Kozia Turnia
Kozia Kopka i Kozia Turnia | |
Państwo | |
---|---|
Położenie | |
Pasmo | |
Wysokość |
2111 m n.p.m. |
Pierwsze wejście |
15 września 1904 r. |
Położenie na mapie Tatr | |
Położenie na mapie Karpat | |
49°12′59,8″N 20°12′56,1″E/49,216611 20,215583 |
Kozia Turnia (słow. Kozí štít, niem. Gemsenspitze, węg. Zerge-csúcs[1]) – szczyt w słowackiej części Tatr Wysokich, położony na wysokości 2111[2][3] lub 2107[4][5] m w Koziej Grani – południowo-wschodniej grani Jagnięcego Szczytu. Kozia Turnia jest najwyższym i najwybitniejszym wierzchołkiem w tej grani. Od Koziej Kopki na północnym zachodzie oddziela ją Skrajna Kozia Szczerbina, a od Zadniej Rzeżuchowej Turni na wschodzie oddzielona jest Zadnią Rzeżuchową Przełączką[4].
Stoki północne opadają z turni do Doliny Białych Stawów, południowe – do Doliny Jagnięcej. Ponad tą drugą wyróżnia się dwie ściany Koziej Turni: południową i południowo-zachodnią. Ściana południowa ma wysokość ok. 250 m i wznosi się ponad usypiskami na północny wschód od Czerwonego Stawu Kieżmarskiego. Po prawej stronie ogranicza ją żleb opadający spod Zadniej Rzeżuchowej Przełączki, a kolejno w lewą stronę znajdują się:
- prawy filar, w którego dolnej części tkwi Kozia Baszta (Kozia bašta[1]) z ok. 100-metrową urwistą południową ścianą – schodzi ona najniżej z całego urwiska,
- prawa depresja, w górnej części podzielona na trzy fragmenty,
- środkowy filar pnący się do wierzchołka Koziej Turni,
- lewa depresja,
- lewy filar, w którego środkowym fragmencie położony jest Kozi Mnich (Kozí mních) i przełączka Kozi Karb (Kozí zárez)[1][4].
Ściana południowo-zachodnia ma budowę płytową i jest położona ponad żlebem opadającym do Doliny Jagnięcej ze Skrajnej Koziej Szczerbiny. Jej wysokość wynosi od 50 m w lewej do 150 m w prawej części. Część ściany znajduje się na prawo od wylotu żlebu i może być uważana za południowo-zachodnią ścianę Koziego Mnicha[4].
Na Kozią Turnię, podobnie jak na inne obiekty w Koziej Grani, nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne. Najdogodniejsze drogi dla taterników wiodą na szczyt mniej z sąsiednich przełęczy. Orientacja w terenie bywa tu trudna w przypadku złej pogody. Z wierzchołka rozlega się widok na Doliną Kieżmarską i jej otoczenie[4].
W południowej i południowo-zachodniej ścianie Koziej Turni poprowadzono drogi o różnej trudności (od I do V+ w skali UIAA). Należą do nich drogi Lehotský'ego, Schweickhartów, Stanisławskiego, Housera, Dieški, Orolína i Čepeli[4].
Pierwsze odnotowane wejścia:
- letnie – Janusz Chmielowski, przewodnicy Klemens Bachleda i Jan Bachleda Tajber, 15 września 1904 r.,
- zimowe – Günter Oskar Dyhrenfurth, Alfred Martin, 6 marca 1906 r.
Wcześniej być może wchodzili na szczyt polujący na kozice[4].
Nazwa turni pochodzi od kozic, nazywanych kiedyś „dzikimi kozami”. Dawniej używano na określenie Koziej Turni także nazw polskiej Mały Jagnięcy Szczyt, niemieckiej Gemsenberg oraz węgierskich Zerge-hegy i Kecske-hegy[4][1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2014-01-25].
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Vysoké Tatry 1:25 000, podrobná turistická mapa. 6. vydanie. Harmanec: VKÚ, 2008. ISBN 978-80-8042-552-4.
- ↑ a b c d e f g h Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIV. Czerwona Turnia – Przełęcz pod Kopą. Warszawa: Sport i Turystyka, 1984, s. 195–210. ISBN 83-217-2472-8.
- ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 435. ISBN 83-01-13184-5.