Saltar ao contido

Lois I de España

Este é un artigo bo da Galipedia
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Luís I de España»)

Modelo:BiografíaLois I de España

Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento25 de agosto de 1707 Editar o valor en Wikidata
Madrid, España Editar o valor en Wikidata
Morte31 de agosto de 1724 Editar o valor en Wikidata (17 anos)
Madrid, España Editar o valor en Wikidata
Causa da morteVaríola Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaCripta Real do Mosteiro do Escorial (corpo)
Convento de San Xil (corazón, víscera (pt) Traducir) Editar o valor en Wikidata
Monarca de España
15 de xaneiro de 1724 – 31 de agosto de 1724
← Filipe V de España – Filipe V de España →
Xefe de Estado de España
15 de xaneiro de 1724 – 31 de agosto de 1724
Príncipe de Asturias
7 de abril de 1709 – 15 de xaneiro de 1724
← Carlos II de España – Fernando VI de España →
Gran Mestre da Orde de Santiago
Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
RelixiónIgrexa católica Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónpolítico Editar o valor en Wikidata
Outro
TítuloRei de España
Rei de Navarra
Rei de Galicia
Rei de Granada
Rei de León
Rei de Aragón
Rei de Castela
Rei de Xerusalén Editar o valor en Wikidata
FamiliaCasa de Borbón-Anjou Editar o valor en Wikidata
CónxuxeLuísa Sabela de Orleáns (1722–) Editar o valor en Wikidata
PaisFilipe V de España Editar o valor en Wikidata  e María Luísa de Savoia Editar o valor en Wikidata
IrmánsFernando VI de España
Filipe Pedro de España
Filipe Lois de Borbón
Carlos III de España Editar o valor en Wikidata
ParentesCarlos III de España, irmán consanguíneo
Mariana Vitoria de Borbón, irmá consanguínea
Filipe I de Parma, irmán consanguíneo
María Teresa de Borbón y Farnesio, irmá consanguínea
Lois Antón de Borbón e Farnesio, irmán consanguíneo
María Antonia Fernanda de Borbón, irmá consanguínea
Francisco de Borbón e Farnesio, irmán consanguíneo Editar o valor en Wikidata
Premios
Editar o valor en Wikidata
BNE: XX1092836 WikiTree: Bourbon-156 Find a Grave: 8852594 Editar o valor en Wikidata

Lois I de España[1] ou Luís I de España, chamado «o Ben Amado» ou «o Liberal», nado en Madrid o 25 de agosto de 1707 e finado na mesma vila o 31 de agosto de 1724, foi rei de España durante menos dun ano, sendo o seu reinado de 229 días, o máis breve da Historia de España (sen contar o goberno de Filipe o Fermoso). Era o fillo máis vello do Rei Filipe V e María Luísa de Savoia.

A proclamación de Lois I de España, o 15 de xaneiro de 1724, tivo unha grande acollida e entusiasmo entre a poboación, sobre todo a da capital, porque era o primeiro Borbón nado na vila. Por tal de suplir a inexperiencia do novo monarca constituíuse un consello asesor composto por varias personalidades. O novo rei ocupou o trono uns sete meses, durante os cales o monarca viviu bastante despreocupado dos asuntos de Estado. En realidade foron Filipe V e Isabel de Farnesio os que continuaron gobernando desde o seu retiro na Granxa de San Ildefonso.

En materia económica apareceron novos nobres e funcionarios no goberno que eran contrarios a Isabel de Farnesio. Os novos ministros intentaron que o rei decretara unha redución de gastos e mellorase a xestión de certas institucións. Igual que na política interior, a política internacional de Lois I estivo moi condicionada pola acción do seu pai e, sobre todo, da súa madrasta. Presionado por Filipe V, Luís expediu cartas patentes para dar apoio á sucesión do seu medio irmán Carlos aos ducados de Toscana e de Parma e intentou enviar ao neno a Italia a tomar posesión do cargo.

