Lillehammer

	Lillehammer
	By
	Lillehammer sett frå Vingnes.
Land	Noreg
Fylke	Innlandet
Kommune	Lillehammer
Areal	11,5 km²
Folketal	21 263 (2023)
Folketettleik	1 849 / km²
Innbyggjarnamn	lillehamring
Preposisjon	på Lillehammer
Ferdselsårer	213250255
	; Lillehammer; 61°06′58″N 10°27′28″E / 61.116111°N 10.457778°E
	Wikimedia Commons: Lillehammer

Lillehammer er ein by og administrasjonssenteret i Lillehammer kommune i Innlandet fylke. Byen har 21 263 innbyggjarar per 1. januar 2023, er sete for fylkesmannen og fylkesadministrasjonen i Oppland, og er prostesete i Sør-Gudbrandsdal prosti.

Historie

Lillehammer fekk kjøpstadrettar i 1827 og bystatus i 1842. Kjøpmann Ludvig Wiese har vore rekna som grunnleggjar av byen, og det vart reist ein statue av han på Lilletorget i samband med byen sitt 100-årsjubileum. Fram til midten av 1800-talet låg busetnaden hovudsakleg i området rundt Hammer gard. Byen hadde i 1850 om lag tusen innbyggjarar, og hadde gode kommunikasjonar sør- og nordover. Legginga av hovudbanen Oslo-Eidsvoll i 1852 baserte seg på vidare samband med dampskip langs Mjøsa til Lillehammer, og nylagt veg vidare oppover Gudbrandsdalen. Dette transportsystemet gjorde transitt av tømmer^[1] og jordbruksvarer til hovudstaden mogleg, og bidrog til at byen voks fram.

Olympiske og paralympiske vinterleikar

Lillehammer var i 1994 vertsby for dei 17. olympiske vinterleikane; vinter-OL 1994. Samstundes var vinter-PL 1994 arrangert i byen. I den samanhengen vart det bygd nye idrettsanlegg, og eksisterande kulturbygg og vegar fekk ei opprusting. I 2016 var Lillehammer på nytt vertsby for OL etter at han 7. desember 2011 var vald ut som vertsby for vinter-OL for ungdom 2016.