Laura i Filon
Laura i Filon – sielanka Franciszka Karpińskiego[1], powstała w latach 1772-1780, opublikowana w 1780 w tomie Zabawki wierszem i przykłady obyczajne.
Wiersz ukazuje konwencjonalną scenę oczekiwania dziewczyny na ukochanego, zawodu, jakiego doznaje, a następnie pogodzenia się z chłopcem, gdy ten wyszedł z ukrycia, upewniwszy się o uczuciach wybranki. Nowatorstwo Karpińskiego polegało na zastąpieniu typowej scenerii sielanek elementami rodzimymi (jawor, bór, maliny, szczekanie psa, pianie koguta). Utwór przypomina formy operowe: wstępna wypowiedź Laury – arię, zaś dalsza część – duet dialogowy.
Wiersz jest napisany strofą stanisławowską[2][3], składającą się z wersów dziesięciozgłoskowych i ośmiozgłoskowych. Utwór wszedł do repertuaru pieśni ludowych, stał się również inspiracją dla Adama Mickiewicza jako autora ballad (m.in. czterowersowe strofy z rymem abab w Balladach i romansach). Jedną z melodii, do której wykonywano tekst, wykorzystał Fryderyk Chopin w Fantazji na tematy polskie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karpiński Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-01-29].
- ↑ Lucylla Pszczołowska: Wiersz polski. Zarys historyczny. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997, s. 156. ISBN 83-85220-79-8.
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 139. ISBN 83-900829-6-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Teresa Kostkiewiczowa: Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 98. ISBN 978-83-7420-092-9.
- Mieczysław Klimowicz: Oświecenie. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 390, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13845-5.