Luís contraeu a varíola no mes de xullo de 1724. O monarca non se ocupou ben da súa enfermidade, que acabou complicándose cunha pulmonía. Morreu ao cabo de poucas semanas, a madrugada do 31 de agosto de 1724, no Palacio do Bo Retiro, poucos días despois de cumprir dezasete anos.

Aspecto

[editar | editar a fonte]
El Clarín de la fama y cithara de Apolo con métricos rasgos a las reales fiestas que en el felicissimo nacimiento de... 1708.

O duque de Saint-Simon fixo unha descrición de Luís cando aínda era Príncipe de Asturias, pouco antes do seu ascenso ao trono:

El príncipe de Asturias parece una pintura: alto, delgado, endeble, delicado, pero sano. Es rubio, tiene bonitos cabellos, el rostro feo [...] Es dispuesto para todo, vivo, monta a caballo. No le falta más que un poco de fuerza. Tira bien; gusta de la caza y demás ejercicios; baila a la maravilla toda clase de bailes, que aprende en un momento [...] Prometió mucho y hubiera sido capaz de aprovechar una buena educación si las trabas de la corte y el genio de sus ayos se lo hubiesen permitido [...] Vive sujeto, bien que en distintas manos, y encerrado con hijos de criados que forman su círculo y a cuya compañía se ha acostumbrado [...] Parece que también gustará de las mujeres, que será devoto...
O príncipe de Asturias parece unha pintura: alto, delgado, endeble, delicado, pero san. É louro, ten bonitos cabelos, o rostro feo [...] É disposto para todo, vivo, monta dacabalo. Non lle falta máis que un pouco de forza. Tira ben; gusta da caza e demais exercicios; baila á marabilla toda clase de bailes, que aprende nun momento [...] Prometeu moito e fose capaz de aproveitar unha boa educación si as trabas da corte e o xenio dos seus ayos permitísenllo [...] Vive suxeito, ben que en distintas mans, e encerrado con fillos de criados que forman o seu círculo e a cuxa compañía afacer [...] Parece que tamén gustará das mulleres, que será devoto...
Extracto de de: González Cremona, J. M., 1998[2]

No 1724, o marqués de San Felipe fixo outra descrición despois da súa morte:

Mucho sintió la España esta pérdida [...] que sobre ser de gentil aspecto, y bien tallado, tenía un trato amabilísmo; [...] era sumamente liberal, magnánimo, é inclinado á complacer á todos: ni la libertad de Rey le habían contaminado la voluntad, con solo tener diez y siete años, no se le descubría vicio alguno, antes gran aplicación al despacho, y deseo de comprender y acertar: comprehendia muy bien, pero no tenía edad para resolver. [...] estaba inclinado a la pintura [...]: baylaba con el mayor primor, y era gentilísimo. Dixose, que aunque con mas recato, no había dejado de tener algunas travesuras inocentes, propias de la edad [...]
Moito sentiu a España esta perda [...] que sobre ser de gentil aspecto, e ben tallado, tiña un trato amabilísmo; [...] era sumamente liberal, magnánimo, é inclinado á compracer á todos: nin a liberdade de Rei contamináronlle a vontade, con só ter dez e sete anos, non se lle descubría vicio algún, antes grande aplicación ao despacho, e desexo de comprender e acertar: comprehendia moi ben, pero non tiña idade para resolver. [...] estaba inclinado á pintura [...]: baylaba co maior primor, e era xentilísimo. Díxose, que aínda que con mais recato, non deixara de ter algunhas travesuras inocentes, propias da idade [...]
Vicente Bacallar y Sanna, 1725[3]

Por tanto, o aspecto físico do monarca foi o dunha persoa alta e delgada, cos cabelos loiros, pero feo de rostro, como o seu avó Vítor Amadeu II.[4] Aínda así, tiña unha constitución fisicamente delicada, era débil e tiña pouca forza.[5]

