Kristijan I, kralj Danske

Kristijan I
Kralj Danske
Vladavina	1. septembar 1448. - 21. maj 1481.
Prethodnik	Kristofer III
Nasljednik	Ivan
Krunidba	28. oktobar 1449.
Kralj Norveške
Vladavina	13. maj 1450. - 21. maj 1481.
Prethodnik	Karlo I
Nasljednik	Ivan
Krunidba	2. august 1450.
Kralj Švedske
Vladavina	23. juni 1457. - 23. juni 1464.
Prethodnik	Karlo VIII
Nasljednik	Karlo VIII
Krunidba	29. juni 1457.
Supružnik	Doroteja Brandenburška
Djeca	Ivan, kralj Danske Margareta Oldenburg, kraljica Škotske Frederik I, kralj Danske
Dinastija	Oldenburg
Otac	Ditrih, vojvoda Oldenburga
Majka	Hedviga Schauenburg
Rođenje	1426. Oldenburg
Smrt	21. maj 1481. Kopenhagen

Kristijan I (1426. - 21. maj 1481.) je bio skandinavski monarh Kalmarske unije. Bio je kralj Danske (1448 - 1481), Norveške (1450. - 1481.) i Švedske (1457 - 1464). Od 1460. do 1481. godine bio je vojvoda Schleswiga i vojvoda Holsteina. Bio je prvi danski monarh iz dinastije Oldenburg.

Bio je sin Ditriha, vojvode Oldenburga i Hedvige Schauenburg, potomka danskog kralja Erika V. U metežu koji je nastao nakon smrti danskog kralja Kristofera 1448. godine, Švedska je izabrala Karla VIII za kralja sa namjerom da uspostavi uniju sa švedskim kraljem na čelu. Karlo je izabran za kralja Norveške u narednoj godini, ali je dinastija Holstein bila jača od Šveđana i Norvežana zajedno i formirala dansko Krunsko vijeće koje je imenovalo Kristijana za kralja. Njegovo naknadno pristupanje na norveško prijestolje 1450. godine i švedsko prijestolje 1457. godine, su obnovili jedinstvo Kalmarske unije. Nakon smrti njegovog ujaka Adolphusa VIII, vojvode Schleswiga 1460. godine, Kristijan je postao i vojvoda Schleswiga.

Švedska se 1463. godine odvojila od Kalmarske unije i Kristijan je u pokušaju osvajanja poražen od švedskog regenta Stena Sture Starijeg u bici kod Brunkeberga 1471. godine. Nakon poraza otišao je 1474. godine kod pape Siksta IV, od kojeg je dobio dozvolu za osnivanje Univerziteta u Kopenhagenu koji je otvoren 1479. godine.

Biografija

Rane godine

Kristijan je rođen 1426. godine u Oldenburgu u sjevernoj Njemačkoj kao najstariji sin Ditriha, grofa Oldenburga i njegove druge supruge Helvige Schauenburg. Imao je dva mlađa brata; Mauricea (1428. - 1464.) i Gerharda (1430. - 1500.) i jednu sestru Adelheid. Pripadao je dinastiji Oldenburg koja je osnovana u 12. stoljeću na području zapadno od rijeke Weser u sjeverozapadnoj Njemačkoj.  Bazirana na dva uporišta Oldenburg i Delmenhorst, ova dinastija je postepeno proširila svoju vlast nad susjednim Frizijskim plemenima ovog područja.

Kristijanov otac je ujedinio i proširio teritoriju. Kristijanova majka Helvig je bila kćerka Gerharda VI, grofa Holsteina i sestra Adolfusa VIII, grofa Holsteina. Preko svoje majke, Kristijan je bio potomak danskog kralja Erika V preko njegove kćerke Richeze i također potomak danskog kralja Abela preko njegove kćerke Sofije. Nakon Ditrihove smrti 1440. godine, Kristijanova braća su naslijedili svog oca kao grof Oldenburga i Delmenhorsta. Kristijana je podigao njegov stric bez djece, Adolf VIII, grof Holsteina, koji ga je izabrao njegovim nasljednikom u vojvodstvu Šlesvig.