w królewskim pułku kawalerii (Royal Horse Guards and 1st Dragoons).
W wojsku Imperium Rosyjskiego
[edytuj | edytuj kod]Kornet (ros. Корнет) stanowił najniższy stopień oficerski w kawalerii Armii Imperium Rosyjskiego od początku XIX wieku do 1917 roku, odpowiadający stopniowi podporucznika w innych broniach[4].
W szkołach kawalerii rosyjskiej przyjęte było tytułowanie kornetem podchorążych starszego rocznika (kursu) przez podchorążych młodszego kursu[4].
Kornetem huzarów w czasie wojny 1812 roku zostaje bohaterka sztuki Aleksandra Gładkowa Dawno, dawno temu... (1941) oraz opartego na niej filmu radzieckiego Ballada huzarska w reżyserii Eldara Riazanowa (1962).
- Oznaki stopnia korneta w armii rosyjskiej:
| Oznaki | Armia Imperium Rosyjskiego | |||
|---|---|---|---|---|
| Akselbant Epolet Pagon |
|
|
|
|
| Akselbant (1908) |
Epolet (1904) |
Pagon (1908) |
... (1914) | |
W innych armiach
[edytuj | edytuj kod]Stopień był używany również w kawaleriach innych państw, min. w Prusach (kornett), Danii (kornet), Szwecji (kornett), a także w Armii Kontynentalnej podczas amerykańskiej wojny o niepodległość (cornet). Nadal jest używany w holenderskich dywizjach artylerii i kawalerii (kornet).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ kornet – definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
- ↑ Hasło kornet w Encyklopedia Staropolska Zygmunta Glogera (tom III).
- ↑ Ignacy Feliks Morawski h. Dąbrowa [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
- ↑ a b Encyklopedia Wojskowa 1934 ↓, s. 511.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
- Wielka Encyklopedia Powszechna; t. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 56.