Sobre o seu carácter se sabe pouco. Ademais dos adxectivos que menciona o marqués de San Felipe como a magnanimidade ou a xentileza, destacaba a súa devoción relixiosa.[2] Pola contra, os seus contemporáneos afirmaban que herdara a intelixencia e o encanto persoal da súa nai e a rectitude moral do seu pai, a quen sempre mostrara unha grande submisión persoal.[4] O duque de Saint-Simon apunta que lle gostaba a caza, pero o certo é que Luís odiaba as cacerías en xeral e as armas de fogo en particular, debido a que durante a súa infancia asistira ás numerosas cacerías dos seus pais.[5]

Por outro lado, afírmase que herdou o temperamento sensual do seu pai. Xa antes de casar saía por Madrid xunto ao seu lacaio persoal Lacotte, home con fama de pederasta, do que se di que chegou a seducir ao príncipe convencido de que o mozo tiña dificultades para copular.[6] Estando xa casado, ante un matrimonio que non se chegou a consumar, comezaron a aparecer as testemuñas sobre a ambigüidade sexual do príncipe. Diversos autores comentaron este feito:

[...] el heredero español gustaba de compartir por igual sus francachelas con jóvenes de ambos sexos, alternando los juegos eróticos con unos y otras.
[...] o herdeiro español gostaba de compartir por igual as súas francachelas con mozos de ambos sexos, alterando os xogos eróticos con uns e con outros.
W. Clarke, extret de Vidal Sales, 1994[7]

En definitiva, con esta ambigüidade sexual pénsase que Lois I era en realidade bisexual e que igual estaba en compaña de homes como de mulleres, e que isto non lle supoñía ningún problema.

[...] había entre unos pocos lacayos oriundos de Versalles un invertido, asiduo acompañante del joven heredero a la Corona de España que le inició secretamente en la homosexualidad, lo que no constituía ningún problema para el príncipe, que asimismo le complacía sobremanera su alterne con mujeres.
[...] había entre uns poucos lacaios oriúndos de Versalles un investido, asiduo acompañante do novo herdeiro á Coroa de España que lle iniciou secretamente na homosexualidade, o que non constituía ningún problema para o príncipe, que así mesmo lle compracía sobremaneira o seu alterne con mulleres..
Viollet, extracto de Vidal Sales, 1994[7]

Finalmente, Luís, moi estimado polo pobo, respondeu igual á esta estima. Foi este monarca o que estableceu o atuamento cara aos súbditos. Se ben comezou facéndoo cos seus irmáns, rompendo así co estrito protocolo de palacio pouco despois comezou a atuar os seus lacaios, unha tradición que se mantivo na monarquía española ata o século XXI.[8][9]

Primeiros anos

[editar | editar a fonte]
Nacemento de Luís nun calendario de 1708 conservado na Biblioteca Nacional de Francia.

Luís naceu no Palacio do Bo Retiro, en Madrid, o 25 de agosto de 1707.[10] Bautizado Luís Filipe Fernando Xosé,[11] en honor aos reis Lois IX de Francia e Fernando III de Castela,[12] era o fillo primoxénito do primeiro Borbón español Filipe V e a súa primeira esposa María Luísa de Savoia, e polo tanto, bisneto de Lois XIV de Francia, por liña paterna, e de Vítor Amadeu II de Savoia, pola materna.

Foi o primeiro membro da Casa de Borbón nado en terras castelás, o que fixo que os casteláns lle demostrasen unha esperanza cega e lle amosasen sempre unha gran simpatía. O seu nacemento, en plena Guerra de Sucesión, serviulle a Filipe V como método de propaganda, e, por isto, a mesma raíña mostraba orgullosa o bebé, exclamando diante do pobo: «Este é Luisiño, o voso paisano!».[10] O 7 de abril de 1709, cando contaba con tan só dous anos, Filipe V convocou as cortes a fin de que xurasen a Luís como Príncipe de Asturias e sucesor da coroa.[12]

