Lakszmi Bai
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1828 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 czerwca 1858 |
| Narodowość |
Hinduska |
Lakszmi Bai[1] (ang.) Lakshmibai, Rani z Jhansi (ur. 19 listopada 1828 w Kashi (Waranasi), zm. 18 czerwca 1858, Kotah ki Serai), urodzona jako Manikarnika – władczyni (rani) Dźhansi (ang. Jhansi), państwa położonego w północno-środkowej części Indii. Jedna z czołowych postaci powstania sipajów w 1857 roku, symbol indyjskiego, narodowego ruchu oporu przeciwko brytyjskim rządom oraz bohaterka narodowa tego kraju. Zginęła w bitwie w 1858 r.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodzenie
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się jako Manikarnika[2][3]. Jej ojciec Moropanth[4] był braminem i pracował na dworze w Bithoorze u peszwy Baji Rao II. Gdy miała cztery lata, jej matka Bhagirathibai[4] zmarła. Manikarnika zdobyła wykształcenie, nauczyła się jazdy konnej, łucznictwa i walki mieczem[5][2]. Według tradycji sformowała też kobiecą armię[6].
Małżeństwo
[edytuj | edytuj kod]W 1842 roku została żoną radży Gangadhar Rao, maharadży w mieście Jhansi. Po ślubie otrzymała imię Lakszmi Bai (na cześć hinduskiej bogini Lakszmi)[7]. W 1851 roku urodziła syna, który po czterech miesiącach zmarł[8]. Po tej tragedii adoptowała Damodara Rao jako syna. 21 listopada 1853 roku zmarł jej mąż Gangadhar. W tym samym okresie gubernatorem generalnym Indii był lord Dalhousie[9], a adoptowany syn Damodara był według hinduskiej tradycji następcą Gangadhara. Gubernator nie zgodził się na objęcie sukcesji przez niego i nakazał mu opuszczenie armii[5]. Miał to być pretekst do rozszerzenia wpływów imperium brytyjskiego. W 1854 roku rani zaproponowano roczną rentę i opuszczenie Jhansi; władczyni nie przyjęła warunków.
Powstanie
[edytuj | edytuj kod]W marcu 1858 roku Brytyjczycy zaatakowali Jhansi, które broniła zaciężna armia ochotników; kobiety dostarczały amunicję i zajmowały się rannymi, a rani dowodziła obroną. Walki trwały przez dwa tygodnie. W czerwcu 1858 roku wojska brytyjskie weszły do miasta. Rani Lakszmi Bai, nadal pełna odwagi i patriotycznej postawy walczyła z przeciwnikiem z mieczem w dłoni. Po dwóch dniach walk, 18 czerwca rani straciła życie[10][11]. Po śmierci stała się symbolem oporu wobec okupantów[2][12]. W pozytywny sposób wypowiadali się o niej nawet jej wrogowie[7]. Poświęcono jej dzieła literackie[13].
Powieść
[edytuj | edytuj kod]O losach rani Lakszmi Bai opowiada powieść historyczna Michelle Moran Zbuntowana królowa (Rebel Queen[14]). Książka została wydana w Polsce w tłumaczeniu Aleksandry Górskiej nakładem oficyny Sonia Draga[15]. Narratorką powieści jest Sita, wojowniczka i powiernica królowej[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lakszmi Bai, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-03-05].
- ↑ a b c Rani Lakshmi Bai. iloveindia.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Rana Safvi: The Forgotten Women of 1857. thewire.in. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ a b Rani Lakshmi Bai Biography. mapsofindia.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ a b Lakshmi Bai, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-03-05] (ang.).
- ↑ A Woman to Remember, The Queen of Jhansi, Rani Lakshmi Bai rewrote the history of India. newsgram.com. [dostęp 2017-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-06)]. (ang.).
- ↑ a b Lakshmi Bai: Rani of Jhansi. historynet.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Rani Lakshmi Bai. gloriousindia.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Lord Dalhousie (1848-56). webindia123.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Rani Jhansi. jhansi.nic.in. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ 18th June 1858 The Death of the rani of Jhansi. onthisdeity.com. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Honoring the original woman icon of India: Jhansi Rani Lakshmi Bai!. ananth.org. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Mohan Lal: Encyclopaedia of Indian Literature. Volume V: Sasay to Zorgot. books.google.pl, 1992. s. 4021. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Michelle Moran: Rebel Queen. historicalnovelsociety.org. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
- ↑ Michelle Moran: Zbuntowana królowa. soniadraga.pl. [dostęp 2017-03-05]. (pol.).
- ↑ Zbuntowana królowa. Pasjonująca historia królowej gotowej żyć i umrzeć dla swojego kraju. wirtualnywydawca.pl. [dostęp 2017-03-05]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rainer Jerosh: The Rani of Jhansi, Rebel Against Will: A Biography of the Legendary Indian Freedom Fighter in the Mutiny of 1857-1858. Translated by James A. Turner. books.google.pl, 2007. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).