Kuray
| Kuray | |
|---|---|
 | |
| Türü | Tahta nefesli çalgı |
| İlişkili çalgılar | |
Kuray (Başkurtça ҡурай, Tatarca kuray, Başkurtça telaffuz: [quˈrɑɪ])), iki ila yedi parmak deliğine sahip uzun açık uçlu bir flüt ve Başkurtlar ve Tatarların ulusal enstrümanıdır. Enstrüman bir tür tsuurdur. 1 Mart 2018'de Kuray, Başkurdistan'ın bölgesel bir markası olarak tescil edildi, Rusya Federasyonu Fikri Mülkiyet Federal Servisi'nden patenti alındı.[1][2]
Kurayın en yaygın türü, urals edgepistil ya da Kamchatka pleurospermum (Pleurospermum uralense) adı verilen umbelliferous bitkinin sapından yapılan kuraydır. Bu bitkinin sapı 2-3 metre (6 ft 7 in-9 ft 10 in) uzunluğundadır. Bitki Temmuzda çiçek açar, ardından Ağustos - Eylül aylarında kurur. Eylül ayında kesilerek kuru ve karanlık bir yerde muhafaza edilir. Uzunluk, bir bitkinin sapını kapsayan bir avuç içi genişliğinin 8-10 katı ölçülerek bulunur. İlk delik bitkinin tepesinden dört parmak, sonraki üç delik birbirinden iki parmak, arkadaki beşinci dördüncü delikten üç parmak uzaklıkta delinir.
Kurayın uzunluğu yaklaşık 510-810 milimetre (20-32 in) civarında olabilmektedir. Bir kurayın diyapazonu üç oktavdan oluşur. Kuray hem solo hem de toplu çalgı olarak kullanılır. Günümüzde ahşap kaplamadan da kuray yapılabilmektedir. Bu kuraylar daha kararlıdır ve bu kurayların sesi doğal kurayların sesine benzer.
Çim kurayına ek olarak diğer bazı türlerde de bilinmektedir:
- sor-quray - doğal kurayın yetişmediği bozkırlarda yaşayan Başkurtlar tarafından yapılan bir çeşit kuray. Bozkır otundan yapılır ve uzunluğu bir metreden fazla olmaz ancak çapı daha geniştir. Uzmanlar bunların işaretleşmek amacı ile kullanıldığını ifade etmektedir.[hangileri?]
- Bakır kuray - bakırdan yapılan bir kuraydır. Ancak uzmanlar, sağlığa zararlı olduğu gerekçesiyle bu tür bir kurayın kullanılmasını önermezler.[kaynak belirtilmeli]
Seçkin kuray sanatçıları-doğaçlamacıların isimleri arasında Kubagush-sasan, Baik-sasan, I. Murzakaev, G.Arginbaev, Y. Icyanbaev, I. Dilmukhametov, G.Suleymanov, K. Diyarov, R. Rakhimov, Y. Gaynetdinov, A. Aitkulov ve R. Yuldashev gösterilir.
Başkurdistan ulusal bayrağının ve devlet ambleminin üzerinde kuray çiçeğinin resmi bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Курай зарегистрировали в качестве территориального бренда Башкортостана". Башинформ. 1 Mart 2018. 2 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2018.
- ^ "Patent of Russia". 2 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2018.
- "Musician's Seven Kurais". Culture. BASHvest. 24 Ekim 2007. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2007.
Music performed on this wonderful Bashkir national instrument is understandable and dear to all.
- Belaiev (1963). "The Formation of Folk Modal Systems". Journal of the International Folk Music Council. 15: 4-9. doi:10.2307/836227.