A súa nai, María Luísa de Savoia, morreu cando Luís tiña sete anos, feito que lle comportou a el e aos seus irmáns unha serie de carencias emocionais. Por tal de suplir a figura materna, decidiu ter cura dos seus irmáns e facerse responsable, sobre todo a partir do casamento do seu pai con Isabel de Farnesio. Logo da tutela de Marie-Anne de La Trémoille, princesa dos Ursins, a chegada da súa madrasta, malia que nunca tratou mal os fillos do primeiro matrimonio de Filipe V, non deu continuidade ao ambiente familiar e deixou ao herdeiro en mans de Julio Alberoni.[10][13] Desde entón Luís foi instruído polo xesuíta Ignacio de Labrussel, pero non tivo unha educación en profundidade. Luís non tiña un interese especial nas disciplinas comúns, senón que se mostraba máis interesado pola música e, especialmente, pola danza; en xeral foi amante das artes.[5]

Con trece anos, Luís combinaba a vida de palacio con actividades mundanas. Afeccionouse ao roubo en hortos próximos ao Palacio do Bo Retiro e saía a altas horas da noite con xente de mala reputación.[14] Saía cos seus criados a buscar mulleres polas rúas de Madrid; herdando así o carácter sensual do seu pai, case sempre ía acompañado do servente Lacotte.[6] Este costume mantívoo ata logo de casar, por tal de afastarse da súa muller. Isto fíxoo inmensamente coñecido polo pobo madrileño, que o vía constantemente polas rúas.[2] Pola vila circulaba un comentario:

Fogoso como su madre, lascivo como su padre, caliente como su madrastra y masturbador como su pederasta.
Fogoso como a súa nai, lascivo como o seu pai, quente como a súa madrastra e masturbador como o seu pederasta.
Anónimo, Anales del reinado de Felipe V, Madrid, 1875. Extracto de Vidal Sales, 1994[15]

Matrimonio

[editar | editar a fonte]
Luísa Isabel de Orleáns (Ranc, 1724).

Lois I casou con Luísa Isabel de Orleáns, filla de Filipe de Orleáns e Francesca Maria de Blois. A cerimonia tivo lugar o 20 de xaneiro de 1722 en Lerma (Burgos). Non tiveron descendencia.[16]

O seu matrimonio foi o resultado dunha das estrataxemas políticas da súa madrasta Isabel de Farnesio, que tiña como obxectivo converter aos seus fillos naturais en reis. Luís converteuse nunha moeda de cambio ofrecida a Filipe de Orleáns, que era o rexente de Francia. O obxectivo era casar nun futuro a Lois XV, por aquel entón menor de idade, coa infanta María Ana Vitoria, filla de Isabel e Filipe V.[17][5]

A esposa de Luís tiña unha conduta lixeira, a causa do ambiente no cal crecera. Luísa Isabel foi unha fonte inesgotable de problemas para o monarca, quen chegou a cansarse dela, aínda que se afirma que Luís a quería de verdade.[18] Durante o breve matrimonio, foi protagonista dunha serie de accións que escandalizaron á corte española e, ademais, amargou o que lle quedaba de vida ao seu esposo. Bebía en exceso, acostumaba a vestir máis lixeiramente do que estaba estipulado para unha conduta decente na época[18] e foi descuberta en diversas ocasións con algunha das súas camareiras, todas espidas, nas súas habitacións.[19] Estes escándalos foron utilizados polo embaixador francés en Madrid para intentar convencer a Filipe V e Isabel de Farnesio da anulación do matrimonio. A razón última era que Luísa Isabel pertencía á Casa de Orleáns que por aquel entón era inimiga dos Borbóns, reinante en Francia. Por outra banda, Luísa Isabel tampouco era do gusto de Filipe V e Isabel que chegaron a pensar seriamente na anulación do matrimonio do seu fillo.[20]

Esta anulación non chegaría nunca e os escándalos da nova raíña foron tan soados que, ata, acabou recluída no alcázar real obrigada polo seu marido, baixo a vixilancia da camareira maior, a condesa de Altamira.[18] Estímase que a raíña estivo pechada entre unha e dúas semanas, pero non se sabe por que Luís decidiu liberala finalmente, aínda que é posible que fose debido ás peticións de Luísa Isabel, o débil carácter do rei e a presión das chancelerías europeas.[21] Finalmente, Luís perdoouna. A reconciliación matrimonial chegou pouco antes de que Luís enfermara de varíola. Durante o período de enfermidade e ata a súa morte, a raíña asistiuno asiduamente, feito que provocou que Luísa Isabel se contaxiase, aínda que ela conseguiu sobrevivir á enfermidade.[22]

