Kwintus Lutacjusz Katulus
Kwintus Lutacjusz Katulus (Quintus Lutatius Catulus) (ur. przed. 149 p.n.e., zm. 87 p.n.e.) – konsul rzymski, syn Kwintusa Lutacjusza Katulusa i Popilii[1].
Kariera polityczna
[edytuj | edytuj kod]Około 109 p.n.e. sprawował funkcję pretora; sprawował namiestnictwo prowincji zaopatrującej Rzym w zboże, a więc najpewniej Sycylii. Trzykrotnie bez powodzenia starał się o konsulat w latach 106 p.n.e., 105 p.n.e. i 104 p.n.e., przegrywając wybory[2]. Ostatecznie został konsulem na 102 p.n.e. i udał się do Galii Cisalpińskiej na wojnę z Cymbrami i Teutonami. W wyniku narastającego konfliktu z Mariuszem, u którego przez wiele lat był legtatem i trybunem wojskowym, Lucjusz Korneliusz Sulla, przyszły dyktator, przeszedł pod komendę Katulusa[3]. Katulus miał bronić przejścia przez Alpy, obsadził wzniesienie nad rzeką Atezą (dzisiejsza Adyga), ale został zmuszony wycofać się za rzekę Pad, wpuszczając tym samym Cymbrów do Galii Transpadańskiej. Frontinus opisuje[4] podstęp Katulusa, który zmylił wrogów, pozorując rozbicie obozu. W 101 p.n.e. połączone wojska Katulusa i Mariusza pokonały Cymbrów w bitwie pod Vercellae[5][6]. Cymbrowie stracili ponad sto tysięcy ludzi w zabitych i wziętych do niewoli i jako plemię przestali istnieć[7]. Katulusowi przyznano prawo do triumfu[6].
Główną zasługę tego zwycięstwa przypisywano jednak Mariuszowi[6], co spowodowało niechęć Katulusa i jego stałą opozycję wobec tego polityka. W wojnie domowej stał po stronie Lucjusza Korneliusz Sulli. W 100 p.n.e. brał udział w stłumieniu ruchu trybuna ludowego Apulejusza Saturninusa. W 90 p.n.e. w czasie wojny ze sprzymierzeńcami był legatem. W 87 p.n.e. był wysłany przez senat w charakterze posła do Kwintusa Metellusa Piusa z wezwaniem, by ten objął naczelne dowództwo w walce z popularami. Gdy w wyniku wojny domowej Gajusz Mariusz i Lucjusz Korneliusz Cynna zajęli Rzym i wprowadzili politykę terroru, Katulus, spodziewając się egzekucji, popełnił samobójstwo[8][9]
Literat
[edytuj | edytuj kod]Był cenionym oratorem, poetą i pisarzem, także piszącym w języku greckim. Napisał historię swojego konsulatu oraz wojny z Cymbrami w stylu Ksenofonta. Prace te nie zachowały się. Przetrwały tylko dwa jego epigramaty zachowane w dziele Cycerona O naturze bogów i u Aulusa Geliusza.
Budowniczy
[edytuj | edytuj kod]Katulus był bardzo bogaty i użył tego bogactwa dla upiększania Rzymu. Dwie budowle są znane jako jego dzieło: świątynia Fortuna Huiusce Diei na Largo di Torre Argentina, upamiętniająca zwycięstwo pod Vercellae i portyk Katulusa, zbudowany ze sprzedaży łupów zdobytych na Cymbrach.
Małżeństwa i krewni
[edytuj | edytuj kod]Przez wspólną matkę Popilię był bratem przyrodnim przedstawicieli sławnego rodu Juliuszów Cezarów:
| |||||||||||||||||||||
|
|
| |||||||||||||||||||
|
|
|
|
1. Pierwszą żoną była Domcja z rodu Domicjuszów Ahenobarbów, która była matką jego syna Kwintusa, konsula 2 78 p.n.e.
2. Drugą żoną była Serwilia z rodu Serwiliuszów Cepionów, która była matką jego córki, Lutacji, żony sławnego oratora Kwintusa Hortensjusza Hortalusa.
3. Być może jego trzecią żoną była Klaudia z rodu Klaudiuszów Pulchrów.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Marek Tulliusz Cyceron: de Oratore; II 44. [w:] DE ORATORE AD QVINTVM FRATREM LIBER SECVNDVS [on-line]. [dostęp 2009-02-14]. (łac.).
- ↑ Marek Tulliusz Cyceron: pro Cn. Plancio; 12. [w:] PRO CN. PLANCIO ORATIO [on-line]. [dostęp 2009-02-14]. (łac.).
- ↑ Sulla, Rozdział czwarty. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ I 5,3. W: Sekstus Juliusz Frontinus: Strategemata. [dostęp 2009-02-14]. (ang.).
- ↑ Periocha księgi LXVIII. W: Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 264.
- ↑ a b c Mariusz, 23-28. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. edycja komputerowa www.histurion.pl.
- ↑ Księga druga, 12. W: Wellejusz Paterkulus: Historia rzymska. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2006, s. 54–55. ISBN 83-04-04830-2.
- ↑ Księga druga, 22. W: Wellejusz Paterkulus: Historia rzymska. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2006, s. 66–67. ISBN 83-04-04830-2.
- ↑ Mariusz, 44. W: Plutarch z Cheronei: Żywoty sławnych mężów. edycja komputerowa www.histurion.pl.