Przejdź do zawartości

Louis Franchet d’Espérey

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Louis Franchet d’Espérey
Ilustracja
Marszałek Francji Marszałek Francji
Data i miejsce urodzenia

25 maja 1856
Mustaghanam

Data i miejsce śmierci

3 lipca 1942
Saint-Amancet

Przebieg służby
Lata służby

18761931

Siły zbrojne

Armée française Armée française

Stanowiska

dowódca: 28 DP, 1 Korpusu Armijnego, 5 Armii, Wschodniej i Północnej Grupy Armii, nacz. d-ca Sił Sprzymierzonych na Bałkanach, gen. insp. Wojsk Francuskich w Afryce Północnej

Główne wojny i bitwy

powstanie bokserów,
I wojna światowa:

Późniejsza praca

Akademia Francuska

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Wojskowy (Francja)
Krzyż Wojenny 1914–1918 z brązową palmą (Francja)
Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Médaille coloniale z okuciem „Tonkin” i „Maroc” (Francja) Médaille commémorative du Maroc (Francja) Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja) Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wojenny (Belgia) z brązową palmą (1914–1918) Wielka Wstęga Orderu Alawitów (do 1955, Maroko) Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego z mieczami (Serbia) Wielka Wstęga Orderu Sławy (Tunezja) Medal Sił Lądowych za Wybitną Służbę (Stany Zjednoczone) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie)

Louis Félix Marie François Franchet d’Espérey (ur. 25 maja 1856 w Mustaghanam, zm. 3 lipca 1942 w zamku de Amance) − francuski dowódca wojskowy, generał dywizji okresu I wojny światowej, marszałek Francji.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Mustaghanam (dzisiejsza Algieria) jako syn oficera kawalerii formacji Chasseurs d'Afrique. Kształcił się w Szkole Wojskowej Saint-Cyr (specjalność piechota), którą ukończył w 1876. Następnie ukończył Akademię Sztabu Generalnego. Długie lata służył w Algierii; uczestnik ekspedycji w Wietnamie, wojen kolonialnych w Indochinach Francuskich, Chinach (tłumił „powstanie bokserów”) w 1900 oraz w Maroku (1912). W czasie wojny w Chinach był naczelnym dowódcą wojsk francuskich w rejonie Pekinu. Od 1908 był dowódcą brygady, a od 1912 dywizji. W 1913 został mianowany generałem dywizji i wyznaczony na dowódcę 1 Korpusu w Lille.

W początkach I wojny światowej, w ramach tzw. planu XVII generalnej ofensywy armii francuskiej, dowodził 1 Korpusem Armijnym w składzie 5 Armii gen. Charlesa Lanrezaca. W walkach 22 sierpnia 1914, broniąc przepraw na rzece Maas, odrzucił atak przeważających sił niemieckich pod Charleroi. Po zakończeniu bitwy granicznej, 5 września (w przededniu kontrofensywy francuskiej nad Marną), na rozkaz głównodowodzącego Joffre'a, zastąpił Lanrezaca jako dowódca 5 Armii. Jego armia w czasie bitwy nad Marną swoim prawym skrzydłem wspierała 9 Armię gen. Ferdynanda Focha, a lewym i centrum ugrupowania dokonywała pogłębienia luki pomiędzy niemieckimi 1 i 2 Armią. W marcu 1916 służył jako dowódca Wschodniej Grupy Armii. 27 grudnia 1916 zastąpił gen. Focha na stanowisku dowódcy Północnej Grupy Armii i uczestniczył w wiosennej operacji zaczepnej gen. Roberta Nivelle (ofensywa Nivelle’a). Od czerwca 1918 dowodził Armia Wschodnią w Macedonii w składzie 29 dywizji koalicyjnych wojsk (Francji, Grecji, Serbii, Wielkiej Brytanii, Włoch i Rosji), liczących łącznie ponad 400 tys. żołnierzy (10 dywizji greckich, 8 francuskich, 5 serbskich, 4 angielskie, 1 włoska i 1 rosyjska), zajmując pozycje od Morza Egejskiego do rzeki Strumy. W drugiej połowie września 1918 siłami Armii Wschodniej, przy przełamaniu na głównym kierunku siłami dywizji serbskiej, przerwał front bułgarski, w wyniku czego po dwóch tygodniach zostało podpisane zawieszenie broni w Salonikach na warunkach zwycięskiej Ententy.

W 1918, w uznaniu dokonań na polu bitwy, został mu przez Serbów nadany najwyższy serbski stopień wojskowy vojvody, odpowiadający stopniu marszałka w armii francuskiej.

Został wyznaczony na Naczelnego Dowódcę Wszystkich Sił Sprzymierzonych na Bałkanach. Podpisał układy pokojowe z Turcją i Węgrami. We wrześniu 1918 otrzymał rozkaz o przerzucie części sił na Ukrainę. Niezadowolony z decyzji, wyraził się negatywnie w imieniu wojsk o niechęci podejmowania walki „w wielkiej i mroźnej Rosji”.

Od marca 1919 Naczelny Komisarz Francji w południowej Rosji. 20 marca przybył do Odessy, pod którą podchodziły oddziały Armii Czerwonej. Opuścił Odessę, pozostawiając wojska białych, chociaż wcześniej obiecywał im wsparcie. Morzem udał się do Sewastopola. W 1919 dowodził operacjami przeciwko Węgierskiej Republice Rad. W połowie tego samego roku został wyznaczony na stanowisko inspektora Wojsk Północno Afrykańskich i Misji Zagranicznych.

Od 1920 członek Wyższej Rady Wojennej. W 1921 mianowany marszałkiem Francji. W latach 1923−1931 generalny inspektor Wojsk Francuskich w Afryce Północnej. W 1934 wybrany na członka Akademii Francuskiej.

W serbskiej stolicy (Belgradzie) jeden z bulwarów został nazwany jego imieniem.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Marszałek Franchet d’Espérey w Polsce. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 267 z 20 listopada 1927. 
  2. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2034 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1617)

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]