Abdicación de Filipe V

[editar | editar a fonte]

O 10 de xaneiro de 1724 en A Granxa de San Ildefonso, Filipe V asinou un decreto en virtude do cal abdicaba a coroa en favor do príncipe de Asturias, Luís. As outras cláusulas do decreto estipulaban que, en defecto de Luís, a coroa tiña que pasar ao irmán deste, Fernando, ou ben en defecto deste, aos medio irmáns nados do matrimonio con Isabel de Farnesio.[23] Pola outra banda, Filipe e a súa esposa reservábanse o palacio e o real lugar de San Ildefonso para o seu retiro, durante o cal recibirían periodicamente unha renda para vivir e para continuar as obras do lugar. Luís converteuse en rei de España con dezasete anos, e aceptou gustosamente a renuncia do seu pai.[22]

Segundo o decreto de renuncia, o motivo principal para deixar a coroa era conseguir a salvación da alma de Filipe e curar o mal que o afectaba fisicamente. «Para servir a Deus e, desembarazado destes coidados, pensar na morte e solicitar a miña saúde», expoñía o decreto. Estas razóns foron postas en dúbida discutidas entre os historiadores. A explicación que xera máis consenso é a que afirma que Filipe V esperaba a morte prematura de Lois XV de Francia, de precaria saúde, e así poder optar á coroa francesa.[22] Deste xeito, o movemento político xurdiría posiblemente da raíña, que logo da morte do rexente de Francia, deixara de banda a oposición de Filipe V de herdar a coroa francesa, e empuxaría ao seu marido a abdicar en Luís. Unha abdicación que, ademais, non se realizou segundo se estipulaba oficialmente, a través da reunión das Cortes.[23]

Reinado

[editar | editar a fonte]
Luís I, de Meléndez (1724)
Isabel de Farnesio (Meléndez, 1715) foi a grande interesada en influír no goberno, obrigando ao seu esposo a manter controlado a Lois.

A proclamación de Lois I de España, o 15 de xaneiro de 1724, tivo unha grande acollida e entusiasmo entre a poboación, sobre todo a da capital, porque era o primeiro Borbón nado na vila. Por tal de suplir a inexperiencia do novo monarca constituíuse un consello asesor composto por varias personalidades, entre as cales atopábase o marqués de Mirabal, presidente do Consello de Castela; Diego de Astorga y Céspedes, arcebispo de Toledo; Juan de Camargo, inquisidor xeneral e o bispo de Pamplona; e, finalmente, había outros nobres e funcionarios con cargos aos despachos de goberno: o marqueses de Valero, de Aitona, de Lede e o conde de Santisteban do Porto, finalmente Miguel Francisco Guerra e o secretario do despacho universal, Juan Bautista de Orendain.[23][22]

O novo rei ocupou o trono uns sete meses, durante os cales o monarca viviu bastante despreocupado dos asuntos de Estado. En realidade foron Filipe V e Isabel de Farnesio os que continuaron gobernando desde o seu retiro na Granxa de San Ildefonso. Probablemente Filipe realmente buscaba un retiro tranquilo lonxe das cuestións de goberno, e quen realmente gobernaba era a raíña.[23] Para acabar de agravar esta situación de dependencia, o mesmo Luís, moi submiso ao seu pai, consultaba todo o que podía con Filipe a través do marqués de Grimaldo, o que provocou que houbese dúas cortes e dous gobernos paralelos o Madrid e o de San Ildefonso. Algúns nobres e altos funcionarios próximos ao novo monarca, vendo os nulos efectos prácticos que había ter a abdicación, decidiron intentar desligar a Luís da tutela paterna e levar a cabo a creación dun partido contrario a Isabel de Farnesio.[22]

Política interior

[editar | editar a fonte]

