Kosmatka olbrzymia

Kosmatka olbrzymia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	sitowate
Rodzaj	kosmatka
Gatunek	kosmatka olbrzymia
	Nazwa systematyczna
	Luzula sylvatica (Hudson) Gaudin; Agrost. helv. 2:240. 1811
Synonimy
	Luzula silvatica L.;
	Luzula silvatica L.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kosmatka olbrzymia (Luzula sylvatica) – gatunek rośliny należący do rodziny sitowatych (Juncaceae). W stanie naturalnym występuje w górach Europy oraz na Kaukazie^[3]. W Polsce występuje głównie w Sudetach i w Karpatach, gdzie jest rośliną dość rozpowszechnioną. Poza górami podawana była z rozproszonych, pojedynczych stanowisk na Pobrzeżu Południowobałtyckim i z Pojezierzu Kaszubskim^[4].

Morfologia

Pokrój: Bylina luźnokępkowa osiągająca wysokość do 1 m. Posiada krótkie i grube kłącze wytwarzające rozłogi.

Liście: O długości do 80 cm, odstające, lśniące, bardzo szerokie w porównaniu z innymi gatunkami krajowych kosmatek (1 cm i więcej). Dolne liście zimozielone i słabo orzęsione.

Kwiaty: Zebrane na szczycie łodygi w dużą i rozpierzchłą rozrzutkę z podsadkami krótszymi od kwiatostanu. Rozrzutka wielokrotnie rozgałęzia się, na najmniejszych jej gałązkach znajduje się po 2-5 kwiatów. Pojedyncze niepozorne kwiaty mają długość 3-4 mm. Okwiat tworzą 2 rzędy działek, zewnętrzne mają kształt sztyletu i są wyraźnie krótsze od wewnętrznych.

Owoc: Ostro zakończona torebka o długości 3-4 mm. Zawiera nasiona o długości ok. 1,5 mm, mające brunatny kolor i zieloną pręgę na grzbiecie. Posiadają słabo widoczny elajosom.

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Nasiona rozsiewane są przez mrówki.
Siedlisko: Hale górskie i kosodrzewina. Roślina górska, główny obszar jej występowania to piętro kosówki i piętro hal. Hemikryptofit.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla związku (All.) Vaccinio-Piceion^[5]
Liczba chromosomów 2n= 12.

Zmienność: Tworzy mieszańce z k. gajową, k. owłosioną i k. polną

Zastosowanie

Bywa uprawiana jako roślina ozdobna. Można ją sadzić w ogrodach skalnych, szczególnie dobrze jej żywa zieleń prezentuje się nad oczkami wodnymi. Kwiatostany wykorzystywane są do suchych bukietów. Jest łatwa w uprawie i nie ma specjalnych wymagań, jednak lepiej wygląda gdy rośnie w półcieniu, na żyznej i wilgotnej glebie.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
↑ Luzula sylvatica (Huds.) Gaudin, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-08-27] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 344, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).

[powo-3] Luzula sylvatica (Huds.) Gaudin, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-08-27] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 344, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]