Lidiě
Lidiě (babengaka yango mpe Lidí to Lidia, babengaka yango Lydie na Lifalanse) ezali mboka ya kala na Azía Mineure (Anatolí), pene na Mbu Ejeo, oyo mboka-mokonzi na yango ezalaki Sarde . Liloba yango etikalaki kosalelama mpo na etúká yango na boumeli ya eleko oyo etikali ya Antiquité, kasi ezwaki lisusu bokonzi na yango ya politiki te, elekaki na nse ya bokonzi ya makonzi ya Bagreke na ntango wana na nse ya bokonzi ya Baloma.
Botiami
[kokoma | kobɔngisa mosólo]Lidiě azalaki na Turkí, ezali na nɔrdi ya Misí (Mysie, Misiě) mpe na sudi ya Kariě (Carie), na wɛsti ya Ionia (Ionie) mpe na ɛsti ya Phrigia (Phrygie). Région ezali très chanceuse, ezingami na ba rivières ebele.
Monɔkɔ
[kokoma | kobɔngisa mosólo]Balobaka Lidiěn ezalaki monoko ya Indo-Europe.
Argent ya officiel
[kokoma | kobɔngisa mosólo]Mbongo ya bibende ezalaki komonana na wɛsti ya Asie Mineure na ntango ya bakonzi ya Lidiěn. Yango ezali mbongo ya bibende oyo esalemi na électrum, alliage ya wolo mpe ya palata, oyo ebɛtami na mitindo ndenge na ndenge (misato to minei), oyo ezali na na lobɔkɔ ya mobali (mopanzi ya liboso) elilingi (lolenge moko) oyo ezali na relief, mingimingi nyama, oyo ntango mosusu ezali na nsima elembo ya mabulu oyo esalemi na punch. Bazali kotyana ntembe na dati mpe esika ya sikisiki ya mbongo wana ya liboso ya bibende.