En materia económica, a situación da monarquía era mala desde había anos debido aos gastos militares que autorizara Julio Alberoni, primeiro ministro de Filipe V.[18] Co ascenso de Luís apareceron novos nobres e funcionarios no goberno que eran contrarios a Isabel de Farnesio. Os novos ministros intentaron que o rei decretara unha redución de gastos e mellorase a xestión de certas institucións. Un exemplo é Fernando Verdes Montenegro, secretario do despacho de Facenda, que intentou modificar o funcionamento da Tesourería Maior, que fora unha das innovacións da Guerra de Sucesión, e dedicábase a controlar as caixas do tesouro do exército a provincias. Verdes intentou situar o tesoureiro maior baixo o control de Facenda porque ata entón fora controlado desde varias secretarías. O proxecto viuse truncado, primeiramente pola oposición do tesoureiro maior co apoio doutros secretarios e, finalmente, pola morte de Luís e o retorno de Filipe V, quen destituíu a Verdes.[24][25]

Outra medida que se intentou levar a cabo foi a redución das excesivas asignación designadas aos ex-reis e aos nenos reais, especialmente as dos fillos de Isabel de Farnesio.[18] Esta proposta saíu sobre todo dos marqueses de Mirabal e de Lede, facendo ver ao monarca que estas asignacións provocaban a pobreza do erario real. Lois I estivo a piques de decretar a medida para reducir estes gastos á metade, pero o seu pai, movido pola súa esposa, envioulle queixas ao seu fillo e manipulouno para que acusase aos instigadores daquela medida aforradora de inxurias contra el e a súa familia.[22] As queixas de Filipe V pararon as pretensións dos conselleiros que, máis tarde, serían tratados con dureza durante o segundo reinado de Filipe V.[18]

En termos xerais, durante o curto período de reinado a corte volveu á antiga etiqueta e cerimonial de Carlos II,[26] algo que tamén se observa na forma de goberno e de nomeamento de cargos, que se volveron a confiar á nobreza con Grandeza de España, ao estilo dos Habsburgo. En cambio, Filipe V no seu reinado iniciara unha política propia de nomear militares de carreira a vicerreinados e escuadras militares.[18] As vellas formas foron vistas negativamente, principalmente polo embaixador francés René de Froulay de Tessé:

En efecto, opina [Tessé] que es preciso alterar en profundidad la forma de gobierno de Luís I, que en su opinión no es sino una vuelta a la práctica de Carlos II, la de un rey incapaz de imponer su voluntad a unos Consejos y juntas multitudinarias, controladas en particular por los Grandes de España.
En efecto, opina [Tessé] que é preciso alterar en profundidade a forma de goberno de Luís I, que na súa opinión non é senón unha volta á práctica de Carlos II, a dun rei incapaz de impoñer a súa vontade a uns Consellos e xuntas multitudinarias, controladas en particular polos Grandes de España.
[27]

Tessé tamén criticou duramente ao marqués de Mirabal, a quen viu como o principal culpable desta situación de retorno ás formas da monarquía dos Austrias, acusándoo de «porta[rse] como un «austríaco», como todos os españois».[27] Outras accións de goberno que se levaron a cabo foron a atenuación do regalismo respecto do reinado anterior e a realización de concesións autonomistas ós territorios levantinos da coroa.[18]

Política exterior

[editar | editar a fonte]
A medio-irmá de Luís representaba un problema para o rexente francés na sucesión ao trono pola súa curta idade.

Igual que na política interior, a política internacional de Lois I estivo moi condicionada pola acción do seu pai e, sobre todo, da súa madrasta. Presionado por Filipe V, Luís expediu cartas patentes para dar apoio á sucesión do seu medio irmán Carlos aos ducados de Toscana e de Parma e intentou enviar ao neno a Italia a tomar posesión do cargo. As investiduras levadas a cabo foron favorables a Carlos, pero o emperador xermánico puxo a condición que o neno só podía viaxar a Italia con soldados suízos, temendo a presenza de soldados españois na península italiana.[18] A persistencia do emperador ao esixir vasalaxe para recibir os ducados e as actuacións do gran duque Cosme III de Toscana, que mantivera á súa irmá Ana María, viúva do elector do Palatinado, como herdeira dos ducados, fixo concluír sen solución, en vida de Luís, este litixio, enmarcado no Congreso de Cambrai, que quedou nun punto morto.[22]

As tensións con Francia non amainaron. O duque de Borbón e príncipe de Condé, Luís Henrique, desde a morte do rexente Filipe de Orleáns buscou desesperadamente que Lois XV de Francia tivese descendencia rapidamente. O motivo é que coñecía que a precaria saúde podíalle causar a morte en calquera momento, e este feito significaría o acceso ao trono de Francia dos membros da dinastía de Orleáns, inimigos dos Borbóns. O seu proxecto topou coa nena María Ana Vitoria, filla de Filipe V e Isabel de Farnesio, que naquel momento vivía na corte francesa en virtude dos pactos matrimoniais, polos cales a nena tiña que casar con Lois XV. A nena era aínda demasiado pequena para casar e consumar o matrimonio. Por esta razón, o duque de Borbón decidiu, finalmente, enviar o mariscal Tessé para persuadir a Lois I e sobre todo aos seus pais para conseguir que a infanta volvese a Madrid.[18]

Morte

[editar | editar a fonte]

Luís contraeu a varíola no mes de xullo de 1724.[22] O monarca non se ocupou ben da súa enfermidade, que acabou complicándose cunha pulmonía. Morreu ao cabo de poucas semanas, a madrugada do 31 de agosto de 1724, no Palacio do Bo Retiro, poucos días despois de cumprir dezasete anos,[28] coa súa esposa como única compañía, xa que os seus pais, temerosos da enfermidade, marcharan a A Granxa de San Ildefonso.[29] O 4 de setembro foi levado ao Mosteiro de San Lorenzo de El Escorial[30] e enterrado no panteón real, mentres que a súa esposa tivo que volver a Francia.[31] Ao día seguinte de morrer, estendeuse por Madrid o rumor que fora envelenado, un home de confianza de Filipe V como Melchor de Macanaz considerou certos estes rumores; insistía que Luís fora afectado pola varíola, pero que os tratamentos dos médicos axudárono a mellorar, serían o denominado «clan dos parmesanos», instigado por Isabel de Farnesio, os que, a través do doutor José Cervi, forneceron o veleno ao monarca.[32]

A morte do rei provocou dúbidas sobre se Filipe V tiña que manter a abdicación e deixar o trono ao infante Fernando, segundo ditaba o seu propio decreto, ou ben volvelo a ocupar el.[18] A versión tradicional é que o antigo rei negábase en rotundo a ocupalo de novo por herdanza do seu fillo debido aos seus escrúpulos relixiosos. Isabel de Farnesio e o embaixador francés, preocupados pola deriva que tomaría o país se subía ao trono o infante Fernando, por tal de obter o si de Filipe constituíron unha xunta de teólogos que proclamou a nulidade dos votos de renuncia e o confesor, o pai Bermúdez, negouse a absolvelo se este non se ocupaba do goberno do seu pobo, Filipe aceptou e volveu co apoio do Consello de Castela. Porén, a banda desta versión, existe outra máis moderna, que di que foi por vontade de Filipe a recuperación do trono, facendo asinar ao seu fillo un documento neste sentido, e que despois esperou a opinión do Consello de Castela e a xunta de teólogos, que se pronunciaron de xeito ambiguo, facendo que Filipe buscase outras opinións máis favorables e, finalmente, establecendo por decreto o seu retorno ao trono. Cando retornou ao trono, Filipe purgou aos homes de goberno de Luís, que intentaran desligar ao rei da influencia paterna, e tamén a aqueles que deran apoio á subida ao trono de Fernando VI.[33][34]

O mesmo ano da morte do rei, o escritor Diego de Torres Villarroel, interesado na astroloxía, predixera a morte nun dos seus calendarios, que tiveron varios problemas para ser publicados. Porén, obviamente, considérase que esta predición debía de ser unha das outras moitas que vaticinou o 1724 e que eran sempre de carácter trivial.[35]

Devanceiros

[editar | editar a fonte]
Devanceiros de Luís I de España

Galería

[editar | editar a fonte]
  • Segunda imaxe do nacemento de Luís no almanaque francés (1708)
    Segunda imaxe do nacemento de Luís no almanaque francés (1708)
  • Luís aos cinco anos (Meléndez, 1712)
    Luís aos cinco anos (Meléndez, 1712)
  • El joven príncipe de Asturias (Houasse, 1717)
    El joven príncipe de Asturias (Houasse, 1717)
  • Retrato de Luís e un can negro (Ranc, atribuído, primeira metade do s. XVIII)
    Retrato de Luís e un can negro (Ranc, atribuído, primeira metade do s. XVIII)
  • A Familia de Filipe V (Ranc, 1723)
    A Familia de Filipe V (Ranc, 1723)
  • Luís con dezaseis ano (Ranc, 1724)
    Luís con dezaseis ano (Ranc, 1724)
  • Retrato ecuestre de autor descoñecido do Perú (comezos do s. XVIII)
    Retrato ecuestre de autor descoñecido do Perú (comezos do s. XVIII)
  • Tumba de Luís I (Ludovicus I Hispan.Rex) no Mosteiro do Escorial
    Tumba de Luís I (Ludovicus I Hispan.Rex) no Mosteiro do Escorial
  • Estatua de Luís I no Salón de Reinos de Madrid (Castro, 1750-1753)
    Estatua de Luís I no Salón de Reinos de Madrid (Castro, 1750-1753)
  • Medallón co busto de Luís I na praza maior de Salamanca
    Medallón co busto de Luís I na praza maior de Salamanca

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Guía de nomes galegos". Real Academia Galega. Consultado o 2023-12-06. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 González Cremona 1998, p. 41.
  3. ↑ Bacallar y Sanna 1725, p. 228.
  4. ↑ 4,0 4,1 Martín 1998, p. 1678.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 González Cremona 1998, p. 36.
  6. ↑ 6,0 6,1 Vidal Sales 1994, p. 61.
  7. ↑ 7,0 7,1 Vidal Sales 1994, p. 65.
  8. ↑ González Cremona 1998, p. 39.
  9. ↑ González Cremona 1998, p. 40.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 González Cremona 1998, p. 35.
  11. ↑ Aquino de Belén 1709, p. 7.
  12. ↑ 12,0 12,1 Pérez de Guzmán y Gallo 1880, p. 271.
  13. ↑ Vidal Sales 1994, p. 59.
  14. ↑ González Cremona 1998, p. 38.
  15. ↑ Vidal Sales 1994, p. 62.
  16. ↑ Ulloa Cisneros & Camps Cazorla 1983, p. 46.
  17. ↑ Ulloa Cisneros & Camps Cazorla 1983, p. 44.
  18. ↑ 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 Martín 1998, p. 1679.
  19. ↑ González Cremona 1998, p. 43.
  20. ↑ González Cremona 1998, p. 48.
  21. ↑ Vidal Sales 1994, p. 73.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 22,7 Ulloa Cisneros & Camps Cazorla 1983, p. 45.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Martín 1998, p. 1676.
  24. ↑ Dubet 2012, p. 12.
  25. ↑ Dubet 2012, p. 13.
  26. ↑ Luzzi Traficante 2013, p. 313.
  27. ↑ 27,0 27,1 Dubet 2012, p. 16.
  28. ↑ Martín 1998, p. 1680.
  29. ↑ Vidal Sales 1994, p. 74.
  30. ↑ Quevedo 1849, p. 364.
  31. ↑ Rodríguez 1790, p. 232.
  32. ↑ Vidal Sales 1994, p. 75.
  33. ↑ Martín 1998, p. 1682.
  34. ↑ Ulloa Cisneros & Camps Cazorla 1983, p. 66.
  35. ↑ Martínez Mata 1990, p. 842.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lois_I_de_España&oldid